Risky Building Concept Under Law No. 6306

Yıl 2024, Cilt: YOK Sayı: 57, 225 - 246, 15.01.2024

Emre Açar

https://doi.org/10.54049/taad.1418228

Öz

According to Article 57 of the 1982 Constitution, the state takes measures to meet the housing needs within the framework of a planning that considers the characteristics of cities and environmental conditions, and also supports mass housing enterprises. Likewise, article 56; it decrees that everyone has the right to live in a healthy, balanced and safe environment and assigns duties to the state in this regard. Again, according to Article 23, the state is responsible for realizing healthy and orderly urbanization. When these items are considered as a whole, it is seen that the state has duties to establish a healthy, orderly and balanced life and environment. The most important reasons for this are ensuring the safety of people against disasters and creating livable cities. The losses that occurred in our country due to the earthquake disaster on February 6, 2023 showed this.
While disasters reveal that the most important thing is life safety, they also remind that cities should be made more livable by beautifying them. In this context, although it is thought that the primary responsibility should belong to the legal entity of the state, it is obvious that individuals should be held responsible one by one. The Law No. 6306 on the Transformation of Areas Under Disaster Risk and the Implementation Regulation of the Law No. 6306 were issued for this purpose. These norms, which allow building-based transformation, explain that the main actor is citizens, not the state, considering the safety of individuals one by one.
Law No. 6306 was made because of the high disaster risk in our country and insufficient legislation regarding pre-disaster measures. This Law is important in terms of designing the pre-disaster. The concept of risky building has been defined and it is aimed to ensure transformation before getting injured. Because to ensure the safety of life, there is a need for the detection, evacuation, and demolition of structures that may cost lives. Thus, in addition to ensuring the safety of people’s lives, cities will be aesthetically and socioculturally beautified.

Anahtar Kelimeler

Urban Transformation, Disaster, Right to Housing, Risky Building, Public Aesthetics.

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir/This article is not subject to Ethics Committee permission.

6306 SAYILI KANUN KAPSAMINDA RİSKLİ YAPI KAVRAMI

Öz

1982 Anayasası’nın 57’nci maddesine göre devlet; şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini destekler. Keza 56’ncı maddesi; herkesin sağlıklı, dengeli ve güvenli bir çevrede yaşama hakkına sahip bulunduğunu hükme bağlamakta ve devlete bu hususta görevler yüklemektedir. Yine 23’üncü maddesine göre devlet, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ile görevlidir. Bu maddeler bir bütün olarak düşünüldüğünde devletin; sağlıklı, düzenli ve dengeli bir yaşam ile çevreyi tesis etmek için ödevler yüklendiği görülmektedir. Bunun en önemli sebepleri de insanların afetlere karşı can güvenliğinin sağlanması ve yaşanabilir kentlerin oluşturulmasıdır. Zira ülkemizde 6 Şubat 2023’te yaşanan deprem afeti nedeniyle meydana gelen kayıplar bunu göstermiştir.
Afetler, aslolanın can güvenliği olduğunu ortaya koyarken şehirlerin güzelleştirilerek daha yaşanılabilir kılınması gerektiğini de hatırlatmaktadır. Bu kapsamda her ne kadar asli sorumluluğun devlet tüzel kişiliğinde olması gerektiği düşünülse bile bireylerin teker teker sorumluluk yüklenmesi gerektiği aşikârdır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun ile 6306 sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği bu amaçla çıkartılmıştır. Bina bazlı dönüşüme olanak tanıyan bu normlar, bireylerin tek tek can güvenliğini düşünerek esas aktörün devlet değil vatandaşlar olduğunu açıklamaktadır.
Ülkemizde afet riskinin yüksek olması ve afet öncesi tedbirlere ilişkin mevzuatın yetersiz olması sebebiyle 6306 sayılı Kanun çıkartılmıştır. Bu Kanun, afet öncesini dizayn etmesi bakımından önemlidir. Riskli yapı kavramı tanımlanmış, yara almadan evvel dönüşümün sağlanması amaçlanmıştır. Zira can güvenliğini sağlamak için hayata mâl olabilecek yapıların tespiti, tahliyesi ve yıkımına ihtiyaç vardır. Böylelikle insanların can güvenliğinin sağlanmasının yanında şehirler estetik ve sosyokültürel bakımdan güzelleştirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dönüşüm, Afet, Konut Hakkı, Riskli Yapı, Kamusal Estetik.

