Thomas Kuhn ve Bilimin Doğası: Fen Eğitimi ve Bilim Felsefesi Açısından Bir İnceleme

Yıl 2022, Sayı: 39, 30 - 42, 28.12.2022

Alper Bilgehan Yardımcı

Öz

Fen eğitimi ve öğretiminin anahtar unsurlarından bir tanesi bilimin doğasının ve özelliklerinin doğru bir şekilde tespit edilmesidir. Bilimin doğasına yönelik tespitler fen eğitimi yöntemlerini birçok açıdan etkilemektedir. Fen eğitimi ve fen öğretimi ile ilgili olan kişiler bilimin doğasının açık bir şekilde öğretilmesi gerektiğini kabul etmektedir. Thomas Kuhn’un bilim tarihi, bilim felsefesi ve bilim sosyolojisi alanlarını içeren incelemeleri neticesinde ileri sürdüğü bilimin yapısına, işleyişine ve doğasına yönelik tezleri (paradigma, olağan bilim, bilimsel devrimler, eşölçülemezlik, bulmaca çözme, kuram seçimi, keşif ve gerekçelendirme ayrımı) fen eğitimi ve öğretimi alanında sıklıkla başvurulan kaynaklar olmuştur. Bu doğrultuda makalede mantıkçı pozitivist bilim anlayışının bilimin nesnel, evrensel, kesin gerçekleri ortaya çıkaran, sosyal-kültürel değerlerden ve ön yargılardan bağımsız, bilimsel bilginin birikimsel bir şekilde ilerlediği yönündeki iddiası bilimin gerçek doğasını yansıtamadığı düşüncesiyle Kuhn’un görüşleri çerçevesinde tartışılmaktadır. Makalenin temel savı Kuhn’un bilime ve bilimin doğasına yönelik tespitlerinin bilimin gelişen, dönüşen ve değişen yapıdaki gerçek doğasına vurgu yaptığı ve böylece fen eğitiminde sıklıkla başvurulan bilimin doğasına yönelik kavrayışı dönüştürdüğüdür.

Anahtar Kelimeler

Bilimin Doğası, Fen Eğitimi, Thomas Kuhn, Bilim Felsefesi, Paradigma, Nature of Science, Science Education, Philosophy of Science, Paradigm

Thomas Kuhn and the Nature of Science: A Perspective from Science Education and Philosophy of Science

Öz

One of the key elements of science education and teaching is to accurately determine the nature and characteristics of science. Determinations about the nature of science affect science education methods in many ways. Those involved in science education and science teaching agree that the nature of science should be taught explicitly. Thomas Kuhn's theses (paradigm, normal science, scientific revolutions, incommensurability, puzzle solving, theory choice, discovery and justification distinction) on the structure and nature of science, which he put forward as a result of his studies including the history of science, philosophy of science and sociology of science, have been frequently referenced sources in the field of science education and teaching. Accordingly, in the article, the claim of the logical positivist understanding of science is discussed within the framework of Kuhn's views, with the thought that it does not reflect the nature of science. The main argument of the article is that Kuhn's determinations on science and the nature of science emphasize the developing, transforming and changing structure of science and thus he transforms the understanding of the nature of science that is often used in science education.

Anahtar Kelimeler

Thomas Kuhn, Nature of Science, Science Education, Philosophy of Science, Paradigm

