Viyana Satım Sözleşmesinin (CISG) İfa Engelleri Sistemi ve Bu Sistemde Alıcının Sahip Olduğu Haklar

Yıl 2019, Sayı: 38, 131 - 162, 04.04.2019

İlhan Gülel

Öz

 Viyana Satım Sözleşmesi 2011 yılından itibaren Türk Hukukunun bir parçası haline gelmiştir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Sözleşmeye taraf olmadan önce de milletlerarası özel hukukun kanunlar ihtilafı kurallarının Viyana Satım Sözleşmesi’ne taraf bir devlet hukukuna gönderme yapması halinde uygulanabilmekteydi. Aynı şekilde satım sözleşmesinin taraflarının o devletin hukukunu uygulanacak hukuk olarak seçmeleri halinde de Viyana Satım Sözleşmesi taşınır mallara ilişkin satım sözleşmeleri hakkında dolaylı şekilde Türk Hukukunda uygulama alanı bulabilmekteydi. Artık Türkiye Sözleşmenin bir tarafı haline geldiği için Viyana Satım Sözleşmesi doğrudan uygulama imkanına kavuşmuştur. Bu ise Sözleşmenin hükümlerinin anlaşılmasını ve yorumlanmasını Türk öğreti ve uygulaması açısından daha önemli hale getirmiştir. Henüz bu Sözleşmeye ilişkin Türk Yargıtayının kararlarına rastlanmamaktadır. Ancak halihazırda Sözleşme yürürlüktedir ve pek çok satım sözleşmesi için birincil hukuk kaynağı niteliğindedir. Yakın bir gelecekte, milletlerarası karakter taşıyan satım sözleşmelerinde hâkimlerin, avukatların ve hakemlerin Türk Borçlar Kanunu veya başka ülkelerin milli kanunlarından ziyade Viyana Satım Sözleşmesinin hükümlerini araştırmaları ve yorumlamaları özel bir ilginin ötesine geçerek artan bir gereklilik olacaktır. Bu yöndeki akademik yayın sayısı da her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda Viyana Satım Sözleşmesinin sistematik mantığı içerisinde ifa engellerine genel yaklaşımı ve ifa engellerinin ortaya çıkması halinde alıcının satıcıya karşı sahip olduğu çeşitli haklar ve hukuki imkanlar açıklanmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Alıcının Hakları, CISG, Eksik İfa, İfa Engelleri, Satıcının Sorumluluğu

