Kur’ân’dan Hareketle Doğal Âfetlerin ve Salgın Hastalıkların İlâhî Bir Ceza Olarak Nitelendirilmesi Sorunu

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 98 - 120, 20.12.2020

Muhammet Karaosman

https://doi.org/10.31121/tader.781039

Cited By: 12

Öz

Bu araştırmada deprem, sel, fırtına gibi doğal âfetler; veba, verem ve koronavirüs gibi salgın hastalıkların “ilâhî bir ceza” olup olmadığı meselesi ele alınmaktadır. Çalışma, insanlığın anlamada aciz kaldığı olağanüstü durumlarda dinden ve dini metinlerden doğru istifade etmeye bir katkı sunma amacıyla yapılmıştır. Dinî metinlerin olağanüstü olaylarla ilgisinin isabetli bir şekilde kurulması, bu olayları ve ayetleri doğru okuma ve anlamamız açısından önemlidir. Aksi takdirde ayetlerin gelişi güzel kullanılması yanlış, eksik ve indî yaklaşımlara sebebiyet vermektedir. Nitekim doğal âfetler ve salgın hastalıkları “ilâhî bir ceza” olarak görenlerin başvurmuş oldukları delillerden biri de Kur’ân’daki helâk edilen kavimlerin kıssaları ve helâk kavramı ile ilgili ayetlerdir. Bu çalışmada ise gerek helâk kıssaları gerekse helâk kavramı ile ilgili diğer ayetlerden hareketle doğal âfetler ve salgın hastalıklara “ilâhî ceza” denilemeyeceği ortaya konulmaktadır. Çalışmamızı farklı kılan, ilgili ayetlerin zahiri anlamları ile yetinilmeyip ayetlerin bağlamlarından hareketle, aklî ve mantıkî delillerle de ele alınmasıdır. Bu doğrultuda analiz yöntemiyle yapılan araştırmanın neticesinde doğal âfetler ve salgın hastalıkların “ilâhî bir ceza” olarak nitelendirilmesinin risklerine vurgu yapılmaktadır. İlâhî ceza söyleminin Allah adına konuşma ve O’nun adına hüküm verme gibi tehlikeli bir ifade olmasının yanında doğal âfetler ve salgın hastalıklar nedeniyle ölen kişiler hakkında haksız yargılamalara yol açabileceğine dikkatler çekilmektedir. Bu çerçevede kevnî ve tenzîlî ayetlerin, öncelikle ve özellikle ibret nazarıyla anlaşılması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'ân, İlâhi Ceza, Helâk, İbret

Teşekkür

Bu süreci Tefsir alanı açısından özel bir sayı ile araştırmacı ve okurların istifadesine sunma niyet ve gayretlerinizden ötürü şükranlarımızı sunarız.

The Problem of Characterizing Natural Disasters and Epidemics as a Divine Punishment Based on the Qur'an

Öz

In this research is discussed whether natural disasters such as earthquake, flood, storm, and epidemics such as plague, tuberculosis, and coronavirus are "divine punishment". The research has been done to contribute to the correct use of religion and religious texts in extraordinary situations where humanity is incapable of understanding. Establishing the connection of religious texts with extraordinary events accurately is significant for our correct reading and understanding of these events and verses. Otherwise, the random use of the verses leads to incorrect, incomplete, and downward approaches. Indeed, one of the evidence referenced by those who consider natural disasters and epidemics as "divine punishment" is the verses in the Quran about the stories of destroyed nations and the concept of destruction. It is revealed in this study that natural disasters and epidemics cannot be called "divine retribution" based on both the stories of destruction and other verses related to the concept of destruction. What makes our study distinctive is that it is not contented with the apparent meanings of the verses, but is also handled with rational and logical proofs based on the context of the verses. In this direction, as a result of the research conducted with the analysis method, it is emphasized that the risks of characterizing natural disasters and epidemics as "divine punishment" are emphasized. It is pointed out that the discourse of "divine punishment" is a dangerous expression such as speaking in the name of Allah and making judgments in the name of Him, and it may lead to unfair judgments about the deceased who died because of natural disasters and epidemics. In this context, it is suggested that the verses of the cosmologic and deductible should be understood primarily and especially as an example.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur'an, Divine Retribution, Destruction, Example

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1982.
• Akar, Muhlis. Kur’ân-ı Kerim’e Göre Toplumların Helak Oluş Sebepleri ve Şekilleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1986.
• Akça, Yunus. Kur’ân’da Mühlet-Helâk İlişkisi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001. Aliyyu’l-Kârî. Dav’u’l-me’âli âlâ manzumet-i bed’i’l-emâlî. İstanbul: Maruf Yayınevi, 2019.
• Apaydın, Mehmet. Siyer Kronolojisi. İstanbul: Kuramer, 2018.
• Aydar, Hidayet. “Bazı Kur’ân Âyetleri Işığında Kocaeli Depremine Bakış”. Kur’an Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi 2/19, 20, 21 (1999).
• Buhârî, İsmail Ebu Abdillah. Sahihu’l-Buhârî. thk. Muhammed b. Züheyr Nâsır en-Nâsır. Beyrut: Dâru Tavki’n-Necat, 1422.
• Bulut, Hasan. “Salgın Bir Hastalık Olarak Vebânın Dinî Açıdan Yorumlanması”. Academic Knowledge 3/1 (2020).
• Çimen, Abdullah Emin. “Helâk, Devam Eden Bir Süreç Midir?” Usûl İslam Araştırmaları 4 (2005).
• Çimen, Abdullah Emin. Niçin Helâk Oldular - Kur’ân-ı Kerîm’de Helâk Kavramı-. İzmir: Akademi Yayınları, 2008.
• Derveze, Muhammed İzzet Derveze b. Abdülhadi b. Derviş. et-Tefsîru’l-Hadîs/Tertîbü’s-suveri hasebi’n-nüzûl. Beyrut: Daru’l-Ğarbi’l-İslamî, 2000.
• Din İşleri Yüksek Kurulu. İslam’ın Salgın Hastalıklara Bakışı. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
• Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullâh Maḥmûd Şeḥâte. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’l Tarîhi’l-Arabiyyi, 2002.
• Ertuğrul, Resul. “Kur’an’da Helâk Olan Kavimlerde Suç-Ceza Uyumu -II-” 4/7 (2018).
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı: meal, tefsir. çev. Ahmet Ertürk - Cahit Koytak. İstanbul: İşaret Yayınları, 1996.
• Görmez, Mehmet. “İslam’da Zor Zamanların Ahlakı”. İslam Düşünce Enstitüsü/İde/You Tube. Yayın Tarihi 20 Mart 2020.
• Guenois, Jean-Marie. “‘L’épidémie est un Signal’”. Le Figaro (10 Nisan 2020).
• Güler, İlhami. Allah’ın Ahlakiliği Sorunu: Ehl-i Sünnetin Allah Tasavvuruna Ahlaki Açıdan Eleştirel Bir Yaklaşım. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Güneş, Abdulbaki. “Kur’ân’da Sünnetullah ve Toplumların Çöküş Nedenleri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5/4 (2005).
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi: Hayatı ve Faaliyeti. İstanbul: İrfan Yayınevi, 1980.
• Harman, Ömer Faruk. “Lût”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/227. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
• Harman, Ömer Faruk. “Nûh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/224. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Harman, Ömer Faruk. “Tübba”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/456. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Hatipoğlu, Nihat. “Allah kulları uyarıyor”. Erişim 14 Ekim 2020. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/hatipoglu/2020/03/20/allah-kullari-uyariyor
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
• İbn Hişâm, Ebu Muhammed Abdülmelik b. Hişâm ez-Züheylî el-Meâfiri. es-Sîretü’n-Nebeviyye. thk. Yusuf Ali Budeyvî. Yemâme, Dımaşk-Beyrut, 2005.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe ve Meal Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2017.
• Kayacan, Murat. “Sosyoloji ve Kur’an’ın Ortak İlgi Alanı: Toplumsal Değişim ve Çöküş Yasaları”. Milel ve Nihal 9/3 (2012).
• Kelber, Pereira Gonçalves. “Virus, Religion et Politique: Dieu Appelé au Secours de l’Amérique Latine”. The Conversation, 27 Nisan 2020.
• Kırca, Celal. “Semûd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/500. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Krasniqi, Selver. Kamer Suresi Tefsiri ve Sure Işığında Kıyamet ve Helak Edilen Kavimler. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kula, Naci. “Deprem ve Dini Başa Çıkma”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 2002/1 (2002).
• Kurt, İsmail. “Bezlü’l-mâʿûn fî fadli’t-tâʿûn Adlı Eser Çerçevesinde Veba Hastalığı”. Akademik-us (Artvin Çoruh Üniversitesi İlahiyat Araştırmaları Dergisi) 4/1 (2020).
• Küçükcan, Talip - Köse, Ali. Doğal Âfetler ve Din : Marmara Depremi Üzerine Psiko-Sosyolojik Bir İnceleme. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2000.
• Müftüoğlu, Ömer. Kur’ân da Hazreti Lut ve Kavmi: Nasıl Yaşadılar? Lut Kavmi Aidsli miydi? Nasıl Helak Oldular?. Eskişehir: Eskişehir İslami İlimler Vakfı, 1997.
• Okumuş, Ejder. “Tabii Afetler, Din ve Toplum (Marmara Depremi Örneği)”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 15/3 (2002).
• Özarslan, Selim. “Doğal Afetler Karşısında Din ve Diyanet Hizmetleri (Doğal Afetlere/Musibetlere Yönelik Düşünceler)”. IV. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereleri. Ankara, 2009.
• Özdemir, Metin. İlâhî Adalet ve Rahmet Penceresinden Kötülük ve Musibetler. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
• Özsoy, Ömer - Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınevi, 2001.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. Samsun: Sönmez Matbaası ve Yayınları, 1993.
• Sancar, Cemalettin. Kur’ân’da Helak Olan Kavimler. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1996.
• Saylık, Mutlu. “Kur’ân’da Depremle Helâk Edilen Kavimler”. Dicle İlahiyat Dergisi XIX/2017/2 (2019).
• Sevgili, Abdurrahman. “Korona ilahi bir ikaz mıdır?” Milli Gazete. Erişim 14 Ekim 2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4108973/abdurrahman-sevgili/korona-ilahi-bir-ikaz-midir
• Staff, Toi. “Israeli Rabbi: Coronavirus Outbreak is Divine Punishment for Gay Pride Parades”. The Times of Israel (08 Mart 2020).
• Süheylî, Ebu’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdillah b. Ahmed b. Ebi’l Hasen el-Has’amî. er-Ravdü’l-Unuf fi Tefsîri’s-Sîreti’n-Nebeviyye li-İbn Hişâm,. Beyrut: Daru’l-Kütübü’l İlmiyye, 1971.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân fî teʾvîli ʾâyi’l-Ḳur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. I-XXIV Cilt. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risâle, 1420.
• Tok, Nuri. Kur’ân’da Sünnetullah ve Helak Edilen Kavimler. Samsun: Etüt