The Importance of Cultural Heritage in Local Development: An Example of the Art of Çekicilik in Amasra

Yıl 2024, Sayı: 63, 331 - 352

Fatma Bağdatlı Çam , Melek Sarı Güven , Burak Kayhan Aygün Hakan Avşar Umutcan Öncü

https://doi.org/10.21563/sutad.1301110

Öz

In Amasra, art of çekicilik, which has survived from prehistoric times to the present day, is also the most important cultural heritage for Amasra, as a branch of art whose material is wood and produced by shaping wood. Although it is known that this tradition, which has been going on for generations as a Turkish cultural heritage, has tourism value for Amasra, it is also important to investigate its contribution to the economy. Because the impact of this art, which has cultural heritage value, on local development is gaining importance day by day. For this reason, it has become important for the public to adopt, protect and maintain the art of çekicilik as a cultural heritage. In recent years, it has been seen that the concept of sustainability has an important place in development theories. For this reason, it would be correct to consider the art of çekicilik, which will be considered as a subject of local development, in this context. In this study, which was supported within the scope of the Tübitak 2209-A Project, the importance of this art for the local people and its contribution to the region as an economic and tourism value were investigated with the information obtained by reaching the source people through the oral history method. It is aimed to emphasize the importance of the art of çekicilik as a cultural heritage, to realize its value and to create conservation awareness.

Anahtar Kelimeler

Bulgaria, Kırcaali, gynocriticism, woman, feminism, Elain Showalter, poetry.

Proje Numarası

Tübitak Başvuru Numarası: 1919B012006348

Yerel Kalkınmada Kültürel Mirasın Önemi: Amasra’da Çekicilik Sanatı Örneği

Öz

Kültür, insanlığın kazanımlarının, deneyimlerinin ve başarılarının katlanarak büyümesiyle oluşan bir değerler bütünüdür. Bu birikimin sonucu olarak ortaya çıkan Kültürel mirasın ise yerel kalkınma üzerindeki etkisi gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Bir neslin gelecek nesillere bıraktığı topluma ait değerler bütünü olan kültürel miras, Amasra için çekicilik sanatıdır. Tarih öncesi çağlardan günümüze ulaşmış olan bu sanat ağacı malzeme olarak kullanan ve oduna şekil veren bir üretim biçimidir. Türk kültür mirası olarak nesillerdir süren bu geleneğin Amasra için turizm değerinin olduğu bilinmekle birlikte ekonomiye olan katkısının da araştırılması önem arz etmektedir. Bu sebeple, çekicilik sanatının kültürel miras olarak halk tarafından benimsenmesi, korunması ve sürdürülmesi önemli hale gelmiştir. Son yıllarda sürdürülebilirlik kavramının kalkınma teorilerinde önemli bir yeri olduğu görülmektedir. Bu sebeple yerel kalkınma öznesi olarak ele alınacak çekicilik sanatının da bu bağlamda ele alınması doğru olacaktır. Tübitak 2209-A Projesi kapsamında desteklenmiş olan bu çalışmada sözlü tarih yöntemiyle kaynak kişilere ulaşılarak elde edilen bilgiler doğrultusunda bu sanatın yöre halkı için önemi ile bölgeye ekonomik ve turizm değeri olarak katkısı araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Amasra, Çekicilik Sanatı, Kültürel Miras, Kültür

