Function of Evidentials in Turkish Scientific Texts

Yıl 2023, Sayı: 60, 307 - 326, 20.12.2023

Esra Aydın Kamil İşeri , İzel Işık , Ece Esmioğlu

https://doi.org/10.21563/sutad.1405528

Öz

The concept of metadiscourse, which defines the features of language, not only defines how thoughts are expressed, but also defines the relations established with the receivers. Authors need to organize the discourse, include the readers in the text and convey their own thoughts to the reader in order to establish a relationship with their readers. In this context, linguistic resources used by the author to show his stance against the text and the reader concretely are called metadiscourse. Metadiscourse helps to determine the stance of the author by assuming different linguistic functions through interactive and interactional dimensions of metadiscourse determinants. The aim of this study is to examine how the linguistic realizations of the evidentials function as metadiscourse tools and how they play a role in persuading the receiver. The study was structured with qualitative research method and document scanning model was used. The sample of the study, determined by the proportional sample size calculation formula, consists of 78 research articles. In the study, the functions of the evidentials, which are the information-oriented interactive metadiscourse markers in Hyland's (2005) metadiscourse model, in Turkish were discussed from a metadiscursive point of view. As a result of the study, the functions of the evidentials used in Turkish social sciences were determined, the specificity of these functions and their generalizability in terms of social sciences were discussed. Among the fields of History, Sociology, Psychology and Philosophy, it has been concluded that the most frequent use of evidential is in history, and the least frequent one belongs to the field of philosophy.

Anahtar Kelimeler

Evidentials, Metadiscourse Markers, Academic Texts.

Türkçe Bilimsel Metinlerde Tanıtlayıcıların İşlevleri

Öz

Üstsöylem; düşüncelerin ifade ediliş biçiminin yanında alıcılarla kurulan ilişkileri de kapsamaktadır. Yazarlar okuyucuları ile ilişki kurabilmek için söylemi düzenlemeye, okuyucuları da metne dâhil etmeye ve kendi düşüncelerini okuyucuya aktarmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda yazarın metne ve okuyucuya karşı duruşunu somut olarak gösterebilmek için kullandığı dilsel kaynaklar üstsöylem olarak adlandırılmaktadır. Üstsöylem, bilgi odaklı ve alıcı odaklı etkileşimli belirleyiciler aracılığıyla farklı dilsel işlevler üstlenerek yazarın duruşunu belirlemeye yardımcı olmaktadır. Üstsöylem modelinin alt ulamı olan tanıtlayıcılar ise yazarın düşüncesini desteklemesi ya da karşıt sav oluşturabilmesi için başka metinlerde kullanılan bilgiye gönderimde bulunmasıdır. Bu çalışmada amaç, tanıtlayıcıların dilsel gerçekleşmelerinin üstsöylem aracı olarak nasıl işlev gördüğü, alıcıyı ikna etme konusunda nasıl bir rol oynadığını incelemektir. Nitel araştırma yöntemi ile yapılandırılan ve belge tarama modeli kullanılan çalışmanın veri tabanını Dergipark’ta yer alan ve 2022 yılı Ocak-Haziran dönemleri arasında üniversiteler tarafından yayımlanan hakemli dergiler oluşturmaktadır. Orantısal örneklem büyüklüğü hesaplama formülü ile belirlenen örneklem, 78 araştırma makalesinden oluşmaktadır. Çalışmada Hyland (2005)’in üstsöylem modelinde yer alan bilgi odaklı etkileşimli üstsöylem belirleyicisi olan tanıtlayıcıların Türkçedeki işlevleri üstsöylemsel bakış açısıyla ele alınmıştır. Çalışma sonucunda Türkçe Sosyal Bilimler alanlarında kullanılan tanıtlayıcıların işlevleri belirlenmiş, bu işlevlerin alana özgülüğü ve Sosyal Bilimler açısından genellenebilir olma durumları tartışılmıştır. Tarih, Sosyoloji, Psikoloji ve Felsefe alanları arasından en sık tanıtlayıcı kullanımının Tarih, en az sıklığın ise Felsefe alanına ait olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tanıtlayıcılar, Üstsöylem Belirleyicileri, Akademik Metinler.

