YABANCI BOŞANMA KARARLARININ TÜRK MAHKEMELERİNDE TANINMASINDA KAMU DÜZENİNE AYKIRILIK KOŞULU

Yıl 2025, Sayı: 64, 63 - 94, 31.10.2025

Elif Selen Batıgün

https://doi.org/10.54049/taad.1810171

Öz

Küreselleşme ve bireylerin artan uluslararası hareketliliği, farklı hukuk sistemleri arasında etkileşimi kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu bağlamda, yabancı mahkemelerden alınan boşanma kararlarının, Türk hukuk sisteminde geçerlilik kazanabilmesi için tanıma ve tenfiz mekanizmaları hayati bir rol üstlenmektedir. Nitekim çalışmamız yalnızca yabancı mahkemeden alınan boşanma hükmünün tanınmasıyla sınırlı bir inceleme ihtiva etmektedir. Çalışma konumuzun merkezinde ise 5718 sayılı MÖHUK’ta düzenlenen tanımaya ilişkin öngörülen koşullar arasında yer alan “hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması” şartı yer almaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, yabancı boşanma kararlarının eşlere eşit boşanma hakkı tanınmadan verilmesi, boşanma sebebine dayanmaması, Türk hukukunun hatalı uygulanması veya usule ilişkin temel kurallara aykırılık gibi durumlarda kamu düzenine aykırılık oluşturabileceği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Talak , kamu düzenine aykırı boşanma sebepleri , yabancı boşanma kararlarının tanınması

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir.

The Public Policy Exception in the Recognition of Foreign Divorce Judgments by Turkish Courts

Öz

Globalization and the increasing international mobility of individuals have made interaction between different legal systems inevitable. In this context, recognition and enforcement mechanisms play a crucial role in ensuring that divorce decrees issued by foreign courts gain validity within the Turkish legal system. Indeed, this study is limited to the examination of the recognition of divorce judgments rendered by foreign courts. At the core of our research lies the requirement stipulated under Article 54 of the Turkish Private International and Procedural Law (PIPL) No. 5718, which states that the judgment must not be “manifestly contrary to public policy.” Accordingly, this study evaluates whether foreign divorce judgments may be deemed contrary to public policy in cases where equal divorce rights are not granted to both spouses, where the judgment lacks a valid ground for divorce, where Turkish law has been misapplied, or where fundamental procedural guarantees have been violated.

Anahtar Kelimeler

Foreign divorce judgments , public policy , talaq , grounds for divorce contrary to public policy , recognition of foreign divorce judgments

