ÜÇ BOYUTLU ŞEKİLLERİN MARKA OLARAK GÖRÜNÜMÜ

Yıl 2020, Sayı: 41, 543 - 576, 01.01.2020

Mehmet Çelebi Can

Öz

Yeni marka çeşitleri arasında sayılan
ve çoğu zaman tasarım olarak da korunan
üç boyutlu şekillerin ayırt edici karakterinin tüketiciler nezdinde algılanmasının güç
olduğuna yönelik klasik bir anlayış vardır.
Bu nedenle de geçmişte tescil başvuruları
arasında, üç boyutlu şekillere nadiren rastlanıldığı da söylenmektedir. Yakın geçmişte
ve günümüzde bu anlayışın ve söylemin
bir gerçekliği kalmamıştır. Zira son yıllarda
üretim teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak farklı endüstrilerde ortaya çıkan
ürün çeşitliliği ve üretim miktarındaki artış,
pazarlama faaliyetlerinde ürünün şeklini ön
plana çıkarmıştır. 3D teknolojisinin ve özellikle üç boyutlu yazıcıların geldiği seviye ile
ürünün salt üç boyutlu şekli, ambalaja ve bir
konumlandırmaya ihtiyaç duymaksızın ayırt
edici karakteriyle bir bütün olarak tüketiciler nezdinde marka olarak algılanabilmektedir. AB Marka Tüzüğü ve AB Marka Yönergesi ile bunların hükümlerinden mülhem Sınai
Mülkiyet Kanunu ve Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik, salt
üç boyutlu şekillere de şartların varlığı halinde, 556 sayılı KHK döneminde olduğu gibi
marka olarak görünüm imkânı sunmaktadır.
Ancak, salt üç boyutlu şekle marka himayesi tanınmasına neden olan ayırt edicilikten kaynaklanan doğal sınırlamanın dışına
çıkarak, ilgili piyasadaki mutad mallar üzerinde marka sahibinin tekelleşmesine neden olacak bir yorumdan da, SMK’da kamu
menfaati amacıyla düzenlenen mutlak red
sebepleri ile düzenlenen bariyerlere riayet
edilmek suretiyle, kaçınılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

: Üç boyutlu şekil, tasarım, marka, sicilde gösterilebilir olma,

Three-dimensional Shapes as a Trademark

Öz

Kaynakça

• ARKAN, S.: Marka Hukuku, C. I, Ankara 1997. • AYHAN, R./ÇAĞLAR, H./ÖZDAMAR, M.: Ticari İşletme Hukuku, B. 12, Ankara 2019.
• • BERLIT, W.: Das neue Markenrecht, 5. Aufl., München 2003. • BERGQUIST, J./CURLEY, D.: “Shape Trademarks and Fast-Moving Consumer Goods”, European Intellectual Property Review, 2008, 30(1), s. 17-24.
• • BİLGE, M. E.: Ticari Ad ve İşaretler Arasında Karıştırılma Tehlikesi, Ankara 2014.
• • BİLGİLİ, F.: “Avrupa Topluluğu Uygulamasında Yeni Marka Çeşitlerinin Hukukî Koruma Şartları”, www.e-akademi.org , Aralık 2003, Sayı 22 (erişim tarihi: 01.11.2019).
• • CAN, B.: Motorlu Taşıt Sektöründe Fikri Mülkiyet Hukuku ve Rekabet Hukuku İlişkisi, Ankara 2013, (yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
• • CHAUMIER, C. B./LECOMTE, K. D.: “EU-Spain”, World Trademark Review, Mayıs 2005.
• • COLSTON, C.: “Principles of Intellectual Property Law”, 1999, http:// books.google.com.tr/ (erişim tarihi: 02.10.2019)
• • ÇAĞLAR, H.: Marka Hukuku, B. 2, Ankara 2015. • DOĞAN, B. F.: “Türk, Alman ve Avrupa Birliği Hukukuna Göre Marka Olamayacak İşaretlerin Kullanım Sonucu Ayırt Edici Nitelik Kazanarak Tescil Edilebilirliği Sorunu”, FMR, Y. 6, C. 6, S. 2006/3, s. 17-42.
• • EROĞLU, S.: Soyut Renk, Ses ve Üç Boyutlu İşaretlerin Marka Olarak Tescili, DEÜHFD, Y. 2003, C. V, S. 1, s. 95-165.