The Right to Water and the Privatization of Water as a Way of Intervention

Yıl 2016, Sayı: 27, 729 - 756, 01.07.2016

Ayşenur Narin

Öz

In this study, the subjects of water right as a human right and the privatization of the water is discussed. Water was firstly accepted as a human right by General Comment 15 declared by the United Nations Committee on Economic, Social and Cultural Rights in 2002. In the forthcoming years, the right to water was subjected to several international conferences and was started to identify constitutionaly in natinal laws. Today, more than 160 countries recognize water right and 28 countries put under protection constitutionaly. In the first of the study consist of two parts, the elements of the right to water as a human right is considered. In the second part, firstly the intersection point of right to water and and the privatization of water is revealed ; and then the idea that understanding water as a commodity is a threat to the right to water is justified. Lastly, bottled water and hydroelectric power stations as two views of privatization are associated with water right

Anahtar Kelimeler

Water Rights, United Nations General Comment 15, Privatization of Water, Bottled Water, Hydroelectric Power Station.

SU HAKKI VE BİR MÜDAHALE ARACI OLARAK SUYUN ÖZELLEŞTİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmada bir insan hakkı olarak su hakkı ve suyun özelleştirilmesi konuları ele alınmaktadır. Su, BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi tarafından 2002’de ilan edilen Genel Yorum 15 ile insan hakkı olarak kabul edilmiştir. İlerleyen yıllarda su hakkı uluslararası birçok konferansa konu olduğu gibi ulusal hukukta anayasal olarak tanınmaya başlamıştır. Bugün gelinen noktada su hakkı 160’tan fazla ülke tarafından kabul edilmiş, 28 ülke tarafından da anayasal koruma altına alınmıştır. İki ana bölümden oluşan çalışmanın birinci kısmında, bir insan hakkı olarak su hakkının unsurları ele alınmaktadır. İkinci kısımda ise özelleştirme uygulamalarının su hakkı ile kesiştiği nokta ortaya konularak suyu ticari bir meta olarak kabul eden anlayışın su hakkına yönelik bir tehdit oluşturduğu düşüncesi gerekçelendirilmektedir. Son olarak da özelleştirme uygulamalarının iki ayrı görünümü olarak ambalajlı su ve hidroelektrik santraller su hakkı ile ilişkilendirilmektedir

Anahtar Kelimeler

Su Hakkı, Birleşmiş Milletler Genel Yorum 15, Suyun Özelleştirilmesi, Ambalajlı Su, Hidroelektrik Santraller.

