MEHMED ŞÂKİR EFENDİ’NİN TERCEMÂNÜ'L-MA'NEVÎ FÎ-TERCEMETİ'L-MESNEVÎ ADLI MANZUM MESNEVÎ TERCÜMESİ

Yıl 2018, Sayı: 44, 115 - 136, 10.01.2019

Selman Karadağ

https://doi.org/10.21563/sutad.511064

Öz

Türk kültür ve edebiyatı açısından önemli bir yere sahip olan Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nin düşünceleri, eserleri ve hayatı hakkında asırlardır binlerce eser kaleme alınmış ve halen de alınmaya devam edilmektedir. Özellikle klasik Türk edebiyatı içerisinde incelenen ve yaklaşık sekiz asırdır Mevlâna ile özdeşleşen Mesnevî’si ile ilgili yapılan telif eserler ile tercüme ve şerh faaliyetleri günümüzde de hâlâ görülmektedir.

Bu çalışmada; içerisinde barındırdığı dinî, tasavvufî, ahlakî, edebî ve ilmî bilgiler açısından yazıldığı günden bu yana anlaşılması ve anlatılması amaçlanan Mesnevî’nin, Nahîfî’den sonra tamamının manzum tercümesini yapan ve 1836 yılında vefat eden Mehmed Şâkir Efendi’nin Tercemânü'l-Ma'nevî fî-Tercemeti'l-Mesnevî isimli manzum tercümesi incelenmiş, nüshaları hakkında bilgiler verilmiş ve tercümenin edebiyatımızdaki yeri anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mevlâna, Mesnevî, tercüme, manzum tercüme, Mehmed Şâkir Efendi.

Kaynakça

• ALMAZ, Hasan (2007), ‚Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümünde Bulunan Mevlânâ ve Mevlevîlikle İlgili Eserler‛, Mevlânâ Araştırmaları‐ I, Editör: Adnan Karaismailoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları.
• DEMİREL, Şener (2005), Dinle Neyden - Mesnevî’nin İlk 18 Beytinin Türkçe Şerhleri,Ankara: Manas Yayınları.
• DİKBAŞ TÜYSÜZOĞLU, Fatma (2005), Çuhadar-zâde Şâkir Divânı, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• GÜLEÇ, İsmail (2008), Türk Edebiyatında Mesnevî Tercüme ve Şerhleri, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• KARADAĞ, Selman (2011), Millî Kütüphane 2860 Numaralı Şiir Mecmuası (İnceleme - Transkripsiyonlu Metin), Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erol ÇÖM).
• KARADAĞ, Selman (2018), Türk Edebiyatında Manzum Mesnevî Tercümeleri ve Mehmed Şâkir Efendi’nin Mesnevî Tercümesi (İnceleme-Metin), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erol ÇÖM.
• KARAİSMAİLOĞLU, Adnan - vd. (2013), Mevlâna Bibliyografyası, Konya: Konya Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• MAZIOĞLU, Hasibe (1973), ‚Mesnevî’nin Türkçe Manzum Çeviri ve Şerhleri‛, Bildiriler, Mevlânâ’nın 700. Ölüm Yıldönümü Dolayısıyla Uluslararası Mevlânâ Semineri, (15-17 Aralık), Ankara.
• Mevlana Bibliyografyası (2007), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (1988), Mesnevî I-VI, (çev. Veled Çelebi İzbudak; ön söz ve gözden geçiren: Abdülbaki Gölpınarlı), İstanbul: Şark İslam Klasikleri, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları.
• ÖNDER, Mehmet- vd. (1974), Mevlâna Bibliyografyası I-II, Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• ŞAFAK, Yakup (2002), ‚Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Hz. Mevlânâ ve Eserleri Üzerine Çalışma Yapanlar‛, Konya’dan Dünyaya Mevlânâ ve Mevlevîlik, Konya.
• TEMİZEL, Ali (2009), Mevlâna - Çevresindekiler, Mevlevîlik ve Eserleriyle İlgili Eski Harfli Türkçe Eserler, Konya: SÜ Mevlana Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• TOP, Hüseyin (2001), Mevlevî Usûl ve Âdâbı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• YANBAL, Semra (2009), Şâkir Mehmed Efendi Divânı, Metin - İnceleme, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• YAZAR, Sadık (2011), Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• ZEYBEK, Ersoy (2015), Mehmed Şâkir’in Bahâristân Şerhi (s. 279-607), İnceleme-Metin, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.