The Crime of Causing the Lack of Necessary Things for the Public (TCC Art. 238)

Yıl 2021, Sayı: 47, 315 - 346, 06.07.2021

Can Eralp Elibol , Elif Beyza Akkanat Öztürk

Öz

In this study, the crime of causing the lack
of necessary things for the public regulated in
Article 238 of the Turkish Penal Code No.5237
is examined. The fact that the crime in question
is not brought to the agenda in practise causes
many issues to remain abstract in theory. One of
the main goals of this study is that this crime can
be concretized on a theoretical basis. However,
another point that draws attention is that the act
of breaching the commitment that causes the
crime is closely related to private law. In addition,
the fact that the crime is related to public
bodies and authorities and public service adds an
administrative law dimension to the issue. The
importance of these two determinations is that
they point to the necessity of examining the issue
considering the principle of criminal law being
the last tool. In this context, whether it is appropriate
to include an act related to private and administrative
law in the scope of criminal law by
regulating it as a crime constitutes the main discussion
in this study. As a result, it is determined
whether the existence of the said regulation is
necessary for a current perspective. In addition
to all these, apart from the discussion of whether
the existence of the crime is necessary or not, the
legal elements of the crime are examined from
the perspective of the legal value that the legislator
aims to protect with this crime.

Anahtar Kelimeler

breach of contractual obligation, the principle of ultima ratio, service contracts, public bodies and authorities, public service, general disaster, compulsory goods.

KAMUYA GEREKLİ ŞEYLERİN YOKLUĞUNA NEDEN OLMA SUÇU (TCK m. 238)

Öz

Bu çalışmada 5237 sayılı Türk Ceza
Kanunu’nda 238. maddede düzenlenmiş
kamuya gerekli şeylerin yokluğuna neden
olma suçu incelenmektedir. Söz konusu suçun
uygulamada gündeme gelmemesi, teorik
olarak birçok hususun soyut hâlde kalmasına
neden olmaktadır. Bu suçun teorik bazda da
olsa somutlaştırılabilmesi, bu çalışmanın ana
hedeflerinden biridir. Bununla birlikte dikkatleri
çeken bir diğer husus ise suçun oluşmasına
sebep olan taahhüde aykırı davranma fiilinin
özel hukukla yakından ilgili olmasıdır. Ayrıca
suçun kamu kurum ve kuruluşları ve kamu
hizmeti ile de ilişkili olması, meseleye idare
hukuku boyutu da katmaktadır. Bu iki tespitin
önemi, ceza hukukunun son araç olma ilkesi
ışığında meselenin incelenmesi gerekliliğine
işaret etmesidir. Bu bağlamda özel hukuk ve
idare hukuku ile ilgili bir fiilin, suç olarak
düzenlenmesiyle ceza hukukunun kapsamına
alınmasının isabetli olup olmadığı, bu
çalışmadaki ana tartışmayı teşkil etmektedir.
Bunun haricinde suç ile korunan hukuki
değer başlığı altında kamuya gerekli şeylerin
yokluğuna neden olma suçunun meşruiyetine
ilişkin bir sorgulama da yapılmaktadır. Bunun
sonucunda söz konusu düzenlemenin varlığının
güncel bir bakış açısıyla gerekli olup olmadığı
tespit edilmektedir. Bütün bunlara ek olarak
suçun varlığının gerekli olup olmaması tartışması
bir yana, kanun koyucunun bu suçla korumayı
amaçladığı hukuki değer perspektifinden suçun
kanuni unsurları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

borca aykırılık (taahhüdün ihlali), son araç olma ilkesi, iş görme sözleşmeleri, kamu kurum ve kuruluşları, kamu hizmeti, genel felaket, zorunlu eşya.

