BORÇLU TEMERRÜDÜNDE İHTAR VE EK SÜRE KAVRAMLARI

Yıl 2022, , 383 - 406, 03.10.2022

Derya Ateş

https://doi.org/10.54049/taad.1183667

Öz

TBK. m. 117/I hükmü açıkça muaccel borcun borçlusunun alacaklının ihtarı ile temerrüde düştüğünü düzenlemektedir. Borçlu temerrüdünün genel şartlarından birini oluşturan ihtar ile karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde seçimlik hakların kullanımının ön şartını oluşturan ek süre tayini birbirinden farklı kurumlardır. İhtar borcun ifa edileceği zamanın netleştirilmesi yönünden önem taşırken; ek süre tayini yeni ifa zamanı belirlemeksizin TBK. m. 123 hükmü çerçevesinde seçimlik hakların kullanımı için adeta bir ön şart oluşturur. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmede seçimlik haklardan yararlanmak istemeyen alacaklı sadece ihtar çekerek borçluyu temerrüde düşürebilme imkanına sahip iken bu durumda talebi aynen ifa ve gecikme tazminatı ile sınırlı kalır ve kendisine tanınan seçimlik haklardan mahrum olur. O halde her iki irade açıklaması arasında, tarafları, içeriği, şekli, zamanı ve sonuçları yönünden farkları bulunur.

Anahtar Kelimeler

Borçlunun temerrüdü, karşılıklı borç yükleyen sözleşme, ihtar, ek süre

Concepts of Notice and Grace Period in Default of the Debtor

Öz

Article 117/I of the TCO (Turkish Code of Obligations) clearly regulates that the debtor of a debt due will fall into default with the notice of the creditor. The notice, which constitutes one of the general conditions of the debtor’s default and the determination of the grace period, which constitutes the prerequisite for the exercise of alternative rights in bilateral contracts are different institutions. While the notice is important in terms of determining the exact time of performance; the determination of the grace period, without specifying a new time of performance, almost constitutes a prerequisite for the exercise of alternative rights within the framework of article 123 of the TCO. While the creditor, who does not want to enjoy the alternative rights in a bilateral contract, has the opportunity to put the debtor in default by only giving a notice, in which case, his request will be limited to the specific performance and the compensation for delay in performance, and will be deprived of the alternative rights granted to him. In that case, both declarations will have differences in terms of parties, content, form, time and consequences.