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

Kaynakça

• Akıntürk T ve Ateş D, Medeni Hukuk (27. bs İstanbul 2023)
• Ayfer Uyanık Çavuşoğlu, Türk Milletlerarası Özel Hukukunda Boşanma (Beta 2006)
• Bayata Canyaş A, ‘Yabancı Unsurlu Boşanma Davalarında Hukuk Seçimi’ (2015) 19 [3] Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3
• Bekiş SD, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul Hukuku Bakımından Kamu Düzenine Aykırılık Halleri (Seçkin Yayıncılık 2024)
• Bilgin Tiyakioğlu, Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1996)
• Blanes F de P P, ‘Divorce: Jurisdiction, Applicable Law, Recognition And Enforcement’ in Justice Programme Of The European Union, English For Judicial Cooperation In Family Law Handbook (2016) 19
• Çelikel A ve Erdem B, Milletlerarası Özel Hukuk (18. bs Beta 2024)
• Demir Gökyayla C, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni (Seçkin 2001)
• Doğan V, Yılmaz AÇ ve İzmirli LA, Milletlerarası Özel Hukuk (10. bs Ankara 2024)
• Dolunay A, ‘Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni’ içinde Prof. Dr. Yıldırım Uler’e Armağan (Lefkoşa 2014) 45
• Donahue Jr C, ‘Comparative Reflections of the “New Matrimonial Jurisprudence” of the Roman Catholic Church’ (1977) 75 [5] The Michigan Law Review 994
• Dunna GT, ‘Introducing ‘Public Policy’ to Enforcement of Foreign Judgments: Lessons from the Law of Arbitration’ (2018) 2 Transnational Dispute Management Journal 1
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku Cilt III: Aile Hukuku (14. bs Filiz Kitabevi 2019)
• Ekşi N, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (2. bs Beta 2020)
• Ekşi N, ‘Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 3.4.2012 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi’ (2012) 32 [1] Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33
• Ergin Nomer, Devletler Hususi Hukuku (23. bs Beta 2021)
• Ersen Perçin G ve Baytaroğlu D, ‘Public Order Intervention on the Recognition and Enforcement of Foreign Court Decision’ (2019) 2 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 303
• Ertaş Ş, ‘Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi’ (1987) 3 [1-4] Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 365
• Gençcan ÖU, Boşanma, Tazminat ve Nafaka Hukuku (2010)
• Güngör G, Türk Milletlerarası Özel Hukuku (3. bs Yetkin Yayınları 2022)
• Gürzümar A, ‘Türk Devletler Özel Hukuku Açısından Boşanma Davalarında Kamu Düzeninin Etkileri’ (1994) 14 [1-2] Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 21
• Hatfield HN, ‘Private International Law Concepts in Divorce’ (2005) 19 [2] American Journal of Family Law 77
• Huysal B, ‘Nüfus Hizmetleri Kanunu Kapsamında Yabancı Boşanma Kararlarının Doğrudan Tescili’ (2017) 37 [2] Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 473
• İyilikli AC ve Ersöz O, ‘Türk Vatandaşlığına Geçişte Yabancıların Birden Fazla Evliliğinin Nüfus Siciline Tescilinin Türk Kamu Düzenine Aykırılığı Üzerine Bir İnceleme’ (2023) 71 [2] Adalet Dergisi 827
• İzmirli LA, ‘Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 27/A Çerçevesinde Yabancı Ülkelerde Verilen Boşanma Kararlarının İdari Yoldan Tanınması’ (2018) 22 [4] Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 67
• Ji Y, Recognition of Foreign Judgments (Eleven Den Haag 2022)
• Karaca HA, ‘Boşanma ve Ayrılığa Uygulanacak Hukuk Konusundaki Avrupa Konseyi Roma III Tüzüğü Kapsamında Hukuk Seçimi’ (2019) 27 [2] Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi 241
• Kılıçoğlu AM, Aile Hukuku (Genişletilmiş 4. bs Ankara 2019)
• Kinsch P, ‘Enforcement as a fundamental right’ (2014) 7 University of Luxembourg Law Working Paper
• Law Commission of India, Sixty-Fifth Report on Recognition of Foreign Divorces (Government of India Press Delhi 1977)
• Mahajan N, ‘Comparative Study Of Tripple Talaq In Different Countries’ (2024) 2 [9] Journal Of Novel Research and Innovative Development 146
• Minehan KE, ‘The Public Policy Exception to the Enforcement of Foreign Judgments: Necessary or Nemesis?’ (1996) 18 Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Review 795
• Önal A, ‘Tanıma ve Tenfiz Kararlarının Hukuki Niteliği’ (2017) 37 [2] Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 576
• Özgenç Z, ‘Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni ile Davanın Esasına Girme (Revision Au Fond) Yasağı Arasındaki İlişki’ (2023) 29 [2] Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1390
• Öztan B, Aile Hukuku (6. bs Ankara 2015)
• Piyawadani N ve Cabico GK, ‘The Right to Get Divorce (or the Absence of It) in Sri Lanka and the Philippines’ (2021) UN Women Asia and the Pacific
• Rivlin R, ‘The Right to Divorce: Its Direction, And Why It Matters’ (2013) 4 International Journal of the Jurisprudence of the Family 133
• Ruhi AC, Türk Hukukunda Yabancı Boşanma İlamlarının Tanınması ve Tenfizi (2. bs İstanbul 2020)
• Sakmar A, Devletler Hususi Hukukunda Boşanma (İstanbul 1976)
• Seviğ MR ve Seviğ VR, Devletler Hususi Hukuku (3. bs İsmail Akgün Matbaası 1962)
• Sirmen KS, ‘Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Taraf Sıfatı Sorunu ve Hukuki Yarar: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Selin Aslı Öz-Türk/Türkiye Kararı’ in Tuğrul Arat’a Armağan (2012) 1013
• Şanlı C, Esen E ve Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (11. bs Beta 2024)
• Şensöz E, Aile Hukukuna İlişkin Yabancı Kararların Tanınması (Galatasaray Üniversitesi SBE Doktora Tezi 2012)
• Tandoğan H, Aile Hukuku Ders Notları (1965)
• Tanrıbilir FB, ‘Türk Hukukunda Yabancı Makamlarca Verilen Boşanma Kararlarının Tanınmasına İlişkin Gelişmeler’ in Doğan V, Yılmaz AÇ ve İzmirli LA (eds), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Meseleler Sempozyumu (Savaş Yayınları 2019) 375
• Tezgel M, Türk Hukukunda Yabancı Boşanma Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (Ankara 2012)
• Yakar S, ‘Günümüz Suudi Arabistan Hukuk Sisteminde Örfün Kullanımı: Mahkemelerdeki Boşanmalar [The Usage of Custom in the Contemporary Legal System of Saudi Arabia: Divorce on Trial]’ (2019) 6 [11] Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 371
• Yakar S, ‘Günümüz Suudi Arabistan Hukuk Sisteminde Örfün Kullanımı: Mahkemelerdeki Boşanmalar [The Usage of Custom in the Contemporary Legal System of Saudi Arabia: Divorce on Trial]’ (2019) 6 [11] Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 371
• Zahir I, ‘Comparative Analysis of Talaq That Passed Outside the Court in the Perspective of Islamic Law and Compilation of Islamic Law [Mahkeme Dışında Gerçekleşen Talakın İslam Hukuku ve İslam Hukuku Derlemesi Perspektifinden Karşılaştırmalı Analizi]’ (2021) 4 [1] Jurnal Al-Dustur 1-18