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F. (1998). The influence of history of science courses on students’ conceptions of the nature of science. Unpublished Doctoral Dissertation, Oregon State University.
• American Association for the Advancement of Science (1989). Science for all Americans: Summary, Washington, D.C: AAAS.
• American Association for the Advancement of Science (1993). Benchmarks for scientific literacy. Oxford University Press.
• Bailey, R. (2006). Science, normal science and science education: Thomas Kuhn and education. Learning for Democracy, 2(2), 7-20.
• Caldwell, B. (1980). Positivist philosophy of science and the methodology of economics. Journal of Economic issues, 14(1), 53-76.
• Carnap, R. (1936). Testability and meaning. Philosophy of science, 3(4), 419-471.
• Çakıcı, Y. (2009). Fen eğitiminde bir önkoşul: Bilimin doğasını anlama. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 57-74.
• Dewey, J. (1910). Science as Subject-Matter and as Method, Science 31, 121–127.
• Duschl, R. A., & Grandy, R. (2013). Two views about explicitly teaching nature of science. Science & Education, 22(9), 2109-2139.
• Duschl, R. A., & Grandy, R. (2013). Two views about explicitly teaching nature of science. Science & Education, 22(9), 2109-2139.
• Feyerabend, Paul (1975). Against Method. New Left Books
• Hodson, D. (2014). Nature of science in the science curriculum: Origin, development, implications and shifting emphases. In International handbook of research in history, philosophy and science teaching (pp. 911-970). Springer.
• Irzik, G. ve Nola, R. (2014). New Directions for Nature of Science Research. In International Handbook of Research in History, Philosophy and Science Teaching (pp. 999-1021). Springer.
• Kuhn, T. (1957) The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of the Western Thought. Harvard University Press.
• Kuhn, T. (1962). The Structure of Scientific Revolutions. University of Chicago Press.
• Kuhn, T. (1970). The Structure of Scientific Revolutions. University of Chicago Press.
• Kuhn, T. (1977). The Essential Tension: Selected Studies in Scientific Tradition and Change. University of Chicago Press.
• Kuhn, T. (1992a). “Keşfin Mantığı mı Yoksa Araştırmanın Psikolojisi mi?.” Bilginin Gelişimi & Bilginin Gelişimiyle İlgili Teorilerin Eleştirisi içinde, (s. 1-29). Paradigma Yayınları.
• Kuhn, T. (1992b). Eleştirmenlerime Cevaplar. Bilginin Gelişimi & Bilginin Gelişimiyle İlgili Teorilerin Eleştirisi içinde (s. 284-342). Paradigma Yayınları.
• Kuhn, T. (2017). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. (Çev. N. Kuyaş). 9. Baskı. Kırmızı Yayınları.
• Kuhn, T. (1994). Asal gerilim: Bilimsel gelenek ve değişim üzerine seçme incelemeler. Kabalcı.
• Laudan, L. (1983). The demise of the demarcation problem. In Physics, philosophy and psychoanalysis (pp. 111-127). Springer.
• Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29, 331-359.
• Lederman, N.G., Lederman, J.S., & Antink, A. (2013). Nature of science and scientific inquiry as contexts for the learning of science and achievement of scientific literacy. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 1(3), 138-147.
• Loving, C. C., & Cobern, W. W. (2000). Invoking Thomas Kuhn: What citation analysis reveals about science education. Science & Education, 9(1), 187-206.
• Mach, E. (1886). ‘On Instruction in the Classics and the Sciences’, in his Popular Scientific Lectures (pp. 338–374), Open Court Publishing Company.
• Masterman, M. (1970). The Nature of a Paradigm. In Criticism and the Growth of Knowledge (pp. 59-90). Cambridge University Press.
• National Research Council (2000). Inquiry and the national science education standards: A guide for teaching and learning. National Academy Press.
• Niaz, M. (2009). Critical appraisal of physical science as a human enterprise: Dynamics of scientific progress. Springer
• Rorty, R. (1979). Philosophy and the Mirror of Nature. Princeton University Press.
• Sarı, M. A. (2017). Mantıkçı Pozitivizmden Sofistike Yanlışlamacılığa Sınır Çizme Sorununun Kavranışı, Beytulhikme: An International Journal of Philosophy, 7(1): 1-21.
• Ünal, Ş. M. & Sarı, M. A. (2021). Bilimde Keşif ve Gerekçelendirme Bağlamı Ayrımı Tartışmaları. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, (36), 27-38.
• Verein Ernst Mach. (1929). The Scientific World-Conception. The Vienna Circle. Wissenschaftliche Weltauffassung. Der Wiener Kreis, 299-318.
• Wellington, J. (2001). What is science education for?, Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 1(1), 23-38.
• Yardımcı, A. B. (2019). Thomas Kuhn’un Paradigma Kavramı ve Rölativizm Tartışması. Uluslararası 30 Ağustos Bilimsel Araştırmalar Sempozyumu içinde (s. 4-9). İksad Yayınevi.
• Yardımcı, A. B. (2021). Kuram Seçimi, Eksik Belirlenim ve Thomas Kuhn. In İ. Şiriner & M. Aydın (Eds.), Global Agenda in Social Sciences (pp. 307-314). Ijopec Publication.