Evaluation of the Content Titled Historical Roads in the 6th Grade Social Studies Textbook in Terms of Subject Acquisition

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 36 - 55, 31.12.2023

Ahmet Küsgün , Recep Ercan

https://doi.org/10.54971/synergy.1362636

Öz

Among the objectives of the Social Studies course is to make students comprehend the basic elements and processes of Turkish culture and history. In line with this aim, the Social Studies Curriculum includes the learning area of "Culture and Heritage", which focuses on history, culture and cultural heritage. While determining the learning outcomes in the "Culture and Heritage" learning area, the main objectives of this learning area and the specific objectives of the Social Studies course are taken into consideration. Subject contents are prepared in order to ensure that the determined outcomes are correctly acquired by the students and to ensure permanent learning. The aim of this study is to examine the visual, educational and language and expression features of the content titled "Historical Roads" in the "Journey to History" unit prepared within the framework of the "Culture and Heritage" learning area in the 6th grade Social Studies textbook and to determine whether the content is sufficient for students to acquire the outcome. In this study, document analysis and content analysis, which are qualitative research methods, were used. As a result of the study; it was determined that some of the visuals used did not match the content, the map printing quality was low, the concepts that would contribute to the student readiness level within the scope of preparation for the subject were not defined and mistakes were made in the questions asked. In addition to these, it was observed that the expression disorders caused the content to be incomplete at the point of acquisition of the acquisition. In the study, it was tried to develop suggestions for the errors identified in order to ensure permanent learning by eliminating the deficiencies of the content.

Anahtar Kelimeler

Education, Social Studies, Silk Road, Spice Route.

Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Ders Kitabında Tarihî Yollar Başlıklı İçeriğin Konu Kazanımı Bakımından Değerlendirilmesi

Öz

Sosyal Bilgiler dersinin amaçları arasında öğrencilere Türk kültür ve tarihinin temel unsurlarını ve süreçlerini kavratmak bulunmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında tarih, kültür ve kültürel miras konularına odaklanan “Kültür ve Miras” öğrenme alanına yer verilmektedir. “Kültür ve Miras” öğrenme alanındaki kazanımlar belirlenirken, bu öğrenme alanının temel amaçları ve Sosyal Bilgiler dersinin özel amaçları dikkate alınmaktadır. Belirlenen kazanımların öğrenciler tarafından doğru bir şekilde edinilmesi ve kalıcı öğrenmenin sağlanması amacıyla da konu içerikleri hazırlanmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler 6. sınıf ders kitabında “Kültür ve Miras” öğrenme alanı çerçevesinde hazırlanan “Tarihe Yolculuk” ünitesindeki “Tarihî Yollar” başlıklı içeriğin görsel, eğitsel ve dil ve anlatım özelliklerini incelemek ve içeriğin öğrencilerin kazanımı edinmeleri için yeterli olup olmadığını tespit etmektir. Bu çalışmada; nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; kullanılan bazı görsellerin içerikle örtüşmediği, harita baskı kalitesinin düşük olduğu, konuya hazırlık kapsamında öğrenci hazırbulunuşluk düzeyine katkı sağlayacak kavramların tanımlanmadığı ve sorulan sorularda hatalar yapıldığı tespit edilmiştir. Bunlarla birlikte, yapılan anlatım bozukluklarının kazanımın edinilmesi noktasında içeriğin eksik kalmasına neden olduğu görülmüştür. Çalışmada, içeriğin eksikliklerinin giderilerek kalıcı öğrenmenin sağlanması için tespit edilen hatalara yönelik öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Sosyal Bilgiler, İpek Yolu, Baharat Yolu.