Anahtar Kelimeler

Default of the debtor, bilateral contracts, notice, grace period

Kaynakça

• Akıntürk, T, Müteselsil Borçluluk, (1. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1971).
• Akipek, J ve Akıntürk T ve Ateş, D, Türk Medeni Hukuku, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, (17. Bası, Beta 2021).
• Akkanat, H, Alacaklı Temerrüdü Dışında, Alacaklı Yüzünden Borcun İfa Edilemediği Başlıca Durumlar ve Sonuçları, (1. Bası, Filiz 1996).
• Arat A, “Müteselsil Borçlarda Alacaklı ile Borçlular Arasındaki İlişkinin Hüküm ve Sonuçları”, (2018) (26) (2) SÜHFD, 325-366.
• Armağan, D, “Sözleşmesel Çerçevede Meydana Gelen Müteselsil Borçlulukta Borçlu Temerrüdü”, (2019) (77) (2), İHM, 617–667.
• Ateş, D, Borçlunun Temerrüdünde Aynen İfa, (1. Bası, Beta 2021).
• Aydın, Ü, “Tacirler arası İhbar ve İhtarlara İlişkin Şeklin Hukuki Niteliği”, Prof. Dr. Hasan Erman’a Armağan, (1. Bası, Der 2015).
• Barlas, N, Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar, (1. Bası, Kazancı Hukuk 1992).
• Buz, V, Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, (1. Bası, Yetkin 1998).
• Chavanne, S, Le retard dans l’exécution des travaux de construction, (1. Bası, Bâle: Helbing & Lichtenhahn, 1993).
• Cherpillod, I, La fin des contrats de durée, (1. Bası, Cedidac 1998).
• Comment A, De la demeure du débiteur dans les contrats bilatéraux, art. 107-109 CO, (1. Bası, Courtelary, H. Strahm-Liengme 1924).
• Engel P, Traite Des Obligations En Droit Suisse, (2. Bası, Saempfli 1997).
• Eren, F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (24. Bası, Yetkin 2019).
• Gauch, P ve Schluep, W ve Schmid, J, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil: ohne außervertragliches Haftpflichtrecht, II, (1. Bası, Schulthess 1998).
• Havutçu, A, İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt ve Müspet Zararın Tazmini, (1. Bası, Dokuz Eylül Üniversitesi 1995).
• Hohl, F, De l’exécution des obligations, art 68-83, Thevenoz, Luc/Werro, Franz, Code des obligations, I Commentaire Romand, (1.Bası, Helbing, Lichtenhahn 2003), 500-540.
• Huillier, L, La Notion du droit formateur en droit prive, (thèse , Genf, 1947).
• Kapancı, K B, Birlikte Borçlulukta Borçlular Arası İlişkiler, (1. Bası, Vedat 2015).
• Karabağ, B, “Tacirler Arası İhbar ve ihtarlar Bakımından Getirilen Şeklin Geçerlilik veya İspat Şartı Şeklinde Nitelendirilmesine Bağlı Olarak Doğuracağı Hukuki Sonuçlar, Prof. Dr. Hasan Erman’a Armağan, (1. Bası, Der 2015).
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (21. Bası, Turhan 2017).
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip vd., Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C.III, Prof. Dr. Rona Serozan, İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, (7. Bası, Filiz 2016).
• Kurt, L M, Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüdü, (1. Bası, Yetkin 2012).
• Oğuzman K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, I, (16. Bası, Vedat 2018).
• Oğuzman K ve Barlas, N, Medeni Hukuk Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, (24. Bası, Vedat 2020).
• Özdoğan, N, Müteselsil Sorumluluk, (1. Bası, Seçkin 2016).
• Önen, T, Karşılıklı Borç Doğuran Sözleşmelerde Borçlunun Temerrüdüyle İlgili Genel Mahiyetteki Hükümler, (1. Bası, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınlar 1975)
• Pedamon M, Le Contrat en Droit Allemand, (1. Bası, LGDJ 2002).
• Pichonnaz, P, Le temps qui passe en droit privé de la construction. Réflexions en matière de demeure, de délai d’avis et de prescription des droits de garantie, (2013), JDC, 63-92.
• Postacıoğlu, İ, Şehadetle İspat Memnuniyeti ve Hudutları, (1. Bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1964).
• Ramoni, C, Demeure du débiteur et contrats de droit suisse, (1. Bası, Schulthess 2002).
• Spahr, S, L’interet moratoire, consequence de la demeure, (1990), RVJ, 361 vd.
• Şahin, A, Türk Borçlar Kanunu’nda Müteselsil Borçluluk, (1. Bası, Oniki Levha 2017).
• Tandoğan, H, La Nullité, l’annulation et la résiliation partielles des contrats- Contribution à l’étude de l’inefficacité partielle des actes juridiques, (1. Bası, Kundig 1952).
• Tandoğan, H, Türk Mesuliyet Hukuku, (1. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1961).
• Tekinay S S vd., Borçlar Hukuku Genel Hükümleri, (7. Bası, Filiz 1993).
• Tercıer P, Le Droit des Obligations, (3. Bası, Schullthess 2004).
• Thevenoz, L ve Werro F, Commentaire Romand, Code Des Obligations I, (1.Bası, Helbing, Lichtenhahn 2003).
• Thévenoz, L, De l’extinction des obligations, art 97-109, Thévenoz, Luc/Werro, Franz, Code des obligations, I Commentaire Romand, (1.Bası, Helbing, Lichtenhahn 2003), 541-651.
• Tümerdem, M, Sürekli Borç İlişkilerinde Borçlunun Temerrüdü ve Sonuçları, (1. Bası, Seçkin 2018).
• Vion, A, L’étendue minimale de l’accord en droit suisse des contrats (art. 1 et 2 CO), (1. Bası, Lausanne Üniversitesi 2019).
• Von Tuhr, A, Borçlar Hukuku, C.1-2, Çev. Cevat Edege, (2. Bası, Yargıtay 1983).