Criminal Liability of the Drug Manufacturer

Yıl 2024, Cilt: YOK Sayı: 57, 115 - 140, 15.01.2024

Uğur Aşkın

https://doi.org/10.54049/taad.1418057

Öz

The World Health Organization defines the drug as “a substance or product that is used or intended to be used to modify or study physiological systems or pathological conditions for the benefit of the field”. German Drug Law § 2 drugs, people or animals to be used in the body of human and animal diseases, or disease-related pain, curing, mitigating or preventive or applied to the body of humans or animals or people or animals or physiological functions given to the pharmacological, immunological or metabolic effect through healing, repairing, or affecting or for the determination of a medical diagnosis that’s formed from the preparation of materials with ozgulenmi expressed in the form of these materials.
In our legislation, as in German law, there are no special laws regulating the criminal liability of pharmaceutical manufacturers. For this reason, the criminal liability of pharmaceutical manufacturers is not regulated separately, except for the general types of crimes contained in the TCK No. 5237. According to the definition in the teaching, a drug manufacturer is a natural or legal person who combines all kinds of combinations of substances that can be applied to humans and animals to treat or correct a disease and sells them with their own distinctive brands and titles.
As well as the benefits of the drugs used today, there are also harms within the scope of side effects. Therefore, many people are able to harm their health as well as recover thanks to these drugs. In this context, some crimes may occur as a result of the actions of the drug manufacturer. These are; intentional killing or wounding by negligent behavior, killing and wounding by taxi, adding toxic substances, trafficking in spoiled or modified food or drugs, making or selling drugs in such a way as to endanger the life and health of people. In our study, the criminal responsibilities of industrial pharmaceutical manufacturers and pharmacists within the scope of the crimes will be explained when they commit the act of producing drugs.

Anahtar Kelimeler

Pharmaceutical, pharmaceutical manufacturer, pharmacist, crime, criminal liability.

İLAÇ ÜRETİCİSİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU

Öz

Dünya Sağlık Örgütü ilacı; “fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları, alanın yararı için değiştirmek veya incelemek amacıyla kullanılan veya kullanılması öngörülen bir madde ya da ürün” şeklinde tanımlamaktadır. Alman İlaç Kanunu § 2 ise ilaçları, “insanların veya hayvanların vücudunda kullanılmak üzere, insan ve hayvan hastalıklarını ya da hastalığa bağlı ağrıları tedavi edici, hafifletici veya önleyici ya da insanların veya hayvanların vücuduna uygulanan veya insanlara ya da hayvanlara verilen ya fizyolojik fonksiyonları farmakolojik, immünolojik veya metabolik etki aracılığıyla iyileştiren, onaran veya etkileyen ya da tıbbi teşhis tayini için özgülenmiş maddeler ile bu maddelerden oluşmuş müstahzarlar” şeklinde ifade etmiştir.
Mevzuatımızda, Alman hukukunda olduğu gibi ilaç üreticilerinin ceza sorumluluğunu düzenleyen özel bir kanun bulunmamaktadır. Bu itibarla ilaç üreticilerinin ceza sorumluluğu 5237 sayılı TCK’daki genel suç tiplerinin haricinde özel olarak düzenlenmemiştir. Doktrindeki tanıma göre ilaç üreticisi; bir hastalığı tedavi etmek veya düzeltmek amacıyla insanlara ve hayvanlara tatbik edilebilen her çeşit madde birleşimlerini bir araya getirenler ile bunları kendi ayırt edici marka ve unvanları ile satan gerçek veya tüzel kişilerdir.
Günümüzde kullanılan ilaçların yararları olduğu gibi yan etkileri kapsamında zararları da bulunmaktadır. Dolayısıyla birçok kişi bu ilaçlar sayesinde sağlığına kavuştuğu gibi zarar da görebilmektedir. Bu kapsamda ilaç üreticisinin fiilleri neticesinde bazı suçlar oluşabilir. Bunlar; kasten öldürme veya yaralama, taksirle öldürme ve yaralama, zehirli madde katma, bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçlarıdır. Çalışmamızda endüstriyel ilaç üreticilerinin ve ilaç üretme fiilinde bulunduklarında eczacıların sayılan suçlar kapsamında ceza sorumlulukları açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

İlaç, ilaç üreticisi, eczacı, suç, ceza sorumluluğu.

