AHMET HAMDİ TANPINAR ŞİİRLERİNDE VAROLUŞSAL PROBLEM VE YALNIZLIK

Yıl 2017, Sayı: 41, 195 - 212, 31.05.2017

Ahmet Evis

https://doi.org/10.21563/sutad.318020

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962); araştırmacı, şair, yazar ve eleştirmen olarak Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Saf şiir yazma arzusuyla sanat anlayışında mükemmelliği arar. Anlamsal kapalılık ve sembollerin yoğunluğundan dolayı eserleri kolaylıkla idrak edilebilen türden değildir. Bu nedenle yapılan incelemelerde bazen metin bazen de yazar/şair odaklı inceleme metotlara başvurulmuştur.

Bu çalışmayla Tanpınar’ın şair kimliği öne çıkartılarak şiirlerindeki varlık problemine ve buna bağlı yalnızlığı ortaya çıkartan hususlara değinilmiştir. Şairin poetik anlayışının oluşmasında etkili olan edebî şahsiyetlere ve sanat anlayışlarına temas edilerek eserleri anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Bunlarla birlikte rüya ve zaman anlayışı odağında şiirlerinde kullandığı imajlarının oluşumuna ve psikanalitik yaklaşımın şiirine yansımalarına da dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, varoluşsal problem, yalnızlık, şiir

THE EXISTENTIAL PROBLEM AND LONELINESS IN THE POEMS OF AHMET HAMDİ TANPINAR

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962); as a researcher, poet, writer and critic, he has an important place in Turkish literature. He seeks excellence in understanding of art with the desire to write pure poetry. Due to the semantic closure and the intensity of the symbols, his works are not the kind that can be easily perceived. Therefore, sometimes the text and sometimes the author/poet-focused examination methods were used.

In this work, the problems of existence in his poems and the issues that brought about the loneliness related to it were mentioned while Tanpınar's poet identity was emphasized. His works have been tried to be understood by referring to literary figures and their artistic understandings which are effective in developing Tanpınar’s poetical understanding. Furthermore, in the center of dream and time sense, attention also has been drawn to the formation of the images he used and the reflection of the psychoanalytic approach in his poems.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, existential problem, loneliness, poem

Kaynakça

• ASİLTÜRK, Baki (2006), Parçacılılıktan Bütünselliğe Bir İdealar Tablosu: Her Şey Yerli Yerinde‛, ToplumBilim ‚Ahmet Hamdi Tanpınar Özel Sayısı‛ (20): 113-117.
• AYDIN, Mehmet (2010), ‚Kayıp Zamanın İzinde‛ Ahmet Hamdi Tanpınar, İstanbul: Doğu Batı Yayınları. BALCI, Yunus (2004), Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Şiirinde Ayna Üzerine, Erişim Tarihi: 13.09.2009, http://www.yunusbalci.com/mak/25-ahmet-hamdi-tanpjenar8217jen-juiirinde.html
• BALCI, Yunus (2008), Tanpınar -Trajik Bir Şair ve Şiir-, İstanbul:. 3F Yayınevi
• BALCI, Yunus (2009), Bir Sanatkârın Bilim Adamı Olarak Portresi: Ahmet Hamdi Tanpınar, Turkish Studies C IV (1): 5-28.
• BATUR, Enis (1992), Ahmet Hamdi Tanpınar’dan ‚Seçmeler‛, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BERGSON, Henri (1986), Düşünce ve Devingen, İstanbul: MEB Yayınları.
• BRENNER, Charles (1998), Psikanaliz / Temel Metinler, Ankara: HYB Yayıncılık.
• ÇETİN, Nurullah (2002), ‚Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiiri‛, Hece Dergisi, Ahmet Hamdi Tanpınar Özel Sayısı, (61): 39-
• 57. ÇONGUR, H. Rıdvan (2008), Ahmet Hamdi Tanpınar ve Zamanı Yaşamak, Türk Dili, C XCV, (678): 499-503.
• DELLALOĞLU, F. Besim (2012), Ahmet Hamdi Tanpınar -Modernleşmenin Zihniyet Dünyası Bir Tanpınar Fetişizmi-, İstanbul: Kapı Yayınları.
• DEVECİ, Mutlu (2011), ‚Yahya Kemal’in Süleymaniye’de Bayram Sabahı Şiirinde Zamana Diyalektik Bir Bakış‛, Turkish Studies, C VI (3): 715-729.
• ENGİNÜN, İnci - KERMAN Zeynep (2010), Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ERDEM, Ömer (2012), Şair Olan Tanpınar ya da Şiirinde Olmayan Tanpınar, Ahmet Hamdi Tanpınar -Tanpınar Zamanı Son Bakışlar-, s. 94-99, İstanbul: Kapı Yayınları.
• ERDOĞAN, Mehmet (2009), Bir Eleştirmen Olarak Ahmet Hamdi Tanpınar, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ESEN, Nükhet (2012), ‚Günlüklerdeki Tanpınar‛, Ahmet Hamdi Tanpınar -Tanpınar Zamanı Son Bakışlar-, s. 100-106, İstanbul: Kapı Yayınları.
• EYÜBOĞLU, Sabahattin (2002), "Tanpınar'da Zaman", Bir Gül Bu Karanlıklarda, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet (1982), Tanpınar’ın Şiir Dünyası, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet (2005), Şiir Tahlilleri 2 -Cumhuriyet Devri Türk Şiiri-, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KERMAN, Zeynep (1992), Tanpınar’ın Mektupları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KOLCU, Ali İhsan (2002), Zamana Düşen Çığlık: Tanpınar’ın Şiirinin Epistemolojik Kaynakları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KOLCU, Ali İhsan (2009), Tanpınar’ın Poetikası, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• OKAY, Orhan (1990), ‚Ölümünün Yirmi Beşinci Yılında Ahmet Hamdi Tanpınar: Hayatın Batısından, Şiirin Doğusuna‛, Sanat ve Edebiyat Yazıları, s. 204-218, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ÖKTEM, Ülker (2000), "Descartes, Kant, Bergson ve Husserl'de Sezgi", A.Ü. DTCF Dergisi, C XL (1-2): 159-189.
• ÖZCAN, Tarık (2012), ‚Tanpınar’ın Şiirlerinde Zaman Anlayışı‛, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C XXII (1): 75-84.
• ÖZER, E. Emine (2006), ‚Tanpınar’ın Şiir Anlayışı ve Şiirinin Kaynakları Üzerine Bir İnceleme‛, Pamukkale Eğitim Fakültesi Dergisi, (20): 83-91.
• ÖZKAN, Senail (2006), Schopenhauer Paradaokslar Üzerinde Raks, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• SCHOPENHAUER, Arthur (2005), Okumak-Yazmak ve Yaşamak Üzerine, İstanbul: Şule Yayınları.
• ŞENDERİN, Zübeyde (2008), ‚Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Hikâyelerinde Karakter Yaratımında Çocukluk Yıllarının Rolü‛, Gazi Türkiyat, (2): 169-184.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2007), Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2011), Bütün Şiirleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TODOROV, Tzvetan (2008), Poetikaya Giriş, İstanbul: Metis Yayınları.
• UÇMAN, Abdullah (2006), ‚Değişen Değerler Karşısında Ahmet Hamdi Tanpınar‛, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C IV (7): 479-509.
• UÇMAN, Abdullah (2012), ‚Ölümünün 50. yılında Ahmet Hamdi Tanpınar’ı Hatırlamak‛, TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, C II (5): 21-37.
• YUVA, Hümeyra (2009), ‚Türk Şiirinde Zaman Teminin Değişimi‛, Turkish Studies, (4): 1653-1717.