EŞYA MÜSADERESİNİN TÜRK CEZA KANUNU’NUN (TCK) 54/1. MADDESİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Sayı: 64, 769 - 800, 31.10.2025

Sultan Öndeş

https://doi.org/10.54049/taad.1809528

Öz

Mülkiyet hakkı, taşınır veya taşınmaz bir mal üzerinde sahibine tasarruf yetkisi tanıyan bir hak olup çağlar boyunca kutsal ve dokunulmaz olarak kabul edilmiştir. Ancak bir kimsenin, mülkiyet hakkını sınırsız bir şekilde kullanması kabul edilemez. Bundan ötürü hukuk sistemlerinde mülkiyet hakkını kullanmanın sınırları çizilmiş ve hukukun belirlediği sınırlar çerçevesinde mülkiyet hakkını kullanmayan kişilere ise devletin çeşitli müdahalelerde bulunabileceğine ilişkin yasal düzenlemeler yapılmıştır. Mülkiyet hakkına yönelik sınırlama içeren yasal düzenlemelerden biri müsaderedir.
Müsadere, failin gerçekleştirdiği suç nedeni ile suç ile bağlantısı bulunan eşya, kazanç veya maddi menfaat üzerindeki mülkiyetin, mahkeme kararı ile ortadan kaldırılarak devlete geçirilmesi sonucunu doğuran bir kurum olup 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “Güvenlik Tedbirleri” başlığı altında düzenlenmiştir. Müsaderenin konusunu oluşturan eşyanın faile ait olması şart olmadığından, müsadere üçüncü kişilerin mülkiyet hakkını da etkileyen bir kurumdur. TCK’da müsadere kurumu kazanç ve eşya müsaderesi olarak ikiye ayrılmıştır. Çalışma konumuz olan eşya müsaderesi TCK’nın 54. maddesinde düzenlenmiştir. Bu çalışmada müsadere kurumu, eşya müsaderesi ile sınırlı olarak incelenmiş ve eşya müsaderesinin tanımı, hukuki niteliği, eşya müsaderesine hükmedilebilmesi için gereken şartlar doktrindeki görüşler ve yargı kararları çerçevesinde ele alınmış ve uygulamada hata yapılan konulara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet hakkı , müsadere , eşya müsaderesi , orantılılık , hakkaniyet

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

Teşekkür

Bu çalışma, Kırıkkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde hazırlanan “Türk Ceza Hukukunda Müsadere” başlıklı doktora tezinden üretilmiştir.

Evaluation of Property Confiscation within the Scope of Article 54/1 of the Turkish Penal Code (TCK)

Öz

Property right is a right that assures the owners’ entitlement to dispose a real or movable asset. Indeed, it has been considered as sacred and inviolable throughout the ages. However, it is unadmissable for someone to use their property rights unrestrictedly. Therefore, in legal orders, the usage of a property is delimitated by the law. Legal regulations have been made for state to intervene for those who do not use their property rights within the limits determined by law. Confiscation is one of the legal regulations that constrict one’s property rights. It is an institution that results in the seizure of property, earnings or material benefits related to the crime committed by the perpetrator by a court decision; and their transfer to the state. It is regulated under the title of “Security Measures” of the Turkish Penal Code (TCK) No. 5237. Because it’s not necessary that the subject of property belong to the perpetrator, confiscation is an institution that also affects the property rights of third parties. The institution of confiscation is divided into two in the Turkish Penal Code; earnings and property confiscation. The subject of the current study, confiscation of property, is regulated in Article 54 of the Turkish Penal Code. Regarding that, in this study, the confiscation institution was examined in a limited way with the confiscation of property and the definition of the confiscation of property, its legal nature, the conditions required for the confiscation of property. Confiscation of property was reviewed within the framework of the ideas in the doctrine and court decisions, and the errors that were made in the application were mentioned.

