EFFECT OF THE FINANCIAL PERFORMANCE OF COMPANIES IN TOURISM SECTOR ON FIRM PROFITABILITY: AN APPLIED STUDY ON DEVELOPED COUNTRIES

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 36 - 55, 31.03.2022

Nercü Durmuş Aydın Nilgün Sanalan Bilici

https://doi.org/10.54993/syad.1040774

Öz

In our study, it is aimed to investigate the effect of financial performance of companies operating in the tourism sector on firm profitability. In order to achieve this aim, the financial statements of the tourism companies whose stocks traded in the stock exchanges of some developed countries for the years 2011-2019 have used. Dependent variables used to represent firm profitability in the study; return on assets’ ratio (ROA), return on equity ratio (ROE) and net profit margin (ROS); independent variables used to represent financial performance; interest coverage ratio (ICR), price earnings ratio (P/E), current ratio (CTR), leverage ratio (TDR) and asset growth ratio (ARS) have determined and the variables affecting profitability have analysed by static panel data analysis. According to the results of the research; it was determined that the interest coverage ratio and the asset growth rate have an effect on the return on assets ratio. Apart from this, it was determined that price earnings ratio, interest coverage ratio, current ratio and leverage ratio have an effect on the return on equity ratio. Finally, it was detected that the price earnings ratio and the current ratio have statistically significant effects on the net profit margin.

Anahtar Kelimeler

Firm Profitability, Profitability, Financial Ratios, Panel Data Analysis, Tourism Enterprises

TURİZM SEKTÖRÜNDE YER ALAN ŞİRKETLERİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ FİRMA KÂRLILIĞI ÜZERİNE ETKİSİ: GELİŞMİŞ ÜLKELER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Öz

Çalışmamızda, turizm sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin finansal performanslarının firma kârlılığı üzerine etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için bazı gelişmiş ülkelerin borsalarında hisse senetleri işlem gören turizm şirketlerinin 2011–2019 yıllarına ait mali tablo verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmada firma kârlılığını temsilen kullanılan bağımlı değişkenler; aktif kârlılık oranı (ROA), özkaynak kârlılık oranı (ROE) ve net kâr marjı (ROS); finansal performansı temsilen kullanılan bağımsız değişkenler; faiz karşılama gücü oranı (ICR), fiyat kazanç oranı (P/E), cari oran (CTR), kaldıraç oranı (TDR) ve varlık büyüme oranı (ARS) olarak belirlenmiş ve kârlılığı etkileyen değişkenler statik panel veri analizi ile incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre; faiz karşılama gücü oranı ve varlık büyüme oranının aktif kârlılık oranı üzerinde etkisi olduğu belirlenmiştir. Bunun dışında fiyat kazanç oranı, faiz karşılama gücü oranı, cari oran ve kaldıraç oranının özkaynak kârlılık oranı üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Son olarak da fiyat kazanç oranı ve cari oranın net kâr marjı üzerinde istatiksel olarak anlamlı etkilerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Firma Karlılığı, Karlılık, Finansal Oranlar, Panel Veri Analizi, Turizm İşletmeleri

