YAPAY ZEKÂNIN KULLANIMINDAN KAYNAKLI SORUNLARIN GÖÇ HUKUKUNA ETKİSİ

Yıl 2025, Sayı: 64, 735 - 768, 31.10.2025

Necip Fazıl Akburakcı

https://doi.org/10.54049/taad.1809513

Öz

Dünyada teknolojinin gelişimiyle beraber eğitim, sağlık, güvenlik ve hukuk gibi birçok alanda değişiklikler ve gelişmeler olmaktadır. Bu alanları etkileyen en önemli faktör sistemlerin otomatikleşmesi ve yapay zekâdır. Yapay zekâyla eğitim hizmetleri kişiselleştirilmiş, sağlık hizmetlerinde daha iyi tedaviler sunulmuş ve güvenlik alanında suçluların tespiti kolaylaşmıştır. Ancak her teknolojinin kusurları olduğu gibi yapay zekânın da kendine has birtakım sorunları bulunmaktadır. İşte bu sorunlar hukuk alanını etkilemekte ve bilhassa temel hak ve özgürlüklerin ihlal edilmesi gibi sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Yapay zekâ sistemleri göç alanında Almanya, Kanada, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi birçok ülke tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca yapay zekâ, uluslararası kuruluşlar tarafından da kullanılmaktadır. Bu ülke ve kuruluşlar, yapay zekâyı kişilerin içinde bulundukları zor durumdan faydalanarak, deneysel bir biçimde kullanmaktadır. Bu kişiler, haklarında alınan kararlar için dava açtıklarında verilen kararın sadece bir insana ait olmadığını öğrenmişlerdir. Kararlar, yapay zekâ destekli bir şekilde alınmaktadır. Çalışma, yapay zekânın göç hukukunda kullanımından kaynaklı sorunlara odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç hukuku , yapay zekâ , otomatik karar alma mekanizmaları , insan hakları , idari usul

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

The Impact of Problems Arising from the use of Artificial Intelligence on Immigration Law

Öz

With the development of technology in the world, there are changes and developments in many areas such as education, health, security and law. The most important factor affecting these areas is the automation of systems and artificial intelligence. With artificial intelligence, education services have been personalized, better treatments have been provided in health services and detection of criminals in the field of security has become easier. However, as every technology has its flaws, artificial intelligence has its own problems. These problems also affect the field of law and lead to consequences such as violations of fundamental rights and freedoms. Artificial intelligence systems are used in the field of immigration by many countries such as Germany, Canada, Australia and the United States. Artificial intelligence is also used by international organizations. These countries and organizations use artificial intelligence in an experimental way by taking advantage of the difficult situation that people are in. When these individuals filed a lawsuit for the decisions taken against them, they learned that the decision made was not just a human decision. Decisions are made with the support of artificial intelligence. The study focuses on the problems arising from the use of artificial intelligence in immigration law.

Anahtar Kelimeler

Migration law , artificial intelligence , automated decision-making mechanisms , human rights , administrative procedure

