PANDEMİ KARŞISINDA ‘MASKE’ TAKAN İNSAN

Yıl 2020, Sayı: 34, 35 - 52, 01.03.2021

Nurten Kiriş Yılmaz

Öz

Covid-19, yeni koronavirüs salgını, insanoğlunun karşısına birdenbire çıkmış ve insan bu felaket karşısında yaşamını devam ettirebilmek için belli birtakım kurallara bağlı olmak zorunda olduğunu görmüştür. Pandeminin getirdiği yeni kurallara bağlı olarak kullanmaya başladığımız maske de bu şartlardan biridir. Tarih boyunca somut olarak maske kullanımı insana uzak ya da yabancı bir durum değildir. Maskenin sözlük anlamlarına baktığımızda tozdan ya da kimyasallardan korunmak için kullanılan bir araç olduğunu gördüğümüz gibi, bir de soyut anlamda kendini ötekine farklı bir şekilde yansıtma veya aktarma durumu olarak ele alınabileceğini görmekteyiz. Biz bu çalışmamızda maskenin soyut kullanımından hareketle günümüzde kullandığımız bir araç olarak maskenin, ortak yönleri olup olamayacağını değerlendirmeye çalıştık. Öte yandan içinden geçmekte olduğumuz bu salgın hastalıkların tarihte ilk kez bizim başımıza gelen bir şey olmadığını görmezsek ve bu süreci değerlendirmezsek, geçiş döneminden sonra pandeminin birey, toplum, ekonomi, siyaset ve devlet görüşleri üzerinde ne tür değişiklikler yapacağını kontrol etmezsek, salgın günün birinde bitecek olsa bile olumsuz sonuçlarla karşılaşmayacağımızı söyleyemeyiz. Çünkü salgın insanın sadece biyolojik yönünü etkileyen bir felaket değildir, aynı zamanda insanın diğer yönü olan psikoloji tarafını da doğrudan ve dolaylı olarak etkilemektedir. İnsan psişik yönü de olan bir varlık olduğu için bu yönün de ele alınarak incelenmesi gerekir. Pandemi koşullarında birtakım kurallara uymayı alışkanlık haline getiren insan şu ana kadar getirmiş olduğu tüm değerlerinden hızlı bir şekilde kopma eğilimi göstermeye veya bu duruma gönüllü olmaya başlamıştır. Kurallara uymayan insanlar ise sorumluluk almadıkları için bir ahlak varlığı olmaktan uzak hale gelmişlerdir. Çalışmamız söz konusu salgının, insanın günlük hayatında kullandığı somut ve soyut maske tanımlarından hareketle, değerlerine nasıl yabancılaştığını ve öte yandan ahlaki sorumluluklarını ne şekilde göz ardı ettiği üzerine eğilmeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi,, Covid-19,, İnsan,, Maske,, Ahlak,, Sorumluluk,, Etik,, Değer,

Kaynakça

• AGAMBEN, Giorgio, (2020), “Covid-19 Tartışmasına Dair Yazılar”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• BADIOU, Alain, (2020), “Salgın Durumuna Dair”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• BARRETT, William, (2016), İrrasyonel İnsan-Varoluşçuluk Üzerine Bir İnceleme, (Çev. Salih Özer), Ankara: Hece Yayınları.
• BAYKENT, Sinan, (2020), “Kara Veba’dan “Kovid-19” virüsüne: Salgınlar dünya siyasî tarihini nasıl şekillendiriyor?” (Independent köşe yazısı) Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/, Erişim Tarihi: 01.10.2020.
• BOCCACCIO, Giovanni, (2002), Decameron (1.Cilt), (Çev. Rekin Teksoy), İstanbul, Oğlak Yayıncılık.
• BUTLER, Judith, (2020), “Kapitalizmin Sınırları Var”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• CAMUS, Albert, (2011), Veba, (Çev. Nedret Tanyolaç Öztokat), İstanbul: Can Yayınları.
• ÇALIŞ, Ayten, (2020), “COVID-19’UN İNSANLIĞI YÜZLEŞTİRDİĞİ TEMEL SORU: KURGUSAL DÜNYAYA TAM BİR TESLİMİYET Mİ, ETİK DÜZLEME DÖNÜŞ MÜ?”,
• Tasav, Erişim Adresi: https://www.tasav.org/images/Covid/Ayten_ALI.pdf., Erişim Tarihi:04.12.2020.
• DAVIS, Mike,(2020), “Wuhan’dan Alınacak Dersler”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• ERDEM, İzzet, (2020), Koronavirüse (Covid-19) karşı Türkiye’nin karantina ve tedbir politikaları.Turkish Studies, 15(4), 377-388. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43703
• HOBBES, Thomas, (2007), Leviathan, (Çev. Semih Lim), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• LATOUR, Bruno, (2020), “Bu bir Kostümlü prova mı?”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• LOCKE, John, (2013), İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, (Çev. Vehbi Hacıkadiroğlu), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ÖRNEK BÜKEN, Nüket, (2020), “COVID 19 Pandemisi ve Etik Konular”, Sağlık ve Toplum Özel Sayı, Temmuz-2020.
• PLATON, (2002), Devlet, (Çev. Sabahattin Eyuboğlu- M. Ali Cimcoz), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• SCHELER, Max, (1998), İnsanın Kosmostaki Yeri, (Giriş ve Çeviri Harun Tepe), Ankara: Ayraç Yayınevi.
• SOLTY, Ingar, (2020), “Biyo-Ekonomik Pandemi ve Batılı İşçi Sınıfları”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.
• TUNA UYSAL, Meyrem, TAN EREN, Gizem, (2020). “COVID-19 salgın sürecinde sosyal medyada yaşlılara yönelik ayrımcılık: Twitter örneği”. Turkish Studies, 15(4), 1147-1162. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44396.
• ÜSTÜN, Çağatay, ÖZÇİFTÇİ, Sevil, (2020), COVID-19 Pandemisinin Sosyal Yaşam ve Etik Düzlem Üzerine Etkileri: Bir Değerlendirme Çalışması, Anadolu Kliniği Tıp
• Bilimleri Dergisi, Volume 25, Issue Special Issue on COVID 19 Year 2020, Volume 25 , Issue Special Issue on COVID 19, Pages 142-153.
• ŽIŽEK, Slavoj, (2020),”Gözetlemek ve Cezalandırmak mı? Evet, Lütfen!”, Çivisi Çıkan Dünya, (Derleyen Erkan Ünal), İstanbul: Runik Kitap.