Kaynakça

• AKGEDİK, Hasan; “Danıştay Kararları Işığında Hidroelektrik Santraller”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:4, Sayı:15, Ekim-2013
• AYBOĞA, Ercan; “Yaşam Hakkı Olarak Su” (www.suhakkı.org)
• AYBOĞA, Ercan; “Barajlara Eleştirel Bir Bakış”, Türkiye’de Suyun Özelleştirilmesi ve Su Hakkı, 2012, İstanbul
• AZPIAZU, Daniel; CASTRO, Jose Estaban, “Aguas Publicas: Buenos Aires in Muddled Waters”
• BEKİROĞLU Ozan; “Sürdürülebilir Kalkınmanın Yeni Kuralı: Karbon Ayak İzi” www.studentsgogreenproject.com
• BERTRAND, Yann Arthus; “La soif du Monde” , 2012 (DVD)
• BOZBEYOĞLU, Fatma; “Su Sermayedir, Sermaye Sermayedarındır!”, Haber Bülteni (www.jmo.org.tr)
• CANGI, Arif Ali; “Ulusal ve Uluslararası yasa, sözleşme ve metinlerde “Su hakkı”, Uluslararası Su Hakkı Sempozyumu, Yayına Hazırlayan: Sosyal Değişim Derneği, 2011
• ÇİÇEK, Erol; “Kar mı İnsan Hakkı mı? “Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkının Dava Edilebilirliği”, TBB Dergisi, Sayı 80, 2009
• GLEICK, Peter H., “Basic Water Requirements for Human Activitiest: Meeting Basic Needs” Water International, 21-2
• Gleick, P., Wolffi G., Chalecki , E. L. and Reyes, R. “The New Economy of Water: The Risks and Benefits of Globalization and Privatization of Fresh Water”, Pacific Institute in Development, Environment, and Security, California,2002
• GÖZLER, Kemal; Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Ekin, 2010
• GÜNEŞ, Ahmet M., “Su Kanunu Tasarısı Taslağı Üzerine Düşünceler”, Legal Hukuk Dergisi- Cilt: 10, Sayı:118, 2012
• HAMSİCİ, Mahmut; Dereler ve İsyanlar, NotaBene, Ankara, 3. Baskı, 2012
• İLHAN, Akgül; Yeni Bir Su Politikasına Doğru, Su Hakkı Kampanyası, 2011
• KABOĞLU, İbrahim; Özgürlükler Hukuku, Alfa, 1993, İstanbul
• KARTAL, Filiz; KARTAL, Filiz; “Suyun Metalaşması Suya Erişim Hakkı ve Sosyal Adalet”, TMMOB Su Politikaları Kongresi, TMH, 454. Sayı, 2009/2
• KOCAGÖZ Umut, IŞIL Özlem; “Akıntıya Karşı”, Türkiye, 2012 (DVD)
• ŞİRİN, Tolga; “Su hakkı ve Su Varlığının Korunması İçin Hukuki Dayanaklar” Su Kanunu Tasarısı, Eleştirisi ve Alternatif Su Kanunu Tasarısı, AYDESA, 2014
• ŞİRİN, Tolga; “Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 3-4
• TOPÇU, Eral; “Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkı”, 2009, Ankara
• TUNCAELLİ, Ö. Eylem; “Bir İnsanlık Suçu Suyun Metalaştırılması”, 26 Mayıs 2008, (www.politeknik.org.tr)
• TUNÇ, Hasan; “Milletlerarası Sözleşmelerin Türk İç Hukukuna Etkisi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Türkiye İle ilgili Örnek Karar İncelemesi”, Sempozyum, 2000
• ÜRKER, Okan; ÇOBANOĞLU, Nesrin, “Türkiye’de Hidroelektrik Santraller’in Durumu (HES’ler) ve Çevre Politikaları Bağlamında Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, 3(2)
• YÜCE, Nuran – İLHAN, “Akgün Bolivya ve Güney Afrika’da Su Hakkı Mücadeleleri”,10 Aralık 2012 (“Oscar Olivera ile Görüşme” 14 Mart 2012, 14 Mart 2012, Marsilya, Fransa)
• Bluewashing, Food&Water Watch; “Şişelenmiş Su Endüstrisi”, İngilizce Aslından Çeviren: suhakki.org, Türkiye’de Suyun Özellleştirilmesi ve Su Hakkı
• COHRE, Centre On Housing Rights and Evictions, 2004, Legal Resources fort he Right to Water and Sanitation Internetional and National Standards, Geneva, January
• COHRE, Centre On Housing Rights and Evictions, 2008, Legal Resources fort the Right to Water and Sanitation Internetional and National Standards, 2nd Edition
• Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, Ambalajlı İçme Suyu Sektörü, 2012 Realising the Human Rights to Water and Sanitation (Handbook) Su Manifestosu, Türkiye Su Meclisi, Rize, 17 Ocak 2010
• The Human Right to Safe Drinking Water and Sanitation in Law and Policy – Sourcebook, WASH United
• The Rights to Water and Sanitation at the National Level , www.righttowater. info
• Türkiye’de Hidroelektrik Enerji ve HES Uygulamalarına Genel Bakış”, İmo Su Yapıları Kurulu (Murat Gökdemir, Murat İhsan Kömürcü, Taylan Ulaş Evcimen)
• WHO, Drinking Water and Sanitation, 2014 Update, WHO Library Cataloguing- in- Publication Data