İŞVERENİN TEHLİKE SORUMLULUĞU (TBK m.71)

Yıl 2022, Sayı: 51, 483 - 500, 01.07.2022

Merve Uyaroğlu

https://doi.org/10.54049/taad.1140208

Öz

İnsan emeğinin kullanıldığı yerde tehlikenin gerçekleşmesi her zaman mümkündür. Rizikonun gerçekleşme potansiyeli ise faaliyet gösterilen alandaki faktörlere göre değişmektedir. Kimi sektörlerin bünyesinde daha fazla tehlike barındırması ve sanayinin de giderek gelişmesi etkisiyle çeşitli sorumluluk düzenlemeleri tartışılmıştır.
Tehlike sorumluluğunun gündeme gelmesinde sanayi devriminin etkisi şüphesizdir. Buharlı makinelerin işgücüne dahil olmasıyla birlikte, insan emeğine dayalı işgücü boyut değiştirmiştir. Makinelerin oluşturduğu tehlike riski doğrultusunda sorumlu kim olacak sorusu tartışılmaya başlanmıştır. Tehlikelerin meydana gelmesi ve insanlara zarar verilmesi sonucu yaşanan acı tecrübeler, tehlike sorumluluğunun en ağır sorumluluk türü olarak tanımlanmasına yol açmıştır. Nitekim mehaz İsviçre Hukuku’ndan farklı olarak Türk Hukuku’nda tehlike sorumluluğu hem genel hem özel anlamda düzenlenmiştir. Şüphesiz mevzuatımızda tehlike sorumluluğuna yer verilmesi sosyal devlet ilkesine de katkı sağlamaktadır.
Çalışmamızda öncelikle TBK m. 71 tehlike sorumluluğu düzenlemesi ele alınacaktır. Böylece tehlike sorumluluğunun dayanak noktaları açıklanmaya çalışılacaktır. Son olarak ise işveren özelinde tehlike sorumluluğu iş sağlığı ve güvenliği kapsamında detaylandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tehlike Sorumluluğu, İş Sağlığı ve Güvenliği, İşveren

Employer’s Hazard Liability

Öz

There is always a risk of danger where human labor is used. The realization potential of the risk varies according to the factors in the field of activity. Various liability arrangements have been discussed as some sectors involve more hazards and the sector is gradually developing.
The effect of the industrial revolution on the increase in the responsibility of danger is undoubted. With the inclusion of steam engines in the workforce, the dimensions of the workforce based on human labor have changed. In line with the danger risk posed by the machines, the question of who will be responsible began to be discussed. The painful experiences as a result of the occurrence of dangers and harming people have led to the definition of the responsibility of danger as the most severe type of responsibility. As a matter of fact, the liability of danger in Turkish Law is regulated both generally and specifically, unlike the Swiss Law. Undoubtedly, the inclusion of the liability of danger in our legislation also contributes to the principle of social state.
In our study, firstly, TCO article 71 hazard liability will be discussed. Finally, the responsibility of the employer against the hazards within the scope of occupational health and safety will be tried to be detailed.

Anahtar Kelimeler

Hazard Liability, Occupational Health And Safety

Kaynakça

• Aydınlı İ, İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2015.
• Bulut M / Orhan S, İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükler ve Uygulamalar, Ankara, Bilge Yayınevi, 2017.
• Çekin MS, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Madde 71 Çerçevesinde Tehlike Sorumluluğu, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Çelik N / Caniklioğlu N / Canbolat T, İş Hukuku Dersleri, 33. Bası, İstanbul Beta Yayınevi, 2020.
• — — / Güleryüz S / Özköse H, “Endüstri Devrimine Kuramsal Bakış”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C.5, S.9, s.86-95, 2018.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• Erişgin N, “Tehlike Bağı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C.49, S. 1 , Mayıs 2000, s.137-154.
• Güzel A, “İş Yasasına Göre Alt İşveren Kavram”, Çalışma Ve Toplum , 2004/1, E.T. 22.11.2021, https://www.calismatoplum.org/makale/is-yasasina-gore-alt-isveren-kavrami-ve-asil-isveren-alt-isveren-iliskisinin-sinirlari .
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Bası, Ankara, Turhan Yayınevi, 2016.
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 18. Basım, İstanbul, Beta Yayınevi, 2021.
• Oğuzman MK / Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt–1, 18. Baskı,İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2020.
• — — / Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt–2, 18. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2020.
• — —, “İş Kazası Veya Meslek Hastalığından Doğan Zararlardan İşverenin Sorumluluğu”. İÜHFM, S. 34 / 1-4, s.322-342.
• Paksoy MS / Demir Arslan G, “Üreticinin TBK 71 Kapsamında Sorumlu Tutulması”, İÜHFM , C. LXXI, S. 2, s.299-316. 2013.
• Posner RA, “Strict Liability: A Comment,” Journal Of Legal Studies, 1973, https://chicagounbound.uchicago.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=12682&context=journal_articles , E.T. 30.11.2021, s. 205-221.
• Süzek S, İş Hukuku, 20. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi, 2020.
• Tuncay C / Ekmekçi O, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri,19. Bası, İstanbul, Beta Yayınevi,2017 .
• Ulusan İ, Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu Bundan Doğan Hukuki Sorumluluğu, İstanbul,Kazancı Matbaacılık,1990.
• — —, “Tehlike Sorumluluğu Üstüne”, Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, S. 6, Y.4, s.23-57. 1970.
• Yıldırım AA, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Kusursuz Sorumluluğun Özel Bir Türü Olarak Tehlike Sorumluluğu”, İÜHFM, C.LXX, S.1, s. 203-220. 2012.
• Yücel Ö, Türk Borçlar Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğu, Ankara, Seçkin Yayıncılık,2014.