Destekleyen Kurum

Tübitak 2209-A Öğrenci Projesi

Proje Numarası

Tübitak Başvuru Numarası: 1919B012006348

Kaynakça

• Aktan, C. C. & Tutar, H. (2007). Bir sosyal sabit sermaye olarak kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6 (20), 1-11.
• Aydın, B. (2009). Sâlnâme. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 36, s. 51-54). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• Bağdatlı Çam, F. (2016). Paphlagonia'da bir Pers prensesi: Amastris. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1 (2), 31-46.
• Bağdatlı Çam, F. & vd., (a). (2019). Amastris (Amasra) antik kentinde arkeolojik tespitler. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 24,169-188.
• Bağdatlı Çam, F. & vd., (b). (2019). Bartın ili yüzey araştırmaları. 41. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, 37. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2, 53-74.
• Belke K. & Hunger H. (1996). Tabula imperii byzantini. Verl. der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
• Burstein, S. (1976). Outpost of Hellenism. The emergence of Herakleia on the Black Sea. Berkeley.
• Çetin, M. (2007). Yerel ekonomik kalkınma yaklaşımı ve uluslararası organizasyonlar.Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 (1), 154-170.
• Bağdatlı Çam, F. (2016). Paphlagonia'da bir Pers prensesi: Amastris. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1 (2), 31-46.
• Bağdatlı Çam, F. & vd., (a). (2019). Amastris (Amasra) antik kentinde arkeolojik tespitler. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 24,169-188.
• Crow, J. & Hill, S. (1995). The Byzantine fortifications of Amastris in Paphlagonia. Anatolian Studies 45, 251-152.
• Dankoff, R., Kahraman, S. A. & Dağlı, Y. (2017). Evliya Çelebi seyahatnamesi. Ankara: Yapı Kredi Yay.
• Darıcı, B. (2007). Yerel kalkınmada küresel yaklaşımlar ve Türkiye’nin konumu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3, 215-222.
• Davulcu, M. (2013). Bartın yöresinde ahşap tekne yapımcılığı. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 5(1), 23-52.
• Dilek, M., Varol, A.H., Tilbe, Ö. & Erçin, A. (2022). Geleneksel Bartın kadın kıyafetleri. Paradigma Akademi Yay.
• Eyice, S. (1965). Küçük Amasra tarihi ve eski eserleri kılavuzu.Ankara: TTK.
• Gören, S. (2020). Gelenekten geleceğe Bartın işi tel kırma. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 8 (21), 29-48.
• Hannestad, L. (2007). Timber as trade resource of the Black Sea. (Eds. V. Gabrielsen-J. Lund). The Black Sea in Antiquity. Regional and Interregional Economic Exchanges. Aarhus Universitets, BSS Vol. 6, 85-99.
• Karasalihoğlu, M. & Düring, B. S. (2015). Traveller’s notes on the Cide Region through the Ages. eds. B. S. Düring-C. Glatz. Kinetic Landscape. The Cide Archaeological Project: Surveying The Turkish Western Black Sea Region. Berlin, 36-50.
• Kayahan, C. & Görkaş, İ. (2009). Osmanlı dönemi bölgesel kalkınmanın finansman aracı olarak para vakıflarının kullanımı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (44), 212-227.
• Kaya Ö., D. (2016). Kent kimliğinin sürdürülebilirliği için peyzaj yönetim anlayışının geliştirilmesi: Bartın-Amasra örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Marek, C. (1989). Amastris. geschichte, topographie, archäologische reste. Istanbuler Mitteilungen (IstMitt) 39, 373-389.
• Özsoy, O. (2014). İktisatçılar ve işletmeciler için istatistik, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Özünel, E. (2017). İnsanlar, gezegen ve refah için bir eylem planı: somut olmayan kültürel miras ve 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerine eleştirel yaklaşım, Milli Folklor Dergisi, 15 (116), 18-32.
• Sakaoğlu, N. (1987). Amasra’nın üç bin yılı, Zonguldak: Zonguldak Valiliği Yay.
• Sarı Güven, M. (2019). 19. yüzyılda Amasra’da madencilik faaliyetleri ve işletilemeyen Tekkeönü maden ocağı’nın imtiyaz süreci. History Studies: International Journal of History, 11(1), 273-288.
• Somuncu, M. & Yiğit, T. (2009). Göreme milli parkı ve Kapadokya kayalık sitleri dünya mirası alanı’ndaki turizmin sürdürülebilirlik perspektifinden değerlendirilmesi. V. Ulusal Coğrafya Sempozyumu. Ankara, 387-402.
• Strabon. (2000). Antik Anadolu Coğrafyası XII- XIII- XIV. (A. Pekman, çev.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Türkoğlu, İ. (2020). Sürdürülebilir kalkınmada kültür mirasının yeri ve önemi, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10 (20), 2020, 117-143.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.
• Zavagno, L. (2012). Cities in transition: urbanism in Byzantium between late antiquity and the early middle ages (500-900), In The Black Sea, Paphlagonia, Pontus and Phrygia in Antiquity. Aspects of archaeology and ancient history, ed. G.R. Tsetskhladze BAR International Series 2030, Oxford, 129-151.
• Arşiv Belgeleri
• BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Sadaret Kalemi Defteri (52).
• BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Meclis-i Vala Evrakları (95).
• BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi).Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı (220).
• Sözlü Kaynaklar
• KK1: Dönmez, A.R., 63, Çekici Ustası ve Esnaf, Çekiciler Çarşısı-Amasra.
• KK2: Vatandaşlar, A.R., 62, Çekici Ustası ve Esnaf, Çekiciler Çarşısı-Amasra.
• KK3: Madan, F., 41, Çekici Ustası ve Esnaf, Çekiciler Çarşısı-Amasra.
• KK4: Yıldırım, K., 53, Çekici Ustası, Ahatlar-Amasra.
• KK5: Bensiz, M., 61, Çekici Ustası ve Esnafı, Çekiciler Çarşısı-Amasra.
• KK6: Sevinç, M., 47, Çekici Ustası, Ahatlar-Amasra.
• KK7: Topçu, M., 57, Çekici Ustası, Ahatlar-Amasra.
• KK8: Gürpınar, O., 42, Çekiciler Çarşısı Esnafı, Amasra.
• KK9: Yıldız, O., 46, Çekici Ustası, Ahatlar-Amasra.
• KK10: Işık, R., 65, Çekiciler Çarşısı Esnafı, Amasra
• Amasra Belediyesi Faaliyet Raporu (2021), https://www.amasra.bel.tr//faaliyet-raporlari Erişim tarihi: 09.01.2023.
• Şanlıurfa İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Turizm İstatistikleri (2021) https://sanliurfa.ktb.gov.tr/TR-165054/2021- turizm-istatistikleri.html Erişim tarihi: 09.01.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, (1966) https://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-kalkinma-programi- _undp_-.tr. Erişim tarihi: 09.01.2023.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2021) https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=egitim-kultur-spor-ve- turizm-105&dil=1 Erişim tarihi: 09.01.2023
• Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı (1983) https://korumakurullari.ktb.gov.tr/TR-131017/2863-sayili- kultur-ve-tabiat-varliklarini-koruma-kanunu.html Erişim tarihi: 09.01.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2019) https://www.sbb.gov.tr/kalkinma- planlari/ Erişim tarihi: 09.01.2023
• UNESCO dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme (1972) https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177 Erişim tarihi: 09.01.2023.
• UNESCO dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme (2003) https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/ Erişim tarihi: 09.01.2023.
• UNESCO dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme (2020) https://whc.unesco.org/en/tentativelists/6468/ Erişim tarihi: 09.01.2023.
• UNESCO dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme https://www.oecd.org/cfe/leed/ Erişim tarihi: 09.01.2023.