Kaynakça

• Aikhenvald, A. Y. (2004). Evidentiality. Oxford & New York: Oxford University Press.
• Banguoğlu, T. (1959) Türkçe’nin grameri. Ankara: TDK Yayınları.
• Barton, E. L. (1993). Evidentials, Argumentation, and Epistemological Stance. College English, 55( 7), 745-769.
• Bazerman, C. (1988). Shaping written knowledge. Madison: University of Wisconsin Press.
• Berkenkotter, C. & Huckin, T. (1995). Genre knowledge in disciplinary communication. NJ: Lawrence Erlbaum.
• Bloch, J., & Chi, L. (1995). A comparison of the use of citations in Chinese and English academic discourse. D. Belcher & G. Braine (Ed.), Academic writing in a second language: essays on research and pedagogy içinde (231-274). Ablex.
• Chafe, W. (1986). Evidentiality in English conversation and academic writing. Evidentiality: The Linguistic Coding of Epistemology. (W. Chafe & J. Nichols, der.). Norwood & New Jersey: Ablex Publishing Corporation. 261- 272.
• Coffin, C. (2000). History as discourse: construals of time, cause and appraisal. (Doktora tezi).
• Corcu-Gül, D. (2010). Tanıtsallığın durum anlambilimsel sunumu: Türkçede tanıt türleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Crismore, A. (1989). Talking with readers: metadiscourse as rhetorical act. Peter Lang.
• Dağ-Tarcan, Ö. (2019). Sosyal Bilimler Alanında Yazılan Türkçe Bilimsel Metinlerde Kullanılan Üstsöylem Belirleyicileri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Davis, L. & McKay, S. (1996). Structures and strategies: An ıntroduction to academic writing. South Melbourne: MacMillan Education Australia Pty Ltd.
• De Beaugrande, R. ve Dressler, W. U. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman.
• De Haan, F. (2005). Encoding speaker perspective: Evidentials. Linguistic diversity and language theories, 72, 379-417.
• Dehkordi, M. E., & Allami, H. (2012). Evidentiality in academic writing. Theory and Practice in Language Studies, 2(9), 1895-1904.
• Demir, N. (2012). Türkçede evidensiyel. Bilig, Yaz, (62), 97-118.
• Demircan, A. (2007). Tarih üzerine bazı düşünceler. Milel ve Nihal inanç, kültür ve mitoloji araştırmaları dergisi, 4(3), 69-89.
• Duralı, Ş. T. (2017). Felsefe-bilim nedir?. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Faigley, L. (1986). Competing theories of process: a critique and a proposal. College Composition and Communication, 48, 527-42.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
• Geertz, C. (1983). Local Knowledge: Further essays in ınterpretive anthropology. New York: Basic Books.
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayınevi
• Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish: A comprehensive grammar. London & New York: Routledge.
• Hardman, M. J. (1986). Datasource marking in the Jaqi languages. In W. Chafe & J. Nichols. (Eds.), Evidentiality: The linguistic coding of epistemology, 113-136. Norwood, NJ: Ablex.
• Hyland, K. & Tse, P. (2004) Metadiscourse in academic writing: a reappraisal. Applied Linguistics, 25(2), 156—77.
• Hyland, K. (1998a). Hedging in scientific research articles. Amsterdam: John Benjamins.
• Hyland, K. (1999). Academic attribution: citation and the construction of disciplinary knowledg'. Applied Linguistics, 20(3), 241-67.
• Hyland, K. (2000). Disciplinary discourses: social ınteractions in academic writing. London: Longman.
• Hyland, K. (2001a). Bringing in the reader: addressee features in academic articles. Written Communication, 18(4), 549-74.
