Eski Uygurca Saddharmapuṇḍarīka-Sūtra’ya İlişkin Fragmanlar

Yıl 2023, Sayı: 57, 371 - 401, 18.04.2023

Uğur Uzunkaya

https://doi.org/10.21563/sutad.1285242

Öz

Sanskritçe Saddharmapuṇḍarīka-sūtra veya Lotus Sūtra, Mahāyāna Budizmi’nin en önemli yazınsal kaynakları arasında yer almaktadır. Ne zaman, nerede ve kim tarafından derlendiği bilinmeyen bu Sanskritçe metnin Eski Uygurca versiyonu Vaphuaki atl(ı)g nom çäçäki sudur adını taşımaktadır. Eski Uygurca versiyon, metnin Kumārajīva tarafından 406 yılında yapılan Çince bir tercümesine dayanır. Sonraki araştırmalarda Eski Uygurca versiyonun kaynakları arasında Soğdca bir versiyonun da kullanılmış olma ihtimalinden söz edilir. Eski Uygurca Saddharmapuṇḍarīka-sūtra’ya ait fragmanlar Dunhuang, Turfan ve Yarhoto’da yapılan araştırmalar neticesinde elde edilmiştir. Günümüze ulaşan metin parçaları mevzubahis metnin muhtelif bölümlerine ilişkindir. 1911-2020 tarihleri arasında bu metne ait olan fragmanlar üzerine muhtelif incelemeler yapılmıştır. Bu çalışmada da çoğu Eski Uygurca Saddharmapuṇḍarīka-sūtra’nın XXV. bölümünü oluşturan Avalokiteśvara’ya ilişkin, daha özel olarak ise Kuanşi-im Bodis(a)t(a)v’a ait bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda korunan şimdiye değin neşredilmemiş fragmanlar neşredilecektir. Bu yazının girişinde Saddharmapuṇḍarīka-sūtra üzerine bir asırdan fazla süredir yapılan çalışmalara değinilecek, daha sonra bahse konu fragmanların yazı çevirimlerine ve harf çevirilerine yer verilecektir. Bunu, metnin açıklamaları ve sözlüğü takip edecektir.

Anahtar Kelimeler

Eski Türkçe, Eski Uygurca, Saddharmapuṇḍarīka-sūtra, Avalokiteśvara, Kuanşi-im Bodis(a)t(a)v

Fragments of Old Uyghur Saddharmapuṇḍarīka-Sūtra

Öz

The Sanskrit Saddharmapuṇḍarīka-sūtra or Lotus Sūtra is among the most important literary sources of Mahāyāna Buddhism. Old Uyghur version of this text in Sanskrit, which is unknown when, where and by whom it was compiled, is called Vaphuaki atl(ı)g nom çäçäki sudur. Old Uyghur version dates to a Chinese translation of the text by Kumārajīva in 406. In later studies, it is mentioned that a Sogdian version was also used among the sources of the Old Uyghur version. Fragments of Old Uyghur Saddharmapuṇḍarīka-sūtra were found because of research in Dunhuang, Turfan and Yarkhoto. The fragments that have survived to date belong to various parts of the text in question. Between the years 1911 and 2020, various studies were completed on the fragments of this text. In this paper, the unpublished fragments of the Avalokiteśvara, which constitutes the XXVth chapter of the Old Uyghur Saddharmapuṇḍarīka-sūtra, and more specifically Kuanši-im Bodis(a)t(a)v, preserved in the Berlin Turfan Collection, will be published. In the introduction of this paper, more than a century of work on Saddharmapuṇḍarīka-sūtra will be mentioned, and then the transcriptions and transliterations of the fragments in question will be included. This will be followed by explanations of the text and glossary.

Anahtar Kelimeler

Old Turkic, Old Uyghur, Saddharmapuṇḍarīka-sūtra, Avalokiteśvara, Kuanşi-im Bodis(a)t(a)v