Kaynakça

• Aktay G, Hancı İ. Hamit ve Balseven A, “İlaç Etkileşimleri ve Hekim Sorumluluğu”, 2003 (12) 7, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi.
• Aycan MB, “İlaç Nedir? İlaç, Gıda ve Kozmetik Farkı”, İlaç Hukuku, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi I. Sağlık hukuku Sempozyumu, Kayseri, 08- 09 Mayıs 2009.
• Başpınar V, İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 08-09 Mayıs 2009, Kayseri.
• Bayraktar K ve diğer, Özel Ceza Hukuku - Cilt V - Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m. 170 - 196), (1. Baskı, On İki Levha 2019).
• Berman A, Reducing medication errors through naming, labeling, and packaging, J Med Syst, 2004, 28(1), 9-29.
• Dettling H-U and Koppe-Zagouras C, “Antiinfektiva und Desinfgektiva: Arzneimittel, Medizinprodukte, Biomedizin oder Kozmetika?- Beispiel Chlorexidin-Produkte- Pharmarecht”, 2010 (4).
• Deutsch E and Spickhoff A, Medizinrecht, (6. Auflage, C. H. Beck 2008).
• Dieners P and Reese U, Handbuch des Pharmarechts, (1. Auflage, C. H. Beck 2010).
• Erman S ve Özek Ç, Ceza Hukuku Özel Bölüm, Kamunun Selametine Karşı İşlenen Suçlar, (1. Baskı, Alfa 1995).
• Ersöz AK, İlaç Hukuku Bağlamında İdarenin Sorumluluğu, (1. Baskı, On İki Levha 2016).
• Fuhrmann S, Klein B and Fleischfresser A, Arzneimittelrecht, (3. Auflage, C. H. Beck 2020).
• Hafızoğulları Z ve Özen M, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, (1. Baskı, US- A 2012).
• Hakeri H, İlaç Hukuku, (2. Baskı, Astana 2018).
• Hakeri H, “İlaç Üretimi ve Uygulanması Sırasındaki Hatalardan Ötürü İlaç Üreticisinin, Hekimin ve Eczacının Sorumluluğu”, in: İlaç ve Tıp Alanında Ceza Hukuku, Etik ve Tıbbi Sorunlar Sempozyumu, 8 Ekim 2008, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın No. 15, İstanbul, 2008.
• Hakeri H, Tıp Hukuku, (1. Baskı, Seçkin 2007).
• Hofmann H and Schöffski O, Generika und Biosimilars. In: Oliver Schöffski, Frank-Ulrich Fricke, Werner Guminski (Hrsg.): Pharmabetriebslehre, (2. Auflage, Springer 2008).
• Koca M, “Hekimin İlaç Tedavisinden Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu”, 2009 (3-4) C. XIII, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Kortlland H, “Vorbemerkung zu §21”, in Kügel, Wilfried/ Müller, Rolf-Georg/ Hofmann, Hans-Peter (ed.), Arzneimittelgesetz, (2. Auflage, C. H. Beck 2016).
• Kügel W, Müller RG and Hofmann HP, Arzneimittelgesetz, (2. Auflage, C. H. Beck 2016).
• Mayer M, Strafrechtliche Produktverantwortung bei Arzneimittelschaeden. Ein Beitrag zur Abgrenzung der Verantwortungsbereiche im Arzneiwesen aus strafrechtlicher Sicht, Dissertasion, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2008.
• Özbek VÖ, “Zehirli Madde Katma ve Bozulmuş veya Değiştirilmiş Gıdaların Ticareti Suçları (TCK m. 185 ve m. 186)”, 2019 (21) Özel Sayı, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan.
• Özen M, “Kamu Sağlığına Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 185- 186- 187)”, 2008 (2) C. LXVI, İÜHFM.
• Öztürkler C, Hukuk Uygulamasında Tıbbi Sorumluluk, Teşhis, Tedavi ve Tıbbi Müdahaleden Doğan Tazminat Davaları, (2. Baskı, Seçkin 2006).
• Petek H, İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu, (1. Baskı, Yetkin 2009).
• Rehmann WA, Arzneimittelgesetz (AMG), (5. Auflage, C.H. Beck 2020).
• Süzer Ö, Biyoeşdeğerlik ve Jenerik İlaçlar, (http://www.onersuzer.com)
• Ünver Y, “Sahte, Taklit İlaç ile Kulanım Süresi Dolmuş İlaçların Satışı ve Kullandırılması”, Bilim ve Uygulamada İlaç ve Hukuk Uluslararası Sempozyumu, 4-6 Haziran 2008.
• Yaşar O, GÖKCAN HT ve Artuç M, Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, (2. Baskı, Adalet 2014).
• Yenerer Çakmut Ö, “Taklit – Sahte İlaç Kavramı ve Türk Ceza Yasası’nda İlaç Sektörünü İlgilendiren Suçlar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sağlık Hukuku Sempozyumu, Özel Sayı – 2, 1 Haziran 2007, İstanbul.
• Yıldızdoğan A, “İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu”, 2015 (6) 89, İstanbul Barosu Dergisi.
• Quaas M, Zuck R and Clemens T, Medizinrecht, (4. Auflage, C. H. Beck 2018).
• - <http://apps.who.int>
• - <https://www.gesetze-im-internet.de>
• - <https://www.ismp.org>
• - <https://www.nccmerp.org >
• - <https://sozluk.gov.tr>
• - <https://www.titck.gov.tr>