Kaynakça

• Açıkça B, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşümde Riskli Alanlara Yönelik Paylaşım Modelleri ve Bir Model Önerisi’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, 2019).
• Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 6306, Kabul Tarihi: 16.05.2012, RG 16.05.2012/28309.
• Akıllı M, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Süreç Yönetimi; İstanbul-Esenler Örneği’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, 2019).
• Akın Y N, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm Kolluğu’ (2021) 11(2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1861823> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• Akman E, Can Y ve Yalçın Ö, ‘Bir Politika Uygulaması Olarak Kentsel Dönüşüm: Devlet Destekleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme’ (2018) 22(3) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/622422> erişim tarihi 03 Nisan 2023.
• Akyel R, ‘Türkiye Kamu Yönetiminde Afet Yönetimi’ (2005) 14(1) Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/50188> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdari Yargılama Hukuku (Savaş Yayınları Eylül 2019).
• Amıraslanlı N, ‘Kentsel Dönüşüm Kapsamında Afet Riski Altındaki Yapıların Tespiti ve Tespite İtiraz’ (2023) (53) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2881554> erişim tarihi 12 Nisan 2023.
• Anadolu Ajansı, ‘Riskli Yapılar Dört Aşamada Yenileniyor’ <https://www.aa.com.tr/tr/gundem/riskli-yapilar-4-asamada-yenileniyor/2840815#> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• Arslan N, ‘Kentsel Dönüşüm Sürecinde Riskli Yapı Tespiti Üzerine Alınacak Kararlar ve Akdedilebilecek Sözleşmeler’ (2021) (47) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1884772> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• Aydın F, ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi ‘6306 Sayılı Yasa’ İstanbul-Esenler Örneği’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, 2013).
• Babaoğlu A S, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun Bakımından Yürütmenin Durdurulması Kararının Eleştirilmesi’ (2015) 10(112) Terazi Hukuk Dergisi <https://www.jurix.com.tr/article/5088> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• Çakır H B, ‘Kentsel Dönüşüm Kapsamında Riskli Yapıların Yıkılması ve Yeniden Değerlendirilmesi Sürecinde Meydana Gelen Uyuşmazlıklar’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2018).
• Çakır H M ve Ülker B, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapılarda Pay (Hisse) Satışı’ (2021) 27(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/66044/1016331> erişim tarihi 16 Nisan 2023.
• Daşkıran F ve Ak D, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm’ (2015) 13(3) Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/203266> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• Ellek A A, ‘Riskli Yapı Hakkında Karar Alma Usulü ve Usuli Eksikliklerin Kararın Geçerliliğine Etkisi’ (2021) 7(2) Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1791643> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• Ersöz A K, ‘Bir İdari İşlem Olarak Yıkım Kararı’ (2015) 19(3) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789065> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• Karagöz N, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi, Tapu Sicil Uygulamaları Yönüyle Yaşanan Sorunlar’ (T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Uzmanlık Tezi, 2014).
• Kisbet İ K, ‘Kentsel Dönüşüm Hukukunda Riskli Yapı Tespiti’ (Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, 2022).
• Özdemir H E ve Koç M, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Uygulama Alanlarının Tespitine İlişkin İdari İşlemlere Karşı İtiraz ve İptal Davası Yolu’ (2017) 4(2) İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1102248> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• Özlüer I Ö, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Alanlarda Riskli Olmayan Yapıların Durumu’ (2018) 76(1) Ankara Barosu Dergisi <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/542625> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• Özlüer I Ö, ‘Riskli Alan Kararları ve Acele Kamulaştırma Uygulaması’ (2018) 67(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi <https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/49313/23938.pdf?sequence=1&isAllowed=y> erişim tarihi 10 Nisan 2023.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü, ‘6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespiti İçin Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşlar’ <https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar> erişim tarihi 15 Nisan 2023.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü, ‘Riskli Yapı Süreci’ <https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-sureci-i-104285> erişim tarihi 08 Nisan 2023.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ‘Kentsel Dönüşüm Sürecine İlişkin Sıkça Sorulan Sorular’ <https://kastamonu.csb.gov.tr/kentsel-donusumde-50-soru-50-cevap-i-5086> erişim tarihi 05 Nisan 2023.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve Gerekçesi’ <https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss180.pdf> erişim tarihi 03 Nisan 2023.
• Yazıcı G, ‘6306 Sayılı Kanun Uyarınca Riskli Yapılar ve Yargısal Denetim’ (Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2018).
• Yılmaz İ, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Uygulamaları: Kastamonu İli Örneği’ (Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018).