Analysis and Evaluation of the Effectiveness of the Civil Divisions of the Courts of Appeal for the Years 2016-2022

Yıl 2024, Sayı: 60, 259 - 310, 25.10.2024

Tolga Akkaya , Filiz Tepecik , Gökçe Varol , Onur Tabak

https://doi.org/10.54049/taad.1572903

Öz

On July 20, 2016, the regional courts of appeal in Turkish law began their operations. Their purpose is to conduct material and legal reviews of decisions made by the first-instance civil courts within the judicial jurisdiction. This article has been prepared to share, evaluate, and discuss the findings of the “Project on the Evaluation of the Effectiveness of the Courts of Appeal and the Court of Cassation in the Context of the New Legal Remedies System in Turkish Civil Procedure Law,” which was conducted and accepted by Anadolu University. This study analyzes the workload, average durations, disposal times, number of judges, and clearance rates of the civil chambers of the regional courts of appeal from 2016 to 2022. The data from these regional courts of appeal are analyzed for each year, and the relationship between them is revealed. Within this context, the workloads of the civil chambers of the regional courts of justice, the duration of the proceedings, and the clearance rates of incoming works have been determined by year, compared to previous years, and the change over the years has been shown. Furthermore, reports published by the European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ) have been utilized to compare the data on the effectiveness of courts of appeal in other selected country systems. Thus, the performance of the civil chambers of the regional courts of appeal has been analyzed and evaluated based on statistical data. The study’s conclusion section presents suggestions for the solution of the problems identified.

Anahtar Kelimeler

Efficiency of court of appeals, Average court duration, Disposition time, Clearance rate, Workload in courts, Number of files per judge

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ HUKUK DAİRELERİNİN 2016-2022 YILLARINDAKİ ETKİNLİĞİNİN ANALİZİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Türk hukukunda adli yargı kolunda ilk derece hukuk mahkemesi kararlarının maddi ve hukuki yönden denetiminin sağlanması amacıyla 20 Temmuz 2016 tarihinden itibaren bölge adliye mahkemeleri göreve başlamıştır. Bu makale Anadolu Üniversitesinde yürütülen ve kabul edilen “Türk Medeni Yargılama Hukukunda Yeni Kanun Yolu Sistemi Bağlamında Bölge Adliye Mahkemelerinin ve Yargıtay’ın Etkinliğinin Değerlendirilmesi Projesi”nde elde edilen bulguların paylaşılması, değerlendirilmesi ve tartışılması amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmada 2016-2022 yılları arasında bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin iş yükü, ortalama görülme süreleri, elden çıkarma süreleri, hâkim sayıları, temizleme oranları incelenmiştir. Bölge adliye mahkemelerinin çeşitli verileri yıllara göre incelenerek, aralarında ilişki ortaya konulmuştur. Bu kapsamda bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin iş yükleri, yargılama süreleri, gelen işlerin temizlenme oranları yıllara göre tespit edilmiş, önceki yıllarla karşılaştırılmış ve bu oranlarda yıllar içinde meydana gelen değişim gösterilmiştir. Ayrıca Avrupa Komisyonu, Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) tarafından yayınlanmış raporlardan yararlanılarak diğer seçilmiş ülke sistemlerindeki istinaf mahkemelerinin etkinliğine ilişkin verilerle karşılaştırma yapılmıştır. Böylece bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin performansı istatiksel verilerden yola çıkılarak analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde tespit edilen sorunların çözümüne dair öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bölge adliye mahkemelerinin etkinliği, Ortalama görülme süresi, Elden çıkarma süresi, Temizleme oranı, Mahkemelerin iş yükü, Hâkim başına dosya sayısı