Kaynakça

• Akdağ, S., & İskenderoğlu, Ö. (2018). Çeşitli finansal rasyoların kârlılık üzerinde etkisi: OECD ülkelerindeki turizm şirketleri üzerine bir uygulama, İşletme ve iktisat Çalışmaları Dergisi, 6(4), 18-25. https://doi.org/10.32479/iicd.150
• Akkaya, G. C. (2008). Sermaye yapısı, varlık verimliliği ve karlılık: İMKB’de faaliyet gösteren deri-tekstil sektörü işletmeleri üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (30), 1-13.
• Aktaş, M., & Darwish, Z. (2020). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının kârlılığı üzerinde etkili olan finansal oranlar, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 2602–2486. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijssresearch/issue/54863/727905
• Albayrak, A.S., & Akbulut, R. (2008). Karlılığı etkileyen faktörler: İMKB sanayi ve hizmet sektörlerinde işlem gören işletmeler üzerine bir inceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 55-83.
• Baltagi, B. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. The Atrium Southern Gate Chichester: John Wiley & Sons Ltd.
• Bayyurt, N., (2007). İşletmelerde performans değerlendirmenin önemi ve performans göstergeleri arasındaki ilişkiler, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (0)53, 577–592. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/898/1009
• Beyazgül, M., & Karadeniz, E. (2020). Konaklama işletmelerinde çalışma sermayesinin kârlılığa etkisinin analizi: Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri karşılaştırması. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2029-2049. doi: 10.21325/jotags.2020.647
• Buğdaypınarı, M. (2019). Financial analysis of Turkish hospitality and food & beverage industries at Borsa İstanbul. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi], Yeditepe Üniversitesi.
• Doğan, M., & Topal, Y. (2016). Kârlılığı belirleyen finansal faktörler: BİST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 53-64. https://doi.org/10.17541/oeybd.26157
• Dökmen, G. (2012). Yolsuzlukların vergi gelirleri üzerindeki etkisi: dinamik panel veri analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 41-51.
• Eissa, A., Najib, H.S.F., Waleed, M.A., Amgad, S.D.K., & Moatasem M.Q. (2021). Factors affecting the profitability of Indian listed firms: a panel data approach. International Journal of Business Excellence, 23(1), 1-17.
• Erdoğan, M. (2018). Turizm işletmelerinin finansal performanslarını etkileyen firmaya özgü, sektörel ve makroekonomik belirleyiciler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 101-127. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/36823/330000
• Erokyar, E., (2008). İşletmelerde kârlılık ve kârlılığı etkileyen faktörler. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi. Hassan, M.A. (2015). Sermaye yapısı ve kârlılığa etkisi: gıda firmaları üzerine bir çalışma. [Yüksek Lisans Tezi], Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kakani, R. K., Saha, B. & Reddy, V. N. (2001). Determinants of financial performance of Indian corporate sector in the post-liberalization era: an exploratory study. NSE Research Initiative, (5), 1-38.
• Kandil Göker, E.İ., & Uysal, B. (2020). Turizm sektöründe faiz oranı ve döviz kurunun kârlılık üzerindeki etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 159-170. doi:10.25287/ohuiibf.640699
• Karadeniz, E., & İskenderoğlu, Ö. (2011). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören turizm işletmelerinin aktif kârlılığını etkileyen değişkenlerin analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 65-75.
• Khan, N., Ullah, H., & Afeef, M. (2021). The effect of leverage and debt maturity on the corporate financial performance: evidence from non-financial firms listed at Pakistan stock exchange. Sustainable Business and Society in Emerging Economies, 3(1), 35-47. doi: 10.26710/sbsee.v3i1.1829
• Kim, W. G., Cho, M., & Brymer, R. A. (2013). Determinants affecting comprehensive property-level hotel performance: The moderating role of hotel type. International Journal of Hospitality Management, 34, 404-412.
• Kutlar, A. (2017). Adım Adım Eviews ile Panel Veri Ekonometrisi Uygulamaları. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Preda Buzgurescu, O.L. & Negru Bonescu E. (2020). The correlation between financial profitability and stock market performance of companies listed on the Bucharest stock exchange. Journal of Economic & Social Development, 7(2), 26–40.
• Meder Çakır, H., & Küçükkaplan, İ. (2012). İşletme sermayesi unsurlarının firma değeri ve kârlılığı üzerindeki etkisinin imkb’de işlem gören üretim firmalarında 2000 – 2009 dönemi için analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 14 (53), 69-86.
• Sak, A.F. & Dalgar, H. (2020). Kurumsal Sürdürülebilirliğin Firmaların Finansal Performansına Etkisi: BIST Kurumsal Sürdürülebilirlik Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 173-186. doi: 10.25095/mufad.673722
• Shamaileh, M.O., & Khanfar, S.M. (2014). The effect of the financial leverage on the profitability in the tourism companies (Analytical Study-Tourism Sector-Jordan). Business and Economic Research, 4(2), 251-264. https://doi.org/10.5296/ber.v4i2.5546
• Sundas, S., & Butt, M. (2021). Impact of liquidity on profitability and performance. A case of textile sector of Pakistan. International Journal of Commerce and Finance, 7 (1), 122-129.
• Wheelen, T.L., & Hunger, J.D. (2012). Strategic Management and Business Policy. (3. Baskı), Pearson.
• Yerdelen Tatoğlu, F., (2020a). İleri Panel Veri Analizi. (4. Baskı), Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Yerdelen Tatoğlu, F., (2020b). Panel Veri Ekonometrisi. (5. Baskı), Beta Basım Yayın Dağıtım.