• Hyland, K. (2005). Metadiscourse: exploring interaction in writing. Continuum.
• Hyland, K. (2010). Metadiscourse: Mapping Interactions in Academic Writing. Nordic Journal of English Studies. 9(2), 125-143.
• Johanson, L. (2016). Türkçede görünüş. (N. Demir, çev.). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Khedri, M., Heng, C. S. & Ebrahimi, S. F. (2013). An exploration of ınteractive metadiscourse markers in academic research article abstracts in two disciplines. Discourse Studies. 15(3), 319-331.
• Kornfilt, J. (1997). Turkish. New York: Routledge.
• Kuhn, T. (1970). The Structure of scientific revolutions (2nd ed.). Chicago: University of Chicago Press.
• Le, L. (2004). Active participation within written argumentation: metadiscourse and editorialist's authority. Journal of Pragmatics, 36, 687.
• Lewis, G. (1967). Turkish Grammar. Oxford: OUP.
• Mithun, M. (1986). Evidential diachrony in Northern Iroquoian. (W. Chafe and J. Nichols, ed.). Evidentiality: The linguistic coding of epistemology, 89-112. Norwood, NJ: Ablex.
• Mulkay, M. (1991). Don Quixote's double: a self-exemplifying text. S. Woolgar (Ed.), Knowledge and Reflexivity: New Frontiers in the Sociology of Knowledge içinde (81-100). London: Sage.
• Oflaz-Köleci, E. (2022). Türkçe bilimsel metinlerde tanıtsallık sunumları ve üstsöylem ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezer, A. (1990). A new approach to the conjugation of the Turkish verb. Current Issues in Turkic Linguistics.
• Sinclair, J. (1981). Planes of discourse. S. Rizvi (Ed.), The Two-fold Voice: Essays in Honour of Ramesh Mohan içinde (70-89). Salzburg: Salzburg University Press.
• Swales, J. (1990). Genre Analysis: English in Academic and Research Settings. Cambridge: CUP.
• Şenöz-Ayata, C. (2014). Bilimsel metin üretimi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Thompson, G. & Thetela, P. (1995). The sound of one hand clapping: the management of interaction in written discourse, Text, 15(1), 103-27.
• Tompkins, G. E. (2009). Language Arts. New Jersey: Pearson.
• Uzun, H. (2006). Tarih bilimi ve tarihte nedensellik. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 1-13.
• Uzun, L. (2006). Bilimsel söylem ve özellikleri. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık 1. Ulusal Kurultay Bildirileri. (133-140).
• Uzun, N. E. (1998). Türkçede görünüş/kip/zaman üçlüsü. Dil Dergisi, 68, 5-22.
• Uzun, N. E. (2004). Dilbilgisinin Temel Kavramları: Dünya Dillerinden Örnekleriyle. İstanbul: Pandora.
• Van Dijk & Teun A. (2009). Society and discourse: how social contexts ınfluence textand talk. Cambridge: Cambridge University Press.
• Vande Kopple & William, J. (1997). Refining and Applying views of metadiscourse. https://eric.ed.gov/?id=ED411539.
• Vande Kopple, W. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 36, 82-93.
• Williams, J. (1981). Style: Ten lessons in clarity and grace. Scott Foresman.
• Yang, L. (2014). Evidentiality in english research articles of applied linguistics: from the perspective of metadiscourse. Journal of Language Teaching and Research. 5(3 ), 581-591.
• Yavaş, F. (1980). On the meaning of tense and aspect markers in Turkish. (Yayımlanmamış doktora tezi), Kansas Üniversitesi.
• Zeyrek, D. (1990). An analysis of the textual pattern of the Turkish folktale. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zwiers, J. (2008). Building Academic language: essential practices for content classrooms. San Francisco: Jossey-Bass.