Annulment of Article 9 of Law No. 5651 on Blocking Access to the Internet Addresses and Recommendations

Yıl 2024, Sayı: 60, 177 - 212, 25.10.2024

İsmail Demez

https://doi.org/10.54049/taad.1572882

Öz

The legal measure of blocking access to or removing content from websites is implemented by the government under Article 9 of Law No. 5651 to eliminate the violation of personal rights through the Internet. Yet, the regulation is controversial for years. On one side of the debate, there are persons whose personal rights are being violated through the illegal publication of personal information and who want the violation to be terminated immediately. On the other side is those who oppose the restriction of freedom of expression without any chance of defence. The inherent difficulties of the Internet prevent the ongoing debates from coming to an end. Although the Constitutional Court has made many decisions in order to establish a fair balance in this regard, they have not been followed by lower courts in practice. Eventually, the Constitutional Court stated that the problem arose from the structure of Law No. 5651 and abrogated the Article 9 of the Law. In order to put an end to the current debates, it is necessary to make good use of the opportunity to fill the legal gap that has arisen by the nullification and to make a regulation that produces solutions rather than problems. In this study, some suggestions regarding a possible new regulation have been made.

Anahtar Kelimeler

Article 9 of Law No. 5651, Violation of Personal Rights, Blocking Internet Access, Removal of Content

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission

5651 SAYILI KANUN’UN İNTERNET ADRESLERİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN 9. MADDESİNİN İPTALİ VE ÖNERİLER

Öz

İnternet ortamında gerçekleşen kişilik hakları ihlalinin bertaraf edilebilmesi için 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesinde erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin yayından çıkarılması yöntemi düzenlenmiştir. Ancak söz konusu düzenleme yıllardan beri tartışmalara neden olmaktadır. Tartışmanın bir tarafında kişilik hakkı ihlal edilip bu ihlalin derhal sonlandırılmasını isteyenler diğer tarafında ise ifade özgürlüğünün savunma alınmaksızın sınırlandırılmasına karşı çıkanlar yer almaktadır. İnternetin doğası gereği sahip olduğu zorluklar ise süregelen tartışmaların bitmesine engel olmaktadır. Anayasa Mahkemesi bu konuda adil bir denge kurmak için bazı içtihatlarda bulunsa da bu içtihatlar uygulamada karşılık bulmamıştır. Nihayet, Anayasa Mahkemesi yaşanan sorunun 5651 sayılı Kanun’un yapısından kaynaklandığını belirterek söz konusu Kanun’un 9. maddesinin iptaline karar vermiştir. Yaşanan tartışmalara son verebilmek adına ortaya çıkan boşluğun doldurulması fırsatının iyi değerlendirilmesi ve sorun değil çözüm üreten bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, yapılacak veya yapılması gereken yeni düzenlemeye ilişkin bazı öneriler ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi, Kişilik Haklarının İhlali, İnternet Erişiminin Engellenmesi, İçeriğin Çıkarılması

