1834 VE 1840/41 TARİHLİ NÜFUS DEFTERLERİNE GÖRE KARASINIR VE ELMASUN (GÜNEYSINIR)

Yıl 2018, Sayı: 44, 183 - 215, 10.01.2019

Hüseyin Muşmal , Mehmet Özçelik

https://doi.org/10.21563/sutad.511644

Cited By: 2

Öz

Günümüzde Konya ilinin Güneysınır ilçesinin merkez mahallelerini oluşturan Karasınır ve Elmasun, Osmanlı Devleti döneminde Konya Vilayeti’nin Belviran Kazası’na bağlı köyler idi. Bu iki yerleşim yerinin bağlı bulunduğu idarî birim olan Belviran Kazası’na ait 1834 ve 1840/41 tarihli nüfus defterleri, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığında BOA, NFS.d katalogunda sırasıyla 3373 ve 3374 numarada kayıtlıdır. 1834 yılına ait 3373 numaralı defter, sayfa usûlü numaralandırılmış olup toplam 67 sayfadan oluşmaktadır. Defterle ilgili bilgi formunda verilen bilgilere göre, defterin başlangıç tarihi 27 Şubat 1834’tür. 1840/41 yıllarına ait 3374 numaralı Belviran Kazası Nüfus Defteri ise varak usûlü numaralandırılmış olup 224 sayfadan oluşmaktadır. Her iki defterde de nüfus kayıtları hane esasına göre tutulmuştur. Nüfus verilerinin kaydedilmesinde hane reisi esas alınmış, ilk olarak hane reisi yazıldıktan sonra sırayla o hanede yaşayan erkek nüfus kaydedilmiştir. Defterlerde kadın nüfusa dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Çalışmamıza konu olan nüfus defterleri, Karasınır ve Elmasun’da yaşayan erkek nüfusun, isim, baba ismi, lakap, yaş ve eşkal bilgilerini ihtiva etmektedir. Dolayısıyla çalışmamızda, 1834 ve 1840/41 yıllarına ait nüfus defterlerindeki verilerin değerlendirilmesi suretiyle XIX. yüzyılın ikinci çeyreğinde Karasınır ve Elmasun köylerinin demografik yapısı, sosyal ve kültürel özellikleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Karasınır, Elmasun, Belviran, Nüfus Defteri, XIX. Yüzyıl.

Kaynakça

• I. Arşiv Belgeleri
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, (BOA), NFS.d nr. 3373. (1249.Ş.17 Tarihli Belviran Kazası Nüfus Defteri)
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, (BOA), NFS.d nr. 3374. (1256 Tarihli Belviran Kazası Nüfus Defteri) II. Diğer Kaynaklar
• “130 İlçe Kurulması Hakkında Kanun”, T. C.Resmi Gazete, S. 20523, 20.05.1990.
• AKANDERE, Osman (1998), “Konya Vilayeti Salnamelerine Göre 1864-1904 Yılları Arasında Konya Sancağının İdari Yapısı”, İpek Yolu Konya Ticaret Odası Dergisi, Özel Sayı I: 99-130.
• AKYEL, Salih, Savaş Sertel (2015, December), "Osmanlı Nüfus Defterlerinin Tarih Yazımındaki Yeri: 1840 Tarihli Çarsancak Kazası Gayrimüslim Nüfus Defteri Örneği", Journal of History and Future, C. I , S. 1: 78-98.
• BEHAR, Cem (2000), “Osmanlı Nüfus İstatistikleri ve 1831 Sonrası Modernleşmesi”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 61-72.
• BOZKURT, Nebi (2007), “Nüfus”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXXIII, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları: 293-300.
• ÇADIRCI, Musa (1963), “Anadolu’da Redif Askerî Teşkilatının Kuruluşu”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, C.VIII, S.14: 63-75.
• ÇİMEN, Adnan (2012), “Sayım, Kayıt Düzeni ve Teşkilatlanma Açısından Osmanlı’da Nüfus Hizmetleri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14/3: 183-216.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (2000), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, 17. Baskı, Ankara: Aydın Kitabevi.
• GÜL, Abdülkadir (2015), “Son Dönem Osmanlı Eğin Nüfus Defterleri ve Bize Sundukları”, AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, III, S. 7: 155-173.
• GÜL, Muammer, Atilla Bayram, Oğuzhan Hakkoymaz (2003), Selçuklu’dan Günümüze Konya’nın Sosyo-politik Yapısı, Konya: Konya İl Emniyet Müdürlüğü AR-GE Yayınları.
• Güneysınır Belediyesi Resmi Web Sitesi, “Tarihçe”, Erişim Tarihi: 01.02.2018, http://www.guneysinir.bel.tr/icerik/tarihi.html.
• GÜRTAN, Kenan (1969), Demografik Analiz Metotları, İstanbul: Sermet Matbaası.
• KARAL, Enver Ziya (1997), Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı 1831, II. Baskı, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• KARPAT, Kemal H. (2003), Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, çev. Bahar Tırnakcı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• KÜÇÜKDAĞ, Yusuf (1996), Armutlu, Konya: Armutlu Köyü Kuran Kursu Derneği.
• KÜTÜKOĞLU, Mübahat (2010), Menteşe Sancağı 1830 (Nüfus ve Toplum Yapısı), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Mevlana Kalkınma Ajansı (2014), Güneysınır İlçe Raporu, Konya.
• MUŞMAL, Hüseyin (2006), ”XIX. Yüzyıl Ortalarında Beyşehir Bölgesinden İzmir ve İstanbul’a Yapılan Göçler”, I. Uluslarası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 11-13 Mayıs 2006, Konya: 269-284.
• MUŞMAL, Hüseyin (2015), “1844 Tarihli Nüfus Sayımına Göre Beyşehir Kazası”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/1, 477-510.
• MUŞMAL, Hüseyin, Bayram Ürekli, “Tanzimat Döneminde Konya’da Faaliyet Gösteren Yabancı Esnaflar ve Tüccarlar”, Yayınlanmamış Makale.
• ÖZ, Mehmet (2000), “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, derleyenler Halil İnalcık-Şevket Pamuk, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 15-32.
• SİLAY, Güler (2015), Belviran Kazası Tarihçesi ve Sosyokültürel Yapısı, Konya: Çizgi Kitabevi.
• ŞAFAKÇI, Hamit (2016), “Belviran Kazası Tekke ve Zaviyeleri”, Vakıflar Dergisi, S. 45: 59-89.
• T.C. Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü (1999), Milli Mücadeleden Günümüze Konya (1915-1965), C. I, Konya: Arı Ofset Matbaacılık.
• TUNALI, Ayten Can (2003), Tanzimat Döneminde Osmanlı Kara Ordusunda Yapılanma (1839-1876), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: (Doktora Tezi).
• USLUCAN, Cihat (2012), 19. Yüzyılın İlk Yarısında Samsun Kazası’nın Nüfusu, Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: (Yüksek Lisans Tezi)