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Akburakcı NF, Kamu Düzeni Açısından Yapay Zekâ (1. Baskı, Adalet 2023)
• Aktaş A, ‘Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kolluk Faaliyetlerinin Denetiminde Ölçülülük İlkesi’ [2023] Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 727
• Başar C, Türk İdare Hukuku ve Avrupa Birliği Hukuku Işığında Kişisel Verilerin Korunması (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2020)
• Bignami F, ‘Artificial Intelligence Accountability of Public Administration’ (2022) 70 The American Journal of Comparative Law i312
• Blevins M, ‘When Dirty Data Leads to Dirty Policing’ (2023) 29 Richmond Journal of Law & Technology 166
• ‘BMMYK’nın İlgi Alanındaki Kişilere Ait Kişisel Verilerin Korunmasına Ilişkin Politika’ (BMMYK 2018)
• Breyer P, ‘Briefing: Transparency Complaint against Secret EU Surveillance Research “iBorderCtrl”’ (Patrick Breyer, 15 Aralık 2021) <https://www.patrick-breyer.de/en/press-briefing-transparency-complaint-against-secret-eu-surveillance-research-iborderctrl/> son erişim 8 Aralık 2024
• Bringas Colmenarejo A, ‘Artificial Intelligence and Big Data Analytics in Decision Making: The Migration and Asylum Systems’ (Yüksek Lisans, Charles University 2020)
• Bukhatwa F, Laarfi A ve Salem I, ‘Dirty Data between Errors and Their Handling—A Firsthand Experience in Solving Dirty Data from Within’ (2023) 13 International Journal of Intelligence Science 48
• Can H, Almanya’da Yabancıların İkameti, Kazanç Sağlayıcı Faaliyeti ve Entegrasyonu (Aufenthalt, Erwerbstätigkeit Und Integration von Ausländern in Deutschland) (1. Baskı, Adalet 2023)
• Can H ve Tuna E, Yabancılar Hukuku (1. Baskı, Adalet 2022)
• Çelik D, ‘Tam Otomatikleştirilmiş İdari İşlemler’ (2024) 28 Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 413
• Chartier-Edwards N, Blottiere M ve Roberge J, ‘AI Statecraft Heating-up: The Automation of Governance through Canada’s Chinook Case Study’ [2024] AI & SOCIETY 1
• ‘Chinook Canada-IRCC Decision-Making System In 2024’ (29 Nisan 2022) <https://arnikavisa.com/all-we-know-about-chinook-system/> son erişim 8 Aralık 2024
• Dinçkol HA, ‘Yapay Zekânın İdari Yargı Üzerindeki Etkileri’ (2024) 12 Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 47
• Diphoorn T, ‘Dirty Versus Clean Data: The Politics of Data-Driven Policing in South Africa’ in Tereza Østbø Kuldova, Helene Oppen Ingebrigtsen Gundhus and Christin Thea Wathne (editörler), Policing and Intelligence in the Global Big Data Era, Volume II (1. Baskı, Springer Nature Switzerland 2024)
• Dockstator M, ‘Administrative Intelligence: Exploring Balanced Human-AI Decision-Making Relationships in Canadian Administrative Contexts’ (Yüksek Lisans, University of Toronto 2019)
• Dülger MV, ‘Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması’ (2019) 1 Yaşar Hukuk Dergisi 71
• Ekşi N, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku (5. Baskı, Beta 2018)
• Ergül E, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukuku’nda Sınır Dışı Etme Geri Gönderme ve Geri Verme (1. Baskı, Yargı Yayınevi 2012)
• ‘Evidence - CIMM (44-1) - No. 3 - House of Commons of Canada’ <https://www.ourcommons.ca/DocumentViewer/en/44-1/CIMM/meeting-3/evidence> son erişim 7 Aralık 2024
• Güçlütürk OG, Yapay Zeka ve Verinin Kullanımı (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2022)
• ‘Guidelines 2/2018 on Derogations of Article 49 under Regulation 2016/679’ (European Data Protection Board 2018)
• ‘Guidelines 05/2020 on Consent under Regulation 2016/679 Version 1.1’ (European Data Protection Board 2020)
• İneli Ciğer M, ‘Silahlı Çatışma Durumlarında Ayrım Gözetmeyen Şiddet Hareketlerinden Kaçan Kişilerin Avrupa Birliği Hukuku ve Türk Hukukunda İkincil Korunması’ (2018) 20 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 199
• Ira J. K, Kurzban’s Immigration Law Sourcebook (8. Baskı, American Immigration Law Foundation 2002)
• Kinchin N, ‘Technology, Displaced? The Risks and Potential of Artificial Intelligence for Fair, Effective, and Efficient Refugee Status Determination’ (2021) 37 Law in Context. A Socio-legal Journal 45
• Küzeci E, Kişisel Verilerin Korunması (4. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2021)
• Leese M, Noori S ve Scheel S, ‘Data Matters: The Politics and Practices of Digital Border and Migration Management’ (2022) 27 Geopolitics 5
• Legonsky SH ve Rodriguez CM, Immigration and Refugee Law and Policy (5. Baskı, Foundation Press 2009)
