Evaluation of Story-Style Analogies Developed for the Concepts of DNA, Gene and Chromosome

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 23, 30.06.2022

Güldem Dönel Akgül , Nurgül Çolak

https://doi.org/10.54971/synergy.1109208

Öz

The aim of this study is to examine the analogies developed by pre-service science teachers for the concepts of genes, DNA and chromosomes. The analogy is the process of explaining an unknown, unfamiliar phenomenon with similar known facts. Story-style analogies; is the explanation of a situation by analogy with another situation. The data collection process in the research was carried out in the fall semester of the 2019-2020 academic year. A total of 50 pre-service teachers studying in the last year of Science Education in the Faculty of Education of a university in the Eastern Anatolia Region participated in the research. The data were analyzed by content analysis. In addition, the story map technique was used in the analysis. The obtained results were tabulated after being coded and categorized. As a result of the analysis of the data; It was observed that pre-service science teachers transformed the concepts of DNA, genes and chromosomes into various characters while creating a story. It was also determined that they named concepts while creating characters. In story analogies for DNA, gene and chromosome, the relationships between target and analogue were examined. It was also determined that the pre-service teachers had various misconceptions while forming the concepts.

Anahtar Kelimeler

Analogy, DNA, Science Education, Story, Chromosome

DNA, Gen ve Kromozom Kavramları İçin Geliştirilen Hikaye Tarzındaki Analojilerin Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının gen, DNA ve kromozom kavramları için geliştirdikleri hikaye tarzındaki analojilerin incelenmesidir. Analoji, bilinmeyen, yabancılık çekilen bir olgunun, bilinen benzer olgularla açıklanması işlemidir. Genel bir ifade olarak analoji benzetme veya benzeşim olarak tanımlanmaktadır. Hikaye tarzında analojiler; bir durumun açıklanmasının başka bir duruma benzetilerek yapılmasıdır. Araştırmada veri toplama süreci 2019-2020 öğretim yılı güz döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya, Doğu Anadolu Bölgesinde bulunan bir üniversitesinin Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği son sınıfında öğrenim gören toplam 50 öğretmen adayı katılmıştır. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Ayrıca analizlerde hikâye haritası tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar kodlanıp, kategorize edildikten sonra tablolaştırılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; fen bilgisi öğretmen adayları hikaye oluştururken DNA, gen ve kromozom kavramlarını çeşitli karakterlere dönüştürdükleri görülmüştür. Ayrıca karakter oluştururken kavramları isimlendirdikleri de belirlenmiştir. DNA, gen ve kromozom için yapılan hikaye analojilerinde hedef ve analog arasındaki ilişkilerde incelenmiştir. Öğretmen adaylarının kavramları oluştururken çeşitli yangılarının olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Analoji, DNA, Fen Eğitimi, Hikaye, Kromozom

Kaynakça

• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri (1. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ayvazoğlu, Ş. (2019). Ortaokul 5. sınıf düzeyinde fen bilimleri dersi öğretimi yapan öğretmenlerin 2017 yılında güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programıyla ilgili görüşleri ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Altay, O. (2016). Genetik ve genetik olmayan faktörlere bağlı olarak Türk hastalarda varfarin dozajını tahmin eden bir uzman sistem geliştirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Çakmak, G., (2009). Altıncı sınıfta yer alan bazı temel kimya kavramlarının öğretimine yönelik hazırlanan yapılandırmacı temelli materyallerin etkililiğinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cha, J., Byun, S., & Noh, T. (2004). The analysis of analogies in chemistry content of secondary school science textbooks based on the 7th national curriculum. Journal of The Korean Chemical Society, 48(6), 629-637.
• Çırakoğlu, B. (2002). Genetik. Bilim ve Teknik Dergisi,1.
• Demir, S., Önen, F., & Şahin, F. (2011) Fen bilgisi öğretmen adaylarının bakış açısıyla analojiler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 86-114.
• Digilli, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geliştirdikleri benzeşimler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı, Konya.
• Dikmenli, M. (2010). An analysis of analogies used in secondary biology textbooks: Case of Turkey. Eurasian Journal of Educational Research,41,73-90.
• Dikmenli, M. ve Kıray, S. A. (2007) İlköğretim fen ve teknoloji ders kitaplarında kullanılan analojilerin analizi. 7th International Educational Technology Conference IETC2007’de sunuldu, Lefkoşe, North Cyprus.
• Dönel Akgül, G. ve Çolak, N. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının gen, DNA ve kromozom kavramları için geliştirdikleri analojiler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (17), 1-30.
• Garzotto, F., Paolini, P., & Sabiescu, A. (2010). Interactive storytelling for children. In Proceedings of the 9th International Conference on Interaction Design and Children (pp. 356- 359). ACM.
• Glynn, S. M. (1989). The Teaching-with-Analogies (TWA) Model: Explaining concepts in expository text children’s comprehension of text. In K. D. Muth (Ed), Researching to Practice. (pp. 185-204). Newark, DE: International Reading Association.
• Gökçe, B. ve Sis, N. (2011). Gülten Dayıoğlu'nun çocuk öykülerinin "hikâye haritası" yöntemine göre incelenmesi ve genel bir değerlendirme. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 6 (3), 1925-1949.
• Harman, G., & Çökelez, A. (2017). Analojilerin fen eğitimindeki yeri ve önemi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 340-363. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356303
• Kahraman Gökharman, H. (2013). Maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinde analoji kullanımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı, Denizli.
• Kaptan, F. ve Arslan B. (2002) Fen öğretiminde soru -cevap tekniği ile analoji tekniğinin karşılaştırılması. V. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara.
• Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
• Karabulutlu,L., (2018). Okul öncesi fen eğitiminde analojilerin ve bilgisayar destekli eğitimin akademik başarı açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Kars.
• Kayhan, E. (2009). Sekizinci sınıf fen bilgisi dersi maddedeki değişim ve enerji ünitesinde analoji yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kılıç, D. (2007). Analojilerle öğretim modelinin 9. sınıf öğrencilerinin kimyasal bağlar konusundaki yanlış kavramalarının giderilmesi üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, Ö. (2009).Öğretmen ve öğrenci merkezli analoji kullanımının dolaşım sistemi konusundaki başarıya etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü İlköğretim Fen Bilgisi Anabilim Dalı, Sakarya.
• Köklü, N. (2009)“Elektrik Konularının Öğretiminde Pedagojik- Analojik Modellerin Öğrenci Başarısına Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Fen Ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Orgill, M., & Bodner, G. (2004). What research tells us about using analogies to teach chemistry. Chemistry Education: Research and Practice, 5(1), 15-32.
• Thiele, R. B. ve Treagust, D. F. (1991). Using analogies to aid understanding in secondary chemistry education.(ERIC Document Reproduction Service No. ED 349 164).
• Türkmen, H. ve Ünver, E. (2012). Fen Eğitiminde hikayelendirme tekniği. Journal of European Education, 2(1) 9-13.
• Şahin, F. (2000). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Şensoy, Ö. (2009). Fen eğitiminde yapılandırıcı yaklaşıma dayalı araştırma soruşturma tabanlı öğretimin öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, öz yeterlik düzeyleri ve başarılarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zorlu, F. ve Zorlu, Y. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının optik konularında analojik akıl yürütmelerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 59,235 253.