Prior Use Right i̇n Design Law

Yıl 2024, Sayı: 60, 511 - 536, 25.10.2024

Ömer Faruk Kuntoğlu

https://doi.org/10.54049/taad.1572959

Öz

The right arising from prior use, which is the case for patent and design rights, was first introduced into Turkish law during the period of legislative decrees and was included in the Industrial Property Law No. 6769 with some changes. The balance of interests and equity issues were effective in the emergence of the right. This right is not absolute, but a relative right granted exceptionally. The right arising from prior use within the scope of design rights is a right granted to those who used the design for which registration application is made before the application date or who took real and serious measures to use it. In addition, the person who wants to benefit from this right must be in good faith and must have developed the design under protection independently of the registrant. When this right is requested, two designs, one registered and one unregistered, appear before us. In this context, after explaining basic issues such as the types of design rights and the scope of protection in our study, the scope and conditions of the right arising from prior use were tried to be revealed. Academic works and precedents were used in the study, and some fictional examples were also included.

Anahtar Kelimeler

Industrial Property, Design Right, Limitation of Design Right, Prior Use Right, Right Arising from Previous Use

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission

TASARIM HUKUKUNDA ÖNCEKİ KULLANIMDAN DOĞAN HAK

Öz

Patent ve tasarım hakları için söz konusu olan önceki kullanımdan doğan hak, ilk kez kanun hükmünde kararnameler döneminde Türk hukukuna girmiş olup 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nda da bazı değişikliklerle yer almıştır. Hakkın doğumunda menfaatler dengesi ve hakkaniyet hususları etkili olmuştur. Bu hak mutlak olmayıp istisnai olarak tanınmış nisbi bir haktır. Tasarım hakkı kapsamındaki önceki kullanımdan doğan hak, tescili için başvuru yapılan tasarımı, başvuru tarihinden önce kullanan veya kullanma konusunda gerçek ve ciddi tedbirler alan kimselere tanınmış bir haktır. Ayrıca, bu haktan yararlanmak isteyenin iyi niyetli olması ve koruma kapsamındaki tasarımı tescil sahibinden bağımsız olarak geliştirmiş olması da gerekmektedir. Bu hak talep edildiğinde biri tescilli, biri tescilsiz olmak üzere iki tasarım karşımıza çıkar. Bu çerçevede, çalışmamızda tasarım hakkının çeşitleri ve koruma kapsamı gibi temel hususlar açıklandıktan sonra, önceki kullanımdan doğan hakkın kapsam ve koşulları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada akademik eserlerden ve içtihatlardan yararlanılmış, ayrıca bazı kurgusal örneklere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sınai Mülkiyet, Tasarım Hakkı, Tasarım Hakkının Sınırlanması, Ön Kullanım Hakkı, Önceki Kullanımdan Doğan Hak

