I.Abdülhamit’in Şehzadelerinin Bed’-i Besmele Törenini Anlatan Enderûnlu Fâzıl’ın Sûrnâme-i Şehriyâr’ı Üzerine

Yıl 2010, Sayı: 27, 149 - 186, 01.12.2010

Neslihan KOÇ Keskin

Öz

Bed’-i Besmele, “Besmele’ye başlamak” anlamına gelir. Osmanlı Devleti’nde çocuklar dörtveya beş yaşına geldiklerinde ilk mektebe, bugünkü karşılığı ile ilkokula başlarken düzenlenentörene “Bed’-i Besmele/Bed’-i Besmele Cemiyeti” veya tören sırasında okunan dualara “âmîn”denildiği için “Âmîn alayı” adı verilmiştir. Türk kültürünün zenginliklerinden biri olan Bed’-i Besmele töreni, günümüzdeki okuma bayramlarına benzer bir fonksiyona sahiptir. Bu makalede,18.yüzyılda Enderunlu Fâzıl tarafından kaleme alınmış Sûrnâme-i Şehriyâr adlı eserdenhareketle, I.Abdülhamit’in şehzadeleri Mustafa ve Süleyman’ın Bed’-i Besmele törenleri üzerindedurulmuştur. Makalenin sonunda, eserin Ali Emiri Millet Kütüphanesi’nde bulunantek nüshasının tıpkıbasımı ve çeviri yazısı karşılıklı olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bed’-i Besmele, Âmîn Alayı, I.Abdülhamit, Şehzade Mustafa, Şehzade Süleyman, Enderûnlu Fâzıl, Sûrnâme-i Şehriyâr.

On Sûrnâme-i Şehriyâr of Enderûnlu Fâzıl about the Bed-i Basmala Ceremonies of the Shahzadahs of Abdulhamid I

Öz

Bed-i Basmala means “starting to recite basmala”. In Ottoman Empire, when children reach the age of four or five and start their first school, considered as primary school today, a ceremony was held named as “Bed-i Basmala/Bed-i Basmala Community” or “Amen Parade” for people used to say “Amen” to the prayers during the ceremony. Bed-i Basmala ceremony which is one of the richness of Turkish culture has a function similar to recent reading festivals. In this paper, Bed-i Basmala ceremonies of Mustafa and Suleiman who were shahzadahs of Abdulhamid I were focused on, based on Sûrnâme-i Şehriyâr written by Enderunlu Fâzıl in the 18th century. Facsimile and translation of the work whose single copy is in Ali Emiri Millet Library are given at the end of the paper.

Anahtar Kelimeler

Bad-i Basmala, Amen Parade, Abdulhamid I, Shahzadah Mustafa, Shahzadah Suleiman, Enderûnlu Fâzıl, Sûrnâme-i Şehriyâr.