Anahtar Kelimeler

Property right , confiscation , property confiscation , proportionality , equity

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler (3. Baskı, Adalet 2016)
• Aldemir H, Türk İnfaz Hukuku Ve İnfaz Yargılaması (Bilge 2012)
• Arslan MB, ‘Türk Ceza Hukukunda Müsadere’ (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi SBE 2014).
• Artuk M, Gökcen A, Alşahin E, Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (16. Baskı, Adalet 2022)
• Aslan B H, Kazanç Müsaderesi (1. Baskı, Seçkin 2006)
• Aydın M, ‘Ceza Hukukunda Orantılılık İlkesi’, (2024) 15(57) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 141-168
• Aydın ÖD, ‘Malvarlığına İlişkin Bir Emniyet Tedbiri Olarak Türk Ceza Yasası’nda Müsadere’, (1993) 43(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 143-156
• Bakıcı S, 5237 Sayılı Yasa Kapsamında Ceza Hukuku Genel Hükümleri (Adalet 2007)
• Baytaz AB, ‘Türk Ceza Hukukunda Müsadere (TCK m. 54-55)’ (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE 2009)
• Centel N, ‘Yeni Türk Ceza Yasasında Cezalar Ve Güvenlik Tedbirleri Sistemi’, (2005) 9(1) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 359-368
• Centel N, Zafer H, Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (10. Baskı, Beta 2017)
• Centel N, Zafer H, Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (7. Baskı, Beta 2011)
• Çınar A R, ‘Aleyhe Değiştirme Yasağı Kuralı’ (2013) 19(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan) 603-666
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (16. Baskı, Seçkin 2021)
• Dönmezer S, Erman S, Nazari Ve Tatbiki Ceza Hukuku (14. Baskı, Der 2020).
• Erem F, Türk Ceza Hukuku Cilt 1 (Ankara Hukuk Fakültesi 1960)
• Eren F, “Karayolları Trafik Kanununa göre Motorlu Araç İşletenin Akit Dışı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği Ve Unsurları” (1987) 39(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 159-212
• Ergün GO, ‘Suçta Kullanılmak Üzere Hazırlanan Eşyanın Müsaderesi’, (2021) 153 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 169-185
• Ersoy U, Can S, ‘Eşyanın Dosyada Delil Olarak Saklanması Kararı Üzerine Bir İnceleme’, (2023) 14(53) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 285-310
• Ertaş Ş, Cumalıoğlu E, Serdar İ, Eşya Hukuku (16. Baskı, Barış 2021)
• Gedik D, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’ na göre Müsadere (2. Baskı, Yetkin 2016)
• Giyik A, “Eşya Müsaderesinin Olumsuz Koşulu: Eşyanın İyiniyetli Üçüncü Kişiye Ait Olmaması” (2024) 30(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi-Hukuk Araştırmaları Dergisi 86-132
• Gödekli M, Ceza Hukukunda Güvenlik Tedbirleri Ve Muhakeme Usulü (Adalet 2020)
• Güler G, “Bir Güvenlik Tedbiri Olarak Müsadere Ve Göçmek Kaçakçılığı Suçu (TCK 79) Bakımından Uygulanması” (2023) 10(2) İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 265-296
• Güngör D, Toroslu H, ‘Müsadere Ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması İlişkisi Üzerine Kısa Bir Değerlendirme’ (2016) 65(4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1967-1980
• Günler K, “Türk Ceza Hukukunda Müsadere” (2014) XVIII (3-4) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 849-876
• Hafızoğulları Z, “Emniyet Tedbirleri”, (1991) 46(3) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi 45-58
• Hafızoğulları Z, Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı, Usa 2022)
• Hakeri H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (29. Baskı, Adalet 2020)
• İçel K, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (7. Baskı, Beta 2023)
• Kamer VK, Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı (2. Baskı, Adalet 2014)
• Karakehya H, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (1. Baskı, Adalet 2022)
• Katoğlu T, Ceza Normlarının Zaman Yönünden Uygulanması (1. Baskı, Seçkin 2008)
• Koca M, ‘Türk Ceza Hukukunda Müsadere Yaptırımı’ (Lexpera Blog, 27.05.2020) <https://blog.lexpera.com.tr/turk-ceza-hukukunda-musadere/> erişim tarihi 15 Ekim 2024
• Koca M, Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Baskı, Seçkin 2022)
• Kretschmer J, “Ceza Hukukunda Suçun Kanuni Unsuru Olarak Eşya” (Çev: Kazım Furkan Ağkuş, Can Eralp Elibol) (2021) 3(2) Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 157-170
• Malkoç İ, Yeni Türk Ceza Kanunu Madde 1-178 (3. Baskı, Malkoç 2008)
• Nuhoğlu A, Mukayeseli Hukukta Ve Türk Ceza Hukukunda Özgürlüğü Bağlayıcı Emniyet Tedbirleri (Adil 1997)
• Önder A, Ceza Hukuku Genel Dersleri (Filiz 1992)
• Önder A, Ceza Hukuku Genel Hükümler III (Beta 1989)
• Özbek V, Doğan K, Meraklı S, Bacaksız P, Başbüyük İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı, Seçkin 2023)
• Özbek V, Ekonomi Ceza Hukuku (2. Baskı, Seçkin 2021)
• Özden NK, “Türk Ceza Hukukunda Müsadere” (2023) 5(2) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1058-1086
• Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (4. Baskı, Adalet 2021)
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Baskı, Seçkin 2021)
• Öztürk B, Erdem M, Uygulamalı Ceza Hukuku Ve Emniyet Tedbirleri Hukuku (21. Baskı, Seçkin 2021)
• Parlar A, Hatipoğlu M, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yorumu (Yayın 2008)
• Sözüer A, ‘Alman Hukukunda Müsadere Yaptırımı’ (2003) 36 İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Dergisi (Cumhuriyetin 80. Yılına Armağan) 397-406
• Şen E, ‘Eşya Müsaderesi Ve Müsaderede Yaşanan Bazı Sorunlar’ (Ersan Şen, 29.07.2023)
• <https://sen.av.tr/tr/makale/esya-m%C3%BCsaderesi-ve-musaderesinde-yasanan-bazi-sorunlar> erişim tarihi 29 Eylül 2024
• Şen E, Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu (Vedat 2006)
• Tafran A, ‘Türk Ceza Hukukunda Kazanç Müsaderesi’ (2016) 7(13) Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11-31
• Taneri G, Müsadere (1. Baskı, Bilge 2013)
• Tünay M ‘Müsadere Ve Müsadere Muhakemesi’ (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi SBE 2014)
• Yenisey F, Plagemann G, Alman Ceza Kanunu-Strafgesetzbuch (2. Baskı, Beta 2015).
• Yerdelen E, Müsadere ve Mülkiyetin Kamuya geçirilmesi (Adalet 2010)
• Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (5. Baskı, Beta 2015)