Eternity Clause: Eternal Heritage of Constituent Power

Yıl 2024, , 95 - 114, 15.01.2024

Uğur Yakasız

https://doi.org/10.54049/taad.1418037

Öz

In the rapidly changing economic, social and political life, it is inevitable that the legal systems will not be affected by this situation. As a matter of fact, regulations, laws and even constitutional provisions are legal texts that amend for various purposes and through different legal processes, rather than being static. While the amendment of legal texts and the changing of economic, political and social life they regulate is a fact, it is quite interesting that a concept such as “eternity” stand out in the literature of law. Entrenchment clauses and eternity clauses are constitutional norms that constrain or sometimes completely prohibit the amendment of certain constitutional provisions, principles and values. As the principles and values protected by constitutions with such provisions are examined, it is seen that they are related to the most basic elements of state and society or universal rights such as democracy, representative government, republic, religion-state relationship, human rights. Purpose of using the clauses is to limit the practical power with restrictions, and to prevent the probable distortion or destruction of the basic elements of the state and regime with general prohibitions. Especially with the existence of eternity clauses, the abolition or modification of the relevant constitutional provisions, principles and values by legal means is prevented by the constituent power. These clauses, which are the subject of our study and are also included in many constitutions, are the limit of constitutional amendment, the stop lines of it in cliche terms. The concept of entrenchment and eternity clauses and their historical basis, legal character will be explained and their place in the constitutional judiciary will be discussed in our study.

Anahtar Kelimeler

Constitution, constitutional amendment, entrenchment clause, eternity clause, prohibition of amendment

EBEDÎYET KAYDI: ASLÎ KURUCU İKTİDARIN EBEDÎ MİRASI

Öz

Hızla yenileşerek değişen ekonomik, sosyal ve siyasal yaşamda hukuk sistemlerinin de bu durumdan etkilenmemesi kaçınılmazdır. Nitekim yönetmelikler, kanunlar hatta anayasal hükümler durağan olmaktan ziyade muhtelif amaçlar dahilinde ve farklı yasal işlemler yoluyla değişmekte olan hukuk metinleridir. Hukuki metinlerin, bunların düzenlediği ekonomik siyasal ve sosyal yaşamın değişimi bir vakıa iken hukuk yazınında “ebedîyet”, “sonsuzluk” gibi kavramların göze çarpması oldukça ilginçtir. Yerleşiklik ve ebedîyet kayıtları, bazı anayasal hüküm, ilke ve değerlerin değiştirilmesini kısıtlayan ve bazen de tamamen yasaklayan anayasal normlardır. Anayasaların bu tür kayıtlarla koruduğu ilke ve değerler incelendiğinde, demokrasi, temsili hükûmet, cumhuriyet, din-devlet ilişkisi, insan hakları gibi devlet ve toplumun en temel unsurlarına veya evrensel haklara ilişkin oldukları görülmektedir. Kayıtların kullanılmasındaki amaç; kısıtlarla pratik gücü sınırlamak, genel yasaklarla ise devletin temel unsurlarının, rejimin muhtemel tahrifini veya yok edilmesini engellemektir. Özellikle ebedîyet kayıtlarının varlığıyla, ilgili anayasal hüküm ilke ve değerlerin hukuk içi yollarla ilgası veya değiştirilmesi anayasa koyucu tarafından engellenir. Çalışmamızın konusunu oluşturan ve birçok anayasada da kendine yer bulan bu kayıtlar, anayasal değişikliğin sınırı klişe tabiriyle kırmızı çizgisidir. Yerleşiklik ve ebedîyet kaydı kavramı çalışmamızda tanımlanıp tarihsel gelişimi incelenecek, hukuki niteliği açıklanacak ve anayasa yargısındaki yeri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, anayasa değişikliği, değiştirme yasağı, ebedîyet kaydı, yerleşiklik kaydı

