AHİLİKTE GEÇEN DOKUMACILIKLA ALAKALI MESLEKLERE DAİR

Yıl 2019, Sayı: 46, 317 - 328, 31.08.2019

Ahmet Aytaç

https://doi.org/10.21563/sutad.636872

Öz

Dokumacılık dünyadaki en eski üretimlerden birisidir ve Türkler tarih boyunca dokumacılıkta önemli üretimler yapmışlardır.

Orta Asya sonrası Anadolu’da da Türkler, Selçuklulardan itibaren Osmanlı döneminde de köy el sanatı, saray sanatı olarak ayrıca Ahilik geleneği içerisinde de bir ‘meslek’ olarak dokumacılığı sürdürmüşlerdir.

Ahilik, Anadolu’da sosyal ve ticari bir müessese olarak önem kazanmıştır. Tanzimat fermanına kadar da önemini korumuştur. Ahilik içerisinde her dokuma türüne göre ayrı bir esnaf teşkilatı, varlığını o dönemlerde sürdürmüştür. Konu ile alakalı Osmanlı Arşivi’nde de çok sayıda belge vardır.

Ahilik sistemi içerisinde yer alan pek çok dokumacılık mesleği günümüzde işlevini kaybetmiştir. Makalede ahilik sisteminde bulunan dokumacılık mesleklerinden bahsedilecektir

Anahtar Kelimeler

Dokuma, esnaf, Osmanlı, Arşiv

Kaynakça

• AYTAÇ, Ahmet (2013, Eylül), “Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde Dokuma Fabrikaları ve Atölyelerle Alakalı Belgelere Dair”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S: 201, İstanbul, s. 61-70.
• AYTAÇ, Ahmet ve İLBAK (2014), Merve, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde Türk El Dokumalarına Dair Önemli Kayıtlar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul.
• AYTAÇ, Ahmet (1999), Geleneksel Türk El Dokumacılığı Sanatı, Konya.
• AYTAÇ, Ahmet (2013, Kış), “Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki Bazı Fonlar ve El Dokumacılığı ile Alakalı Belgelere Dair”, Turansam Dergisi, S. 17, C. 5, Kars, s. 1-10.
• AYTAÇ, Ahmet, (2011), “Konyalı Keçe Ustası Celaleddin Berberoğlu”, Uluslararası Geleneksel El Sanatı Ustaları Sempozyumu, Ankara, s. 115-129.
• AYTAÇ, Ahmet, (2009), “Başbakanlık Devlet Arşiv’inde Konya El Dokumacılığı İle Alakalı Belgelere Dair”, SÜ Selçuklu Arş. Mrk. II. Uluslararası Türk El Dokumacılığı (Tekstil) Kongresi ve Sanat Etkinlikleri, (Editör: Ahmet AYTAÇ), Konya, s. 41.
• BAKIRCI, Naci (2012), Konya Müzesi Kumaş Kataloğu Saraydan Dergâha, Konya.
• BAYRAM, Mikail (1991), Ahi Evren ve Ahi Teşkilatı’nın Kuruluşu, Konya.
• DURAK, İbrahim ve YÜCEL, Atilla (2010, Yaz), “Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:15, Sayı: 2, s. 151-168.
• ERDEM, Ekrem (2004), Ahilik, Ahlakla Kalitenin Buluştuğu bir Örgütlenme Modeli, Kayseri Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği, 2. B, Kayseri.
• ERGENEKON, Cavidan B. (1999), Tepme Keçelerin Tarihi Gelişimi Renk, Desen, Teknik ve Kullanım Özellikleri, Ankara.
• ERKEN, Veysi (2002), Bir Sivil Örgütlenme Modeli, Ankara.
• ES, Muharrem (2008), “Ahilik ve Yerel Yönetimler”, Yerel Siyaset: 34-39. www.yerelsiyaset.com/pdf/nisan2008/9.pdf. 07.05.2012.17.05
• GÜRÇAY, Hikmet (1966), “Keçe ve Keçecilik”, Türk Etnografya Dergisi, Ankara, S. IX, TTK Basımevi, s. 21-32.
• KAZAR, Mustafa, (2000), “Aba ve Abacılık”, SÜMEF. III. Ulusal Türk El Dokumalarına Yaklaşım ve Sorunları Sempozyumu Bildirileri, Konya.
• KİBAR, Osman, “Kaybolan Meslek Hallaç”, http://dergi.hataykesif.com/?p=700.03.12.2018.18.30.
• KÜÇÜKDAĞ, Yusuf (1989), “Lale Devri’nde Konya”, (SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya.
• KÜTÜKOĞLU, S. Mübahat (1983), Osmanlılarda Narh Müessesesi (1640), İstanbul: Enderun Yayınevi.
• ÖGEL, Bahattin (1984), İslâmiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• ÖZHEKİM, Didem (2009, Ocak). “Keçenin Hikâyesi ve Sanatsal Üretimler”. Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, 1(1), 123-133.
• ÖZÖNDER, Hasan (2016), Tarihi Boyunca Mevlevî Kıyafetleri ve Sembolik Anlamları, Konya.
• PÜRLÜ, Kadir, “Sivas İlbeyli Yöresi Kirkitli Dokumaları”, http://kadirpurlu.com.tr/wp-content/uploads/2017/12/5.-SİVAS-İLBEYLİ-YÖRESİ-KİRKİTLİ-DOKUMALARI. pdf03.12.2018.18.08.
• SURNÂME, TSMK, III. Ahmed, nr. 3593, vr. 164.
• TABAKOĞLU, Ahmet (1986), Sosyal ve İktisadi Yönleriyle Ahilik, Ahilik Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul.
• TEZCAN, Hülya (1997, Eylül), “Bursa'da İpekçilik ve İpekli Dokumacılık”, Kültür Sanat Dergisi, Sayı: 35.