Kaynakça

• Akipek Öcal, Şebnem, “Türk Hukuku Açısından Viyana Satım Sözleşmesi”, Viyana Satım Sözleşmesi Hukuku ve Tüketici Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Türk Hukuku Araştırma Merkezinin Katkılarıyla Gerçekleşen Türk - Alman Hukuk Sempozyumu Kitabı, Ed.:Erhan Temel, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015, s. 93 - 102. Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11.Baskı, Ankara, 2015. Atamer, Yeşim Müride, Uluslararası Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri ve Sözleşmeye Aykırılığın Sonuçları, İstanbul, 2005. Ayanoğlu Moralı, Ahu, “Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın Öngördüğü Sorumluluktan Kurtulma Sistemi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2013, S:1, s. 289 - 310. Bayram, Aziz Erman, Türk Borçlar Kanununa ve Viyana Satım Sözleşmesine (CISG) Göre Satış Sözleşmesinde Hasarın Geçişi, Ankara, 2017. Baysal, Pelin, “Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Çerçevesinde Satıcının Ayıptan Sorumluluğu”, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve CISG’e Göre Satış Sözleşmeleri, Ed.: Şükran Şıpka, Ahmet Cemil Yıldırım, İstanbul, 2012, s. 221 – 268. Birinci Uzun, Tuba, “CISG Uygulamasında Tazminat Sorumluluğunun Sınırlandırılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2014, C: 16, S: 1, s. 151-192. Dayıoğlu, Yavuz, CISG Uygulamasında Sözleşmenin İhlali Halinde Alıcının Hakları ve Özellikle Alıcının Tazminat Talep Etme Hakkı, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2010. Develioğlu, H. Murat, “CISG’nin Sözleşmelerin Konusu ve Niteliği Bakımından Uygulama Alanı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2013, S:1, İstanbul, s. 53– 72. Erdem, H. Ercümet, “Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi”, BATİDER, Y: 1992, C: XVI, S: 3, s. 35 - 105. Ergüne, Mehmet Serkan, Olumsuz Zarar, İstanbul, 2008. Erkan, Kutluhan, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Gereğince Alıcının Sözleşmeden Dönmesi (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2012. Ferrari, Franco, “Fundamental Breach of Contract Under The UN Sales Convention-25 Years of Article 25 CISG”, Journal of Law and Commerce, Spring, 2006, s. 489 - 508. İşleten, Mehtap İpek, “Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) ve Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Sözleşmenin Kurulması”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2013, S: 1, İstanbul, s. 111 - 136. Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara, 2018.
• Köroğlu, Belin, “Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (CISG) Madde 79 Ve 80 Kapsamında Sorumluluktan Kurtulma”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: XVII, Y: 2013, S: 1-2, s. 775 – 804. Magnus, Ulrich, in J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebegesetzen, Wiener UN- Kaufrecht, Neubearbeitung, 2013. Nomer, E. / Şanlı, C., Devletler Hususi Hukuku, 16.Baskı, İstanbul, 2008. Oğuz, Arzu, “Hukuk Tarihi ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Uluslararası Ticaret Hukuku (Lex Mercatoria) -Unidroit İlkeleri’nin Lex Mercatoria Niteliği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2001, C: 50, S: 3, s. 11 - 54. Okur, Sinan, “Türk Borçlar Kanunu’nda Alıcının Genel ve Sonraki İfa Talebi Üzerine CISG Işığında Eleştirel Bir Değerlendirme”, e- Akademi, S: 131, Mart 2013, s. 1 - 22. Oral, Tuğçe, Viyana Satım Antlaşması’nda Sözleşmenin Kurulması, Ankara, 2014. Öz, Turgut, “Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG)”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2013, S: 1, İstanbul, s. 3 – 18. Özdemir, Hayrunnisa, Türk Borçlar Kanununa ve Viyana Satım Sözleşmesine (CISG) Göre Ayıptan Doğan Sorumluluğun Şartları, Ankara, 2013. Pekmez, Cüneyt, “Satış Sözleşmesinde Zaptın Hukuki Sonuçları”, TAAD, Y: 6, S: 20, Ankara, Ocak 2015, s. 523 - 565. Sarıkaya, Murat, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Kapsamında Sözleşmenin Esaslı İhlali, İstanbul, 2017. Schlechtriem, Peter, Uniform Sales Law - The UN-Convention on Contracts for the International Sale of Goods, (E.T.: 9.8.2018), http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/schlechtriem.html Serozan, Rona, “CISG’a ve TBK’na Göre Alıcının Dönme Hakkının Sınırları”, İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, C: LXX, S:2, İstanbul, 2012, s. 207 - 220. Sert, Selin, Viyana Satım Sözleşmesinde (CISG) İfa Engelleri ve Sonuçları, İstanbul, 2013. Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 5. Baskı, İstanbul, 1988. Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul, 2014. Yıldırım, Zeynep, “Milletlerararası Mal Satımına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin (Viyana Satım Sözleşmesi) Uygulama Alanı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 2013, C: XVII, S: 1-2, s. 1061 – 1094. Yılmaz, Süleyman, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Sözleşmenin İhlali Halinde Alıcının Hakları, Ankara, 2013. Yücer Aktürk, İpek, “Viyana Satım Sözleşmesi Kapsamında Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi, Y: 2015, S: 1, Ankara, s. 209 - 238. Zeytin, Zafer, Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hukuku – CISG, 2. Baskı, Ankara, 2015.