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

• Ayhan R, Çağlar H ve Yıldız B, Sınaî Mülkiyet Hukuku (1. Baskı, Adalet 2021).
• Baş K, Pekdinçer RT ve Giray RE, Gerekçeli-Notlu-İçtihatlı 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ve İlgili Mevzuat (Ulusal-Uluslararası) (2. Baskı, Seçkin 2019).
• Bently L, Sherman B, Gangjee D ve Johnson P, Intellectual Property Law (5. Baskı, Oxford University Press 2018).
• Bilgin A, Endüstriyel Tasarım Hakkı Ve Tazminat Davaları (1. Baskı, Vedat Kitapçılık 2006).
• Bozgeyi̇k H ve Er S, ‘Tasarımlar İçin Kümülatif Koruma’, (2019) 5(1) Ticaret Ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 19-38.
• Bozbel S, Fikri Mülkiyet Hukuku (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2015).
• Coşkun Z, ‘Patent Hakkına Tecavüz Halinde Tazminat Davaları’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2022).
• Çağlar H, ‘Patent Hukukunda Ön Kullanım Hakkı’ (2006) 10(1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 77-92.
• Çolak U, Türk Patent Hukuku (4. Baskı, Adalet 2022).
• Erdil E, Fikri Mülkiyet Hukuku Ders Kitabı (2. Baskı, Vedat Kitapçılık 2021).
• Güneş İ, Sınai Mülkiyet Kanunu Işığında Uygulamalı Patent ve Faydalı Model Hukuku (4. Baskı, Seçkin 2021).
• Hubbard W, ‘The Competitive Advantage Of Weak Patents’ (2013) 54 Boston College Law Review 1909-1965.
• Kaya A, ‘Türk Hukukunda Patentten Doğan Haklar’ (1997) 55(4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 173-200.
• Koşer N, ‘Tasarım Hukukunda Bilgilenmiş Kullanıcı Kavramı’ (2021) 12(1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 380-93.
• Kur A ve Dreier T, European İntellectual Property Law: Text, Cases and Materials (Edward Elgar Publishing 2013).
• Memişoğlu SÖ, Tescilli Tasarımlarda Yenilik ve Ayırt Edicilik Unsurları (1. Baskı, Seçkin 2020).
• Özden Merhacı S, Avrupa Birliği Düzenlemeleri ve Sınai Mülkiyet Kanunu’nda Tasarımların Hükümsüzlüğü (1. Baskı, Seçkin 2023).
• Llewelyn D ve Aplin T, Intellectual Property: Patents, Copyrights, Trademarks & Allied Rights (4. Baskı, Oxford University Press 2022).
• Ruhl O, Gemeinschaftsgeschmacksmuster (2. Baskı, Carl Heymanns Verlag 2010).
• Saez V, ‘Applying for Protection Under the Community Design System European Commission Internal Market DG- Services, Electronic Commerce, Intellectual and Industrial Property and the Media Industrial Property’ (2002) 10(2) University of Baltimore Intellectual Property Law Journal 93-102.
• Saraç T, Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması (1. Baskı, Seçkin 2003).
• Smielick D, ‘Article 22’ içinde Gordian N. Hasselblatt (Ed), Community Design Regulation (Artic-le-by-Article Commentary) (2. Baskı, C.H. Beck 2018).
• Stone D, European Union Design Law: A Practitioners’ Guide (2. Baskı, Oxford University Press 2016).
• Suluk C, Avrupa Topluluğu Hukukunda Tasarımların Korunması-Topluluk Tasarımı (Community Design) (1. Baskı, Seçkin 2002).
• — —, Tasarım Hukuku (Endüstriyel Tasarım- Marka- Patent ve Faydalı Model Karşılaştırmalı) (1.Baskı, Seçkin 2003).
• Suluk C ve Dumlupınar Balçık Z, Fikri Mülkiyet Hukuku Mevzuatı (1. Baskı, Seçkin 2018).
• Suluk C, Karasu R ve Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku (7. Baskı, Seçkin 2022).
• Suthersanen U, Design law : European Union and United States of America (2. Baskı, Sweet & Maxwell 2010).
• Şehirali Çelik FH, ‘Tescilli Tasarım Sahibine Karşı Tecavüz Davası Açılabilir Mi? -Yeni Bir Karar, Yeni Bir Ufuk’ (2011) 12(1) Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR) 39-69.
• — —, ‘Tescilsiz Tasarımların Hukuki Himayesi’ içinde Hasan Kadir Yılmaztekin ve Banu Fatma Günarslan (editörler), Fikri Mülkiyet Hukuku Çalıştayı Bildiriler Kitabı (Çalıştay Tarihi: 19-22 Aralık 2019) (Türkiye Adalet Akademisi 2020) 369-400.
• — —, ‘Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Tasarım Hukukuna Getirdiği Temel Yenilikler’ İçinde Feyzan Şehirali Çelik (ed), 6776 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Sempozyumu (9-10 Mart 2017) (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 2017) 255-302.
• Tekinalp Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku (5. Baskı, Vedat Kitapçılık 2012).
• Torremans P, Holyoak and Torremans Intellectual Property Law (9. Baskı, Oxford University Press 2019).
• Yurduseven Ş, ‘6769 Sayılı Sınaî Mülkiyet Kanunu ile Türk Tasarım Hukukunda Yeni Dönem’ (2017) (31) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 669-690.
• AB Adalet Divanı 20/10/2011 Tarihli C-281/10 P sayılı kararı (PepsiCo v. Grupo Promer Mon Graphic SA) <https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?dcid=111581&doclang=EN> Erişim tarihi 11 Ağustos 2024
• Council Regulation (EC) No 6/2002 of 12 December 2001 on Community designs <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=celex%3A32002R0006.> Erişim tarihi 29 Ocak 2023
• https://www.resmigazete.gov.tr/
• https://mevzuat.sinerjias.com.tr/
• https://intranet.uyap.gov.tr/
• https://karararama.yargitay.gov.tr/
• Intellectual Property Act 2014 <https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2014/18/contents.> Erişim tarihi 19 Ocak 2023
• TDK Sözlük <https://sozluk.gov.tr/?kelime=tasarım.> erişim tarihi 11/01/2023
• 1876 tarihli Desenler ve Modellere Dair Eser Sahibi Haklarına İlişkin Kanun <https://www.reichsgesetzblatt.de/D/RGBl-D/1876/index.htm> Erişim tarihi 29 Nisan 2024
• 6/2002 sayı ve 12 Aralık 2001 tarihli Topluluk Tasarımlarına İlişkin Konsey Yönetmeliği <https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads/pages/avrupa-birligi-direktifleri/2002-6-ec-tur-1-5fdddfb8ac4e8.doc.> Erişim tarihi 22 Şubat 2023