Kaynakça

• Adilbekova, A. (2022). Geçmişten günümüze İpek Yolunun önemi. Orhan Kurtoğlu, Güljanat Kurmangalıyeva Ercilasun, Veli Savaş Yelok, Züleyha Nurgül Ertuğrul (Ed.), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi uluslararası İpek Yolu sempozyumu bildiri kitabı, 53-62. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi TODAİE Yayınları.
• Akbulut Özpay, G. (2018). Bakü – Tiflis – Kars demiryolu ve Türkiye açısından jeopolitik önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, (37), 103-111.
• Baltacı, A., (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başıbüyük, A., Çıkılı, Y. (2002). İlköğretim 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler coğrafya konularında çalışma yaprağı ve dilsiz harita kullanımının öğrenci motivasyonu ve başarısı üzerine etkisi. MÜ Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(16), 29-38.
• Berat, G., Candan, A. S. (2022). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitaplarına ilişkin görüşleri (Karabük örneği). ABAD, 5(10), 513-531.
• Boydaş, N. (2003). Sosyal Bilgiler ders kitaplarının görsel düzen açısından değerlendirilmesi. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 129-141. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Bulduk, Ü. (2014). İpek Yolunda kültürel etkileşim: 6-10. yüzyıllarda ticaret, siyaset ve din. Fahri Atasoy (Ed.), İpek Yolunda Türk kültür mirası, 40-45. Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• Büyükalan Filiz, S. (2003). Ders kitabı ve öğretim programı ilişkisi (Ders kitabında eğitsel tasarım). Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 97-120. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Dalby, A. (2004). Tehlikeli tatlar tarih boyunca baharat. Nazlı Pişkin (Çev.), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Demirezen, A. (2007). Yeni Sosyal Bilgiler öğretim programına göre hazırlanan Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki anlatım teknikleri ve öğrencilerin akademik başarılarına etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Demirkaya, H. (2003). Sosyal Bilgilerde veri toplama ve değerlendirme becerilerinin geliştirilmesi. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 61-84. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Devlet, N. (2018). İpek Yolundaki Türkler. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
• Dönmez, C. (2003). Sosyal bilimler ve Sosyal Bilgiler. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 31-41. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ercilasun, K. (2022). Bir İpek Yolu kültür havzasından bahsedilir mi? Orhan Kurtoğlu, Güljanat Kurmangalıyeva Ercilasun, Veli Savaş Yelok, Züleyha Nurgül Ertuğrul (Ed.), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi uluslararası İpek Yolu sempozyumu bildiri kitabı, 259-263. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi TODAİE Yayınları.
• Erkılıç, T. A., Can, S. (2018). Eğitim yönetimi ders kitaplarının içerik ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 2(4), 295-307.
• Gökkaya, K. (2003). Sosyal Bilgilere giriş. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 9-29. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Gökkaya, K., Oruç, Ş. (2003). Sosyal Bilgiler ders kitaplarında görsel materyallerin kullanımına bir örnek: Fotoğraf. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 143-155. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Gültekin, F., Akça Berk, N. (2021). Sosyal Bilgiler eğitiminde soru sorma. Refik Turan, Hakan Akdağ (Ed.), Sosyal Bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar III, 222-238. Ankara: 2021.
• Güneş, F. (2015). Başlık ve zihni yönlendirme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 290-305.
• Gürel, D., Çetin, T. (2018). Sosyal Bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretimi Dergisi, 6(2), 22-40.
• Hayta, N., Karabağ, Ş.G. (2003). Değerlendirme soruları açısından Tarih ders kitapları. Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Tarih, 97-130. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İbn Hurdazbih. (2008). Yollar ve ülkeler kitabı. Murat Ağarı (Çev.), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Kılıç, A., Seven, S. (2008). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Ankara: Pegem Akademi.
• Köstüklü, N. (2006). Sosyal bilimler ve Tarih öğretimi. Konya: Yazar.
• Özgül, H. (2021). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin Türk Dili ve Edebiyatı dersine ilişkin hazırbulunuşluk düzeylerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Safran, M., Ata, B. (2003). Öğrencilerin tarih metinlerinden anlam çıkarmalarına yönelik araştırmalarına bir bakış. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 337-355. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Safran, M., Koksal, Ö. (2003). Sosyal Bilgiler ders kitapları ve Sosyal Bilgilerin mantığı. Cemalettin Şahin (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Sosyal Bilgiler, 43-60. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Sarıca, H., İ., Sönmez, Ö. F. (2021). 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 6(1), 48-65.
• Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı. (2023). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Sönmez, Ö. F. (2021). İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretiminde harita becerileri. Refik Turan, Hakan Akdağ (Ed.), Sosyal Bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar II, 238-253. Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. (1999). Sosyal Bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve Sosyal Bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tuğrul, A. B. (2018). İpekyolu ve enerji yolları ilişkisi. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3(1), 12-20.
• Turan, O. (2010). Türk cihan hâkimiyeti mefkûresi tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Üzümcü, A., Akdeniz, S. (2014). Yeni İpek Yolu: TRACECA ve Bakü – Tiflis – Kars demiryolu projesi. T.C. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Avrasya Etütleri, 45(1), 11-39.
• Yalçınkaya, E., Sever, R. (2020). Haritalarla Sosyal Bilgiler öğretimi. Ramazan Sever, Mesut Aydın, Erol Koçoğlu (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler eğitimi, 99-120. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C., Kaplan, F., Kuru, H., Yılmaz, M. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Sosyal Bilgiler 6 ders kitabı. İzmir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.