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

• Akkurt SS, Sosyal Medyada Gerçekleşen İhlâller Karşısında Kişilik Hakkının Korunması. (Yetkin Yayınları 2020)
• Alyanak S ve Bozkurt Cengiz B, ‘Anayasa Mahkemesinin Pilot Karar Uygulaması ve Kararların Yasama Organına Bildirilmesi’ [2023] Yasama Dergisi 117-153
• Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu). Görüş No: 805/2015. CDL-AD(2016)011. Strazburg.15 Haziran 2016
• Ayan M ve Ayan N, Kişiler Hukuku (8. Baskı, Seçkin Hukuk 2016)
• Bahçe A ve Demi̇r A, ‘İfade Özgürlüğünün Teorik Boyutu ve Türk Hukukunda İfade Özgürlüğü’ (2017) 4 Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 41-80
• Cihangir A, ‘Pilot Karar Uygulamasına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Genel Bakış’ [2022] İnsan Hakları Dergisi 35-43
• Çınar İ, ‘5651 Sayılı Kanun Çerçevesinde Koruma Tedbiri Olarak “İnternet Ortamında Yapılan Yayınlarda İçeriğin Çıkarılması ve/veya Erişimin Engellenmesi”’ (2021) 8 İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63-96
• Çırakoğlu M, 5651 Sayılı Kanun Çerçevesinde İnternet Erişiminin Engellenmesi ve Erişim Sağlayıcıları Birliği (Adalet Yayınevi 2018)
• Demez İ, ‘Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle İnternet Sitelerine Erişimin Engellenmesi ve/veya İçeriğin Yayından Çıkarılmasında Görev ve Yetki Sorunu’ (2021) 3 Bilişim Hukuku Dergisi 338-429
• ——, Kişilik Hakları İhlalinde İnternet Sitelerine Erişimin Engellenmesi ve İçeriğin Yayından Çıkarılması (Adalet Yayınevi 2023)
• Dülger MV, Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku (10. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023)
• Gözler K, ‘Kişilik Haklarını İhlal Eden İnternet Yayınlarının Kaldırılması Usûlü ve İfade Hürriyeti: 5651 Sayılı Kanun’un 9’uncu Maddesinin İfade Hürriyeti Açısından Değerlendirilmesi’ (2014) 1 Legal Hukuk Dergisi 1059-1120
• Işık A, ‘Anayasa Mahkemesi’nin 5651 Sayılı Kanun’un 9. Maddesi Bağlamında İnternete Erişimin Engellemesine Dair Değişen Yaklaşımın Değerlendirilmesi’ (2022) 30 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 967-998
• İçel K, Kitle İletişim Hukuku (12. Bası, Beta Basım Yayım 2017)
• Kalabalık H, İnsan Hakları Hukuku (5. Baskı, Seçkin Hukuk 2017)
• Karakaya MS, ‘5651 Sayılı Kanun’un 9. Maddesi ve Erişimin Engellenmesi: Koyun Postunda Kurt Hükmü’ [2018] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 97-132
• Kaya M, Elektronik Ortamda (Elektronik Haberleşme - İnternet - Sosyal Medya) Kişilik Hakkının Korunması (1. Baskı, Seçkin Hukuk 2015)
• Kaya MB, İnternet Hukuku (On İki Levha Yayıncılık 2021)
• Kent B, ‘Alman Hukukunda Sosyal Ağlarda Yalan Haber Ile Mücadele’, Sosyal Medya Hukuku ve Yalan Haber (Adalet Yayınevi 2022)
• Kılıç A, ‘Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Kararlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine Bildirilmesi’ (2021) 38 Anayasa Yargısı 85-126
• Kılınç D, ‘5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9/A Maddesi Çerçevesinde Özel Hayatın Korunması’ (2016) 20 Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 577-624
• Köküsarı İ, ‘Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Pilot Karar Uygulaması’ (2019) XXIII Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 181-243
• Kurt H, ‘Erişim Engellemeden Demokratik Toplum Ya Da Kamu Düzenine Eleştirel Bir Bakış’ (2021) 148 Adalet Dergisi 151-162
• Mücahit Küçük Ç, ‘İdari Yargıda Kanun Yollarındaki İçtihat Farklılıklarının Hukuki Güvenlik İlkesi Kapsamında Değerlendirilmesi’ (2023) 72 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 343-380
• Özaydın Ö, ‘İnternet Kanununun 8. Madde Çerçevesinde Erişimin Engellenmesi Kararı’ (2017) 16 İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 203-222
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (10. Bası, Seçkin Yayıncılık 2014)
• Öztekin A, Teori ve Uygulamada Türk İnternet Hukuku (2. Baskı, Seçkin Hukuk 2023)
• Pollicino O, ‘The Right to Internet Access Quid Iuris?’ [2020] The Cambridge Handbook of New Human Rights: Recognition, Novelty, Rhetoric 263-275
• Venedik Komisyonu, Türkiye Sulh Ceza Hâkimliklerinin Görev, Yetki ve İşleyişleri Hakkında Görüş, (Görüş No. 852 / 2016, 13 Mart 2017)
• Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (9. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2021)
• AİHM, Delfi AS v. Estonya, B. No: 64569/09, 16/06/2015.
• AYM, A.A., B. No: 2014/7244, 12/9/2018.
• AYM, Abdullah Kaya ve Diğerleri, B. No: 2016/1430, 22/11/2023.
• AYM, Ahmet Alphan Sabancı ve Diğerleri, B. No: 2015/13667, 21/11/2023.
• AYM, Ali Kıdık, B. No: 2014/5552, 26/10/2017, § 62-67.
• AYM, Artı Media Gmbh [GK], B. No: 2019/40078, 14/9/2023.
• AYM, Aykut Küçükkaya, B. No: 2014/15916, 9/1/2020.
• AYM, Barış Yarkadaş, B. No: 2015/4821, 17/4/2019.
• AYM, C.K. [GK], B. No: 2014/19685, 15/3/2018.
• AYM, E. 2020/76, K. 2023/172, 11/10/2023.
• AYM, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen), B. No: 2015/11131, 4/7/2019.
• AYM, Emin Aydın, B. No: 2013/2602, 23/1/2014.
• AYM, Ergün Poyraz, B. No: 2013/8503, 27/10/2015.
• AYM, Ips İletişim Vakfı (2), B. No: 2015/15873, 7/3/2019.
• AYM, Ips İletişim Vakfı, B. No: 2015/14758, 30/10/2018.
• AYM, İ.D. ve Diğerleri [GK], B. No: 2016/14513, 28/12/2022
• AYM, Kemal Gözler (2), B. No: 2015/5612, 10/12/2019.
• AYM, Kemal Gözler, B. No: 2014/5232, 19/4/2018.
• AYM, Kemalettin Bulamacı, B. No: 2016/14830, 4/7/2019.
• AYM, Keskin Kalem Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. ve Diğerleri [GK], B. No: 2018/14884, 27/10/2021.
• AYM, Medeni Özer, B. No: 2017/15421, 30/9/2020.
• AYM, Medya Gündem Dijital Yayıncılık Ticaret A. Ş., B. No: 2013/2623, 11/11/2015.
• AYM, Medya Gündem Dijital Yayıncılık Ticaret A.Ş. (3), B. No: 2015/16499, 3/7/2019.
• AYM, Miyase İlknur ve Diğerleri, B. No: 2015/15242, 18/7/2018.
• AYM, Özgen Acar ve Diğerleri, B. No: 2015/15241, 31/10/2018.
• AYM, Yaman Akdeniz ve Diğerleri, B. No: 2014/3986, 2/4/2014.
• AYM, Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., B. No: 2015/6313, 13/9/2018.
• Yar. 4. CD, E. 2022/7778, K. 2022/12532, 17/05/2022.
• Yar. 4. HD, E. 2012/2045, K.2013/1218, 29/01/2013.
• Yar. 4. HD, E. 2012/6581, K.2012/10331, 13/06/2012.
• Yar. 4. HD, E. 2013/15321, K.2013/16805, 31/10/2013.
• Yar. 4. HD, E. 2013/4447, K.2013/5761, 28/03/2013.
• Yar. 4. HD, E. 2013/7417, K.2013/10004, 27/05/2013.
• Yar. 4. HD, E. 2016 / 12634, K.2018 / 7778, 10/12/2018.
• Yar. 4. HD, E. 2016/15622, K.2019/1452, 14/03/2019.