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü Adalet İstatistikleri 2016-2023
• Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü Adli İstatistikler 2009- 2021
• Adana Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2019-2022)
• Ankara Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2016-2022)
• Antalya Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2017-2022)
• Bursa Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2017-2022)
• Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2020-2022)
• Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2017-2022)
• Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2019-2022)
• İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2016-2022)
• İzmir Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2019-2022)
• Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2020-2022)
• Konya Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2018-2022)
• Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2020-2022)
• Samsun Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2016-2022)
• Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi Faaliyet Raporları (2020-2022)
• Türkiye İstatistik Kurumu, Resmi İstatistik Programı 2022-2026
• Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, ‘2022 Yılı Bakanlık Faaliyet Raporu’ (Şubat 2023) <https://sgb.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/19042023114739Adalet%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%202022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf> Erişim Tarihi 25.12.2023.
• Yargıtay Ceza ve Hukuk Daireleri ile Cumhuriyet Başsavcılığının Yıllara Göre İş Durumu Çizelgeleri <https://www.yargitay.gov.tr/kategori/84/istatistikler> Erişim Tarihi 22.2.2023
• Dynamic Database of European Judicial Systems <https://www.coe.int/en/web/cepej/cepej-stat> Erişim Tarihi: 02.02.2024
• Quantitative Data EN by CEPEJ <https://public.tableau.com/app/profile/cepej/viz/ QuantitativeDataEN/ Tables> Erişim Tarihi: 02.02.2024
• Council of Europe, European Judicial Systems CEPEJ Evaluation Report, Part 1 (2022) <https://rm.coe.int/cepej-report-2020-22-e-web/1680a86279> Erişim Tarihi 20.08.2023
• Statistischer Bericht - Zivilgerichte – 2022 <https://www.destatis.de/DE/Themen/Staat/Justiz-Rechtspflege/Publikationen/Downloads-Gerichte/statistischer-bericht-zivilgerichte-2100210227005.html> Erişim Tarihi 07.05.2024
• Akil C, ‘Bir İstinaf Sebebi Olarak HMK m. 353/1-A-6 Üzerine Değerlendirme’ (2019) 11(38) TAAD, 1-18.
• Akkaya T, ‘İstinaf İncelemesi Sonunda İlk Derece Kararının Kaldırılması ve Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Gönderilmesi’ iç MİHBİR Türk Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçular Birliği 15. Toplantı 6-7 Ekim 2017/Antalya (Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı, 2018)
• --------‘Temyize Başvuru Hakkının Sınırlandırılması ve İzne Bağlı Temyiz Sistemi’ iç Osman Berat Gürzumar (edr) Haluk Konuralp’e Armağan Cilt 1, (Yetkin Yayınları 2009) 65-101.
• -------- Medenî Usûl Hukukunda İstinaf (1. Bası, Yetkin Yayınevi 2009)
• Aktepe Artık S, Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı (1. Bası, Seçkin Yayınları 2014).
• Çelik A, Adil Yargılanma Hakkı Rehberi (1. Bası, Anayasa Mahkemesi Yayınları 2014)
• İnceoğlu S, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı (2. Bası, Beta 2005).
• Karaaslan V, ‘HMK m. 353/1-A Üzerine Bir İnceleme’ (2017) 22 (37) DÜHFD 219-239
• Musielak HJ ve Voit W, Zivilprozessordnung (20. Bası, Vahlen 2023)
• Özekes M ve Boran Güneysu N, Deliller ve Hüküm Eksikliği Yönünden İstinaf İncelemesi ve Kararı (1. Bası, On İki Levha Yayınları 2021)
• Özekes M, 100 Soruda Medeni Usul Hukukunda Yeni Kanun Yolu Sistemi İstinaf ve Temyiz (3. Baskı, Yetkin Yayınları 2016)
• Öztek S, Taşpınar Ayvaz S ve Kale S ’Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 20 Mart 2020 Tarihli Kanun Teklifi’ne İlişkin Bazı Açıklamalar ve Kanun Teklifinin Değerlendirilmesi’ Türkiye Barolar Birliği Dergisi (2020) (149) 77-152
• Pekcanıtez H, ‘Medeni Yargıda Adil Yargılanma’ (1997) (2) İzmir Barosu Dergisi 35-55
• Pekcanıtez H, Atalay O ve Özekes M, ‘Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair 7251 Sayılı Kanun Hakkında Değerlendirme’ (2020) (150) TBB Dergisi 247-299
• Yıldırım K, Hukuk Devletinin Gereği: İstinaf (1. Bası, Nesil Matbaacılık 2000)