Kaynakça

• 1665 Kongeloven [Kral Yasası], şuradan ulaşılabilir: <https://-danmarkshistorien.dk/vis/materiale/kongeloven-1665> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1776 New Jersey Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://avalon.law.yale.edu/18th_century/nj15.asp> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1814 Norveç Krallığı Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://lovdata.no/dokument/HIST/lov/1814-05-17-18140517> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1798 Helvetia Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.verfassungen.ch/verf98-i.htm> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1924 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1924-anayasasi/> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1949 Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.constituteproject.org/constitution/German_Federal_Republic_2012.pdf> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1950 Hindistan Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://legislative.gov.in/sites/default/files/COI_English.pdf> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1961 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1961-anayasasi/> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1975 Yunanistan Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.constituteproject.org/constitution/Greece_2008.pdf> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1980 Şili Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.constituteproject.org/constitution/Chile_2021> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/anayasa/> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1992 Estonya Cumhuriyeti Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://president.ee/en/republic-of- estonia/the-constitution/index.html> (Erişim Tarihi: 5.2.2023)
• 1996 Ukrayna Anayasası, şuradan ulaşılabilir: <https://rm.coe.int/constitution-of-ukraine/168071f58b> (Erişim Tarihi: 5.2.2023).
• T.C. Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli), İkinci Baskı, (Ankara: Epa-Mat, 2019)
• Anayasa Mahkemesi, 13.4.1971 tarih ve E. 1970/41 K. 1971/37 sayılı Karar, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi 9, s.416-449
• Anayasa Mahkemesi, 16.6.1970 tarih ve E. 1970/1 K. 1970/31 sayılı Karar, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, 8, s.313-340
• BVerfG, Judgment of the Second Senate of 30 June 2009 - 2 BvE 2/08, şuradan ulaşılabilir: http://www.bverfg.de/e/es20090630_2bve000208en.html
• Minerva Mills Ltd. v. Union of India (Yargılama Tarihi: 31.7.1980), A.I.R 1980 S.C. 1789, 1981 SCR (1) 206, şuradan ulaşılabilir: <https://main.sci.gov.in/judgment/judis/4488.pdf> (Erişim tarihi: 5.2.2023)
• Dippel, Horst, “Modern Constitutionalism: An Introduction to a History in Need of Writing”, (Legal History Review, 73, 2005), s.153-170
• Finer, S.E., Five Constitutions, (Great Britain: Penguin Books, 1979)
• Friedmann, Wolfgang, Legal Theory, Beşinci Baskı (New York: Columbia University Press, 1967)
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, On Üçüncü Baskı, (Bursa: Ekin, 2008)
• Gözler, Kemal, Judicial Review of Constitutional Amendmends, (Bursa: Ekin, 2008)
• Gözler, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, İkinci Baskı (Bursa: Ekin, 2018)
• Halmai, Gabor, “Unconstitutional Constitutional Amendments: Constitutional Courts as Guardians of the Constitution?”, (Constellations, 19/2, 2012). s.182-203, s.183
• Harris, E.M., Democracy and the Rule of Law in Classical Athens: Essays on Law, Society, and Politics, (Cambridge: Cambridge University Press, 2006)
• Hein, Michael, “Constitutional Norms for All Time?” (European Journal of Law Reform, 21/3, 2019) s.226-242
• Hein, Michael, “Impeding constitutional amendments: why are entrenchment clauses codified in contemporary constitutions?” (Acta Polit, 54/2, 2019), s.196-224
• Jacobsohn, G.I., Constitutional Identity, (Cambridge: Cambridge University Press, 2010)
• Kelsen, Hans, “On the Theory of Interpretation”, (Legal Studies, 10/2, 1990), s.127–135
• Lewis, D.M., “Entrenchment-Clauses in Attic Decrees”, içinde Rhodes, P.J., (Ed.), Selected Papers in Greek and Near Eastern History, (Cambridge: Cambridge University Press, 1997), s.136-149
• Locke, John, “The Fundamental Constitutions of Carolina”, içinde London, C. & Rivington J. (Ed.) The Works of John Locke, Dokuzuncu Cilt, On İkinci Baskı, (1824), s.175-199
• O’Hanlon, Roderick, “Natural Rights and the Irish Constitution”, (Irish Law Times, 8, 1993) s.10
• Preuss, Ondrej, “The Eternity Clause as a Smart Instrument”, (Hungarian Journal of Legal Studies 57/3, 2016), s.289–304
• Preuss, U.K., “The implications of ‘Eternity Clauses’: the German Experience”, (Israel Law Review, 44/3, 2011) s. 429–448
• Rigaux, M.F., “La théorie des limites matérielles à l’exercice de la fonction constituante”, (1984)
• Roznai, Yaniv, Unconstitution Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers, (Oxford: Oxford University Press, 2017)
• Schwartzberg, Melissa, Democracy and Legal Change. (Cambridge: Cambridge University Press, 2007)
• Smith, Eivind, “Old and Protected? On the ‘Supra-Constitutional’ Clause in the Constitution of Norway”, (Israel Law Review, 44/3, 2011), s.368-388
• Suber, Paul, The Paradox of Self-Amendment: A Study of Logic, Law, Omnipotence, and Change. (New York: Lang, 1990)
• Suteu, Silvia, Eternity Clauses in Democratic Constitutionalism, (Oxford: Oxford University Press, 2021)
• Szente, Zoltan, “The Historic Origins of the National Assembly in Hungary”, (Historia Constitucional, 8, 2007), s.227-244
• Witkowski, Zbigniew & Serowaniec, Maciej, “Eternity clause – a natural or only apparent means of protecting the Constitution?” (Toruńskie Studia Polsko-Włoskie, 2022) s.173-186