• Marda V ve Narayan S, ‘Data in New Delhi’s Predictive Policing System’, Proceedings of the 2020 Conference on Fairness, Accountability, and Transparency (ACM 2020) <https://dl.acm.org/doi/10.1145/3351095.3372865> son erişim 4 Aralık 2024
• Maxwell J ve Tomlinson J, Experiments in Automating Immigration Systems (1. Baskı, Bristol University Press 2022)
• McDaniel JLM ve Pease KG (editörler), ‘Artificial Intelligence and Online Extremism: Challenges and Opportunities’, Predictive Policing and Artificial Intelligence (1. Baskı, Routledge 2021)
• Nalbandian L, ‘An Eye for an “I:” A Critical Assessment of Artificial Intelligence Tools in Migration and Asylum Management’ (2022) 10 Comparative Migration Studies 1
• Noriega M, ‘The Application of Artificial Intelligence in Police Interrogations: An Analysis Addressing The Proposed Effect AI Has on Racial and Gender Bias, Cooperation, and False Confessions’ (2020) 117 Futures 102510
• Nyman L, ‘Potential Legal Challenges under the European Convention on Human Rights on the Use of Artificial Intelligence in Asylum Procedures’ (Lisans Tezi, Örebro University 2022)
• Özkan I, Göç-İltica ve Sığınma Hukuku (5. Baskı, Seçkin 2023)
• Ozkul D, ‘Automating Immigration and Asylum: The Uses of New Technologies in Migration and Asylum Governance in Europe’ (University of Oxford 2023)
• Palmiotto F, ‘Procedural Fairness in Automated Asylum Procedures: Fundamental Rights for Fundamental Challenges’ (2024) 55 Computer Law & Security Review 1
• Palmiotto F ve Ozkul D, ‘„Like Handing My Whole Life Over“’ [2023] Verfassungsblog: On Matters Constitutional 234
• Palumbo DL, ‘The Weaponization of Datafied Sound: The Case of Voice Biometrics in German Asylum Procedures’ in Koen Leurs and Sandra Ponzanesi (editörler), Doing Digital Migration Studies (1. Baskı, Amsterdam University Press 2024)
• Parlak TM, Avrupa Birliği Göç Hukuku Reformunda Düzensiz Göçmenlerin Statüleri (1. Baskı, Seçkin 2022)
• Parycek P, Schmid V and Novak A-S, ‘Artificial Intelligence (AI) and Automation in Administrative Procedures: Potentials, Limitations, and Framework Conditions’ (2023) 15 Journal of the Knowledge Economy 8390
• Richardson R, Schultz J ve Crawford K, ‘Dirty Data, Bad Predictions: How Civil Rights Violations Impact Police Data, Predictive Policing Systems, and Justice’ (2019) 94 New York University Law Review 192
• Sümer N, ‘Kanada’da İdarenin Karar Alma Süreçlerinde Yapay Zekayı Kullanımı: Otomatik Karar Alma Yönergesi’ (2024) 6 Bilişim Hukuku Dergisi 155
• TİHEK, ‘Sınır Dışı Edilen Yabancılar ve Geri Gönderme Yasağı’ (Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 2022) Araştırma Raporu
• Vohra A, ‘Social Order in the Age of Artificial Intelligence: The Use of Technology in Migration Governance and Decision-Making’ (Yüksek Lisans, University Of British Columbia 2023)
• Wolswinkel J, ‘Artificial Intelligence and Administrative Law’ (Council of Europe 2022)
• Yayla A, İdare Hukuku Bakımından Yapay Zekâ (1. Baskı, Seçkin 2023)
• Yiğit F, Barışçıl Toplanma Özgürlüğüne Getirilen Sınırlamalarda AİHM Denetimi (1. Baskı, Adalet 2023)
• — —, ‘Doğal Hakkın İnsan Hakkına Dönüşümü’ (2024) 41 İnsan Hakları Yıllığı 1
• Yılmaz T, Avrupa Birliğinde Kişisel Verilerin Korunması Hukuku (1.Baskı, Adalet 2022)
• Ardestani v Canada (Citizenship and Immigration) [2023] Kanada Federal Mahkemesi 2023 FC 874
• Baker v Canada (Minister of Citizenship and Immigration) [1999] Kanada Yüksek Mahkemesi [1999] 2 SCR 817
• Farshid v Canada (Citizenship and Immigration) [2024] Kanada Federal Mahkemesi 2024 FC 1573
• Haghshenas v Canada [2023] Federal Kanada Mahkemesi 2023 FC 464
• Mehrara v Canada (Citizenship and Immigration) [2024] Kanada Federal Mahkemesi 2024 FC 1554
• Ocran v Canada (Citizenship and Immigration) [2022] Kanada Federal Mahkemesi 2022 FC 175
• Patrick Breyer v European Research Executive Agency (REA) [2023] Avrupa Birliği Adalet Divanı (Onuncu Daire) C‑135/22 P
• Raja v Canada (Citizenship and Immigration) [2023] Kanada Federal Mahkemesi 2023 FC 719
• Safarian v Canada (Citizenship and Immigration) [2023] Kanada Federal Mahkemesi 2023 FC 775
• Shirazi Nezhad v Canada (Citizenship and Immigration) [2024] Kanada Federal Mahkemesi 2024 FC 1747
• Shirkavand v Canada (Citizenship and Immigration) [2023] Kanada Federal Mahkemesi 2023 FC 1022
• SM and Qadir v Secretary of State for the Home Department [2016] Yüksek Mahkeme (Göç ve İltica Dairesi) UKUT 00229 (IAC) 1
• Zargar v Canada (Citizenship and Immigration) [2023] Kanada Federal Mahkemesi 2023 FC 905