XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Kiğı Sancağı’nda İskan ve Toplumsal Yapı

Yıl 2004, Sayı: 16, 129 - 156, 01.12.2004

Yunus Koç

Öz

Kığı bugün Bingöl İline bağlı bir kaza merkezidir. Osmanlı döneminde ise merkezindeKiğı kasabasının yer aldığı küçük bir sancaktır. Kığı Sancağı, bölgenin 1514yılında Osmanlı idaresine geçmesiyle teşekkül etmiştir. İncelenen tahrir defterlerinegöre Sancak, XVI. yüzyıl ortalarında toplam 9 nahiye bölgesine dağılmış 214 köy ve birkasabadan oluşmaktadır. Dağlık bir coğrafyada yer alan Sancak’ta XVI. yüzyıldangünümüze kadar iskan birimlerindeki devamlılık oranı en az %70’tir. 1530-1553 tarihleriarasında nüfusta % 80 civarında bir artış yaşanmıştır. Bu artışta Osmanlı idaresialtında sağlanan barış ortamının etkisi belirgindir. Bu nüfus artışında, konar-göçeryerleşmesi ve göç etkili olmuştur. Sancak bu haliyle XVI. yüzyılın ortalarında gelişmesinive önemini arttırmış gözükmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kiğı, Bingöl, İskan, Nüfus, XVI. Yüzyıl, Sancak, Osmanlı

SETTLEMENT AND SOCIAL STRUCTURE IN THE SUB-PROVINCE OF KIĞI IN THE FIRST HALF OF THE XVITH CENTURY

Öz

Today Kigı is a sub-district attached to the Province of Bingöl, whereas in the Ottoman period it was a small sanjak or sub-province in its own right, centred around the town of Kigı. The sanjak came into being after the area was incorporated into the Ottoman administration. According to the tahrir registers, the sanjak consisted of 214 villages and one town within 9 administartive divisions of nahiyes. In this mountainous area the ratio of continuity in settlements from the XVIth century until the present time is no less than 70 percent. As for the population, we see that there was an increase around 80 percent between 1530 and 1553. It is obvious that the peaceful atmosphere provided under the Ottoman rule had a considerable effect upon this, while settlement of semi-nomad groups and immigrants also plaved their parts. It appears that the sanjak showed a degree of development and increased its significance by the midsixteenth century

Anahtar Kelimeler

Kiğı, Bingöl, Settlement, Population, XVIth century, the Ottoman State