Kaynakça

• Akbulut, B, Ceza Hukuku Genel Hükümler, (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020).
• Akbulut, B, “Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Neden Olma Suçu (TCK m. 238)”, (2014) (25), CHD, 7-24.
• Aksoy Dursun, S, Eşya Kavramı, (On İki Levha Yayıncılık, 2012).
• Akyılmaz B ve Sezginer M ve Kaya, C, Türk İdare Hukuku, (Yenilenmiş 12. Baskı, Savaş Yayınevi, 2020).
• Aküzüm, U, İçtihat ve Mukayeseli Hukuk Çerçevesinde Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları, (On İki Levha Yayıncılık, 2020).
• Artuk, ME ve Gökcen, A ve Alşahin, ME ve Çakır, K, Ceza Hukuku Genel Hükümler, (14. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020).
• Aytekin İnceoğlu, A, “Ekonomik Suçlar”, (2020), 19 (1), GSÜHFD, 119-137.
• Baumann J ve Weber U ve Mitsch W and Eisele J, Strafrecht Allgemeiner Teil: Lehrbuch, (12. völlig neu bearbeitete Auflage, Verlag Ernst und Werner Gieseking, 2016).
• Burlamaqui, JJ, Doğal Hukukun İlkeleri, (çev) Barkın Asal, (Pinhan Yayıncılık, 2019).
• Cihan, E, “Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Sebebiyet Vermek: Gıda Maddeleriyle Kamuya Gerekli Madde ve Eşyanın Noksanlığına Sebebiyet Vermek Suçları” (Tartışmalar kısmı), Ekonomik Suçlar ve Ceza Kanunu Ön Tasarısı Sempozyumu (17-18 Nisan İstanbul, 1987).
• Duran, L, İdare Hukuku Ders Notları, (Fakülteler Matbaası, 1982).
• Dursun, S, Ekonomik Suçlar ve Bankacılık Suçları Bağlamında Bankacılık Düzenine Karşı İşlenen Suçlar, (Seçkin Yayıncılık, 2006).
• Elibol, CE, Mal veya Hizmet Satımından Kaçınma Suçu (TCK m. 240), (On İki Levha Yayıncılık, 2021).
• Erbaş, R, Türk Ceza Kanunu’nda Görünüşte İhmali Suçlarda Garantörlük, (On İki Levha Yayıncılık, 2019).
• Erman, S, Ticari Ceza Hukuku: Genel Kısım, (2. Baskı, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi, 1984).
• Erman, S ve Özek, Ç, Ceza Hukuku Özel Bölüm: Kamu Güvenine Karşı Suçlar (TCK 316-368), (“Globus” Dünya Basınevi, 1996).
• Erdoğan, M, “Niçin Liberalizm”, (1996), (1), LDD, 28-42.
• Eroğlu, F, "Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Neden Olma", Özel Ceza Hukuku: Cilt VIII, (On İki Levha Yayıncılık, 2021).
• Hakeri, H, Ceza Hukuku Genel Hükümler, (23. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020).
• Gerçeker, H, Yorumlu & Uygulamalı Türk Ceza Kanunu: Cilt 2, (Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020).
• Gropp, W, Strafrecht Allgemeiner Teil, (4. Auflage, Springer-Verlag, 2015).
• Göktürk, N, Haksızlık Yanılgısının Ceza Sorumluluğuna Etkisi, (Seçkin Yayıncılık, 2016).
• Göktürk, N, Fikri İçtima (Suçların İçtimaı), (Adalet Yayınevi, 2013).
• Gözler, K, İdare Hukuku: Cilt I, (Gürsel Kaplan’ın Katkılarıyla Güncellenmiş Üçüncü Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2019).
• Gözübüyük, AP, Alman, Fransız, İsviçre ve İtalyan Ceza Kanunlariyle Mukayeseli Türk Ceza Kanunu Gözübüyük Şerhi: Cilt III (Madde 282- 447), (Genişletilmiş Beşinci Bası, Kazancı Hukuk Yayımları No. 64, 1967).
• Gülşen, R, Ceza Hukukunda Sorumluluğu Kaldıran Nedenlerden Kaza, Mücbir Sebep, Cebir ve Tehdit, (Seçkin Yayıncılık, 2007).
• Hafızoğulları, Z ve Özen, M, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler: Topluma Karşı Suçlar, (3. Baskı, US-A Yayıncılık, 2017).
• İpekçioğlu, PA, Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs, (Seçkin Yayıncılık, 2009).
• Kılıçoğlu, AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (23. Bası, Turhan Kitabevi, 2019).
• Kindhäuser, U ve Zimmermann, T, Strafrecht Allgemeiner Teil, (9. Auflage, Nomos, 2020).
• Koca, M ve Üzülmez, İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 13. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020).
• Köck, E, Wirtschaftsstrafrecht: Eine Systematische Darstellung, (2., überarbeitete Auflage, Facultas, 2010).
• Kunter, N, Suçun Maddî Unsurları Nazariyesi, (İsmail Akgün Matbaası, 1954). Malbeleği, N, “Belediye İktisadi Teşebbüsleri Üzerine Bir İnceleme”, (2019) 18 (1), İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 31-44.
• Malbeleği, N, İdarenin Taraf Olduğu Sözleşmelerde “Sözleşmede Değişiklik” ve Sözleşmede Değişikliğin Özel Bir Türü Olarak “Uyarlama”, (On İki Levha Yayıncılık, 2020).
• Malkoç, İ, Açıklamalı-İçtihatlı 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu (Madde 150-241): Üçüncü Cilt, (Sözkesen Matbaacılık, 2013).
• Meran, N, Tefecilik, Ekonomi Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar, (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2013).
• Mumford, L, The Condition of Man, (Harcourt, Brace and Company, 1944).
• Murmann, U, Grundkurs Strafrecht, (4. neu bearbeitete Auflage, C.H. Beck, 2017).
• Nomer, HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Gözden Geçirilmiş, Genişletilmiş 17. Bası, Beta, 2020).
• Oğuzman, MK ve Öz, MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler: Cilt 1, (17. Bası, Vedat Kitapçılık, 2020).
• Oğuzman, MK ve Seliçi, Ö ve Oktay-Özdemir, S, Eşya Hukuku, (Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 22. Bası Filiz Kitabevi, 2020).
• Önder, A, Ceza Hukuku Dersleri, (Filiz Kitabevi 1992).
• Özbek, VÖ, Ekonomi Ceza Hukuku: Birinci Kitap: Genel Hükümler, (Seçkin Yayıncılık, 2020).
• Özbek, VÖ, Ekonomi Ceza Hukuku: İkinci Kitap: Özel Hükümler, (Seçkin Yayıncılık, 2021).
• Özbek, VÖ ve Doğan, K ve Bacaksız, P, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020).
• Özbek, VÖ, “Ceza Hukukunda Nedensellik Bağlantısı ve Neticenin Objektif Yüklenebilirliği Teorisi”, (2007) 2 (5), CHD, 47-71.
• Özgenç, İ, Ekonomik Çıkar Amacıyla İşlenen Suçlar, (Seçkin Yayıncılık, 2002).
• Özgenç, İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (16. Bası, Seçkin Yayıncılık, 2020).
• Özgenç, İ, İhale Sürecinde İşlenen Suçlar, (4. Bası, Seçkin Yayıncılık 2013).
• Özocak, G, Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs, (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018).
• Öztürk, B ve Erdem, MR, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, (20. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020).
• Parlar, A ve Hatipoğlu, M, Açıklamalı-Yeni İçtihatlarla 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu: 4. Cilt (230-345. Maddeler), (Seçkin Yayıncılık, 2010).
• Rengier, R, Strafrecht Allgemeiner Teil, (4. neu bearbeitete Auflage, C.H. Beck, 2012).
• Richter, H, “Geschichtliche Entwicklung”, Wirtschaftsstrafrecht: Handbuch des Wirtschaftsstraf- und -ordnungswidrigkeitenrechts, (ed) Christian Müller-Gugenberger ve Klaus Bieneck, (3. Auflage, Aschendorff Rechtsverlag, 2000).
• Roxin, C, Strafrecht Allgemeiner Teil: Band 1, (4. vollständig neu bearbeitete Auflage C.H. Beck, 2006).
• Serozan, R ve Baysal, B ve Sanlı, KC, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, (4. Bası, 2019).
• Sirmen, AL, Eşya Hukuku, (7. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019).
• Şahbaz, İ, Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu: 2. Cilt (Madde 150-345), (Yetkin Yayınları, 2016).
• Tan, T, İdare Hukuku, (Güncelleştirilmiş 8. Bası, Turhan Kitabevi, 2019).
• Tandoğan, H, Özel Borç İlişkileri, C.1-1, (4. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1984).
• Tiedemann, K, Ekonomi Ceza Hukuku, (çev) Ayşe Nuhoğlu, (Seçkin Yayıncılık, 2017).
• Toroslu, N ve Toroslu, H, Ceza Hukuku Genel Kısım, (25. Baskı, Savaş Yayınevi, 2019).
• Tosun, Ö, Fiyat Nizamını İhlâl Suçları, (Sulhi Garan Matbaası, 1960).
• Tozman, Ö, Suça Teşebbüs, (Adalet Yayınevi, 2015).
• Többens, HW, Wirtschaftsstrafrecht, (Verlag Franz Vahlen, 2006).
• Ünver, Y, Ceza Hukukuyla Korunan Hukuksal Değer, (Seçkin Yayıncılık, 2003).
• Wessels, J ve Beulke, W ve Satzger, H, Strafrecht Allgemeiner Teil: Die Straftat und ihr Aufbau, (45. neu überarbeitete Auflage, C.F. Müller, 2015). Wittig, P, Wirtschaftsstrafrecht, (5. neu bearbeitete Auflage, C.H. Beck, 2020).
• Yarsuvat, D, “Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Sebebiyet Vermek: Gıda Maddeleriyle Kamuya Gerekli Madde ve Eşyanın Noksanlığına Sebebiyet Vermek Suçları”, Ekonomik Suçlar ve Ceza Kanunu Öntasarısı Sempozyumu (17-18 Nisan İstanbul, 1987).
• Yaşar, O ve Gökcan, HT ve Artuç, M, Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu: 5. Cilt, (Tamamen Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Adalet Yayınevi, 2014).
• Yenerer Çakmut, Ö, “Türk Ceza Yasası’nda Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Neden Olma Suçu (TCK m. 238)”, (2010), (14), CHD, 41-75.
• Zafer, H, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75, (7. Baskı, Beta, 2019).