AZERBAYCANDA DİL-KİMLİK BAĞLANTISININ OLUŞUMU VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ FAKTÖRÜ

Yıl 2018, Sayı: 44, 15 - 41, 10.01.2019

Jale Garibova

https://doi.org/10.21563/sutad.511038

Cited By: 3

Öz

Makale, Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin genişletilmesi bağlamında, Sovyet sonrası Azerbaycan'da kimliğin yeniden doğuşu sürecini ele almaktadır. Özellikle dilsel düzeyde kimlik ifadesinin çeşitli biçimleri, iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik ve sosyokültürel bağların gelişmesinden doğan olası faktörler açısından incelenmektedir. Anket analizine dayanarak, Türkiye Türkçesinin etkisinin artmasına yönelik tutumlar araştırılmaktadır. Ulusal kimliğin oluşması ya da yeniden doğuşunda Türk unsurunun dinamikleri, Azerbaycan'ın bağımsızlığının çeşitli dönemleri ele alınarak analiz edilmektedir. Makale, Türkiye Türkçesinin ve Türk kültürünün yeni kimlik biçimleri üzerindeki olası etkisini (veya etkisizliğini) açıklamak için, Türk okullarından veya üniversitelerinden mezun olanların dil davranışı ve tutumları üzerine odaklanmaktadır. Öte yandan, dilsel arıtımcılık (pürizm) eğilimlerinin yeni Türkleşme meyilleri ile kıyaslanması temelinde Türkiye ve Türkiye Türkçesi ile ilgili tutumların kuşaklar arası dinamikleri üzerine bir düşünce sunulmaktadır. Son olarak, gelişmiş dilsel-kültürel ilişkiler faktörünün, özellikle mesleki ve entelektüel alanlarda Türkiye ile Azerbaycan arasındaki daha yüksek düzeyde işbirliğine nasıl katkıda bulunabileceği konusunda bazı öneriler ileri sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Milli kimlik, bireysel kimlik, ikidillilik, dil tutumu, dil davranışı, Türkleşme, de-Sovyetizasyon, iletişim.

Kaynakça

• ASHCROFT, Bill – vd. (2002), The Empire Writes Back. Theory and Practice in Post-Colonial Literatures, London: Routledge.
• AYRES, Jennifer (2003, Fall), ““In the Middle”: Language Attitudes and Identity Among Bilingual Hispanic-American Bilingual Students”, A Journal of the Céfiro Graduate Student Organization: 46-59.
• BICHANI, Sanaa (2015), A Study of Language Use, Language Attitudes and Identities in Two Arabic-Speaking Communities in the UK, Sheffield: The University of Sheffield, Faculty of Arts and Humanities (Doktora Tezi).
• BUTLER, Yuko G. – HAKUTA, Kenji (2006), “Bilingualism and Second Language Acquisition”, The Handbook of Bilingualism (ed. Tej K. Bhatia - William C. Ritchie), Malden: Blackwell Publishers: 114-145.
• CƏFƏROV, Nizami (2002), Azərbaycanşünaslığa Giriş, Bakı: AzAtaM.
• DIZAYI, Saman Abdulqadir Hussein (2015), “The Crisis of Identity in Post-Colonial Novel”, Proceedings of INTCESS15- 2nd Inernational Conference on Education and Social Sciences, 2-4 February 2015, Istanbul: 999-1007, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://www.ocerint.org/intcess15_e-publication/papers/575.pdf.
• EDWARDS, John (2006), Foundations of Bilingualism, The Handbook of Bilingualism (Bhatia, Tej K. & William C. Ritchie eds.), Blackwell Publishers: 7-32.
• EDWARDS, John (2013), Language and Identity: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.
• EKER, Süer (2010), Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.
• FIERMAN, William and Jala Garibova (2010), “Central Asia and Azerbaijan”, Handbook of Language and Ethnic Identity, Volume 1 (ed. Joshua A. Fishman - Ofelia Garcia), New York: Oxford University Press: 423-451.
• FISHMAN, Joshua, A (2006), “Langauge Policy and Language Shift”. An Introduction to Language Policy. Theory and Method (ed. Thomas Ricento). Malden: Blackwell Publishing: 311-328.
• GARIBOVA, Jala (2009), “Language Policy in Post-Soviet Azerbaijan: Political Aspects”, International Journal of the Sociology of Language, 198: 7–31.
• GARIBOVA, Jala and Matanat Asgarova (2009), “Language Policy and Legislation in Post-Soviet Azerbaijan”, Langauge Problems and Language Planning, 33(3):191-217.
• GARIBOVA, Jale (2012), Sovyet Sonrası Dönemde Türk Dilli Halklar: Dil Sorunu ve Yeniden Biçimlenen Kimlikler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi
• GARRETT, Peter (2010), Attitudes to Language, Cambridge: Cambridge University Press.
• KAZIMOĞLU, Muxtar (2018.01.18), “Dilimiz, Nitqimiz, Qayğılarımız”, 525-ci Qəzet, Erişim Tarihi: 23.03.2018, https://525.az/site/?name=xeber&news_id=92413#gsc.tab=0
• LANDAU, Jacob M. - KELLNER-HEINKELE, Barbara (2001), Politics of Language in the Ex-Soviet Muslim States, Ann Arbor: The University of Michigan Press.
• LANDAU, Jacob M. - KELLNER-HEINKELE, Barbara (2012), Language Politics in Contemporary Central Asia.National and Ethnic Identity and the Soviet Legacy, London: I.B. Tauris & Co. Ltd.
• MAMMADOV, Azad (2009), “The Issue of Pluralingualism and Langauge Policy in Azerbaijan”, International Journal of the Sociology of Langauge, 198: 65-74.
• MARQARDT, Kyle (2010), “Nation-Building and Language Policy in Post-Soviet Azerbaijan”, Azerbaijan in the World, 3(19), Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://biweekly.ada.edu.az/vol_3_no_19/Nation_building_and_language_policy_in_post_Soviet_Azerbaijan.htm.
• MEHDİYEV, Ramiz (2011), “Müasir Azərbaycan Milli İdeyanın Təcəssümü Kimi”, Strateji Təhlil, Bakı: Strateji Araşdırmalar Mərkəzi 1 (2): 7-35.
• MUSAOĞLU, Mehman (2013, Kasım-Aralık), “Türk Dilinin Problemleri, Perspektifleri ve Yapılacak Çalışmalar”, Yeni Türkiye, Türkçe Özel Sayısı, 55: 539-558.
• NESİBLİ, Nesib (2012), “Azerbaycan’ın Ulusal Kimlik Sorunu”, Ağır Gökyüzünde Kanat Çırpmak (Sovyet-sonrası Türk Cumhuriyetlerinde Kültürel Kimlik Arayışı ve Müzakeresi), (ed. Gönül Pultar). İstanbul: Tetragon: 53-105.
• PAŞA, Tanrıverdi (2016.3.7), “Azərbaycan Dilində İqtisadi Termin Yaradıcılığının Vacib Prinsipləri”, Xalq Qəzeti, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://www.xalqqazeti.com/az/news/economy/68608.
• PAVLENKO, Aneta (2009), “Language Conflict in the Post-Soviet Linguistic Landscapes”, Journal of Slavic Linguistics, 17(1.2): 247.74
• QƏDİMOĞLU, Namiq (2012.09.06), “Azərbaycan – Türkiyə: Qardaşlıqdan Doğan Tərəfdaşlıq”, Xalq Qəzeti, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://xalqqazeti.com/az/news/social/22931.
• SADIQOVA, Sayalı (2013.11.14), “Azərbaycan Dili Terminologiyası”, Azərbaycan Qəzeti, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=31234.
• TURAN, Anar (2014.08.20), “Azərbaycanda Gənclər Siyasəti Uğurla Həyata Keçirilir”, Xalq Qəzeti, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://www.xalqqazeti.com/az/news/analytics/47557.
• YILMAZ, Mehmet Yalçın – DEMİREL, Gözde (2015), “İkidillilik ve Türleri Üzerine”, International Journal of Languages’ Education and Teaching. UDES 2015: 1693-1701, Erişim Tarihi: 23.03.2018, http://www.ijlet.com/upload/Udes%20Tam%20Metinler.pdf
• ZABRODSKAYA, Anastassia and Martin Ehala (2015), “Language and Identity in the Late Soviet Union and Thereafter”, Sociolinguistic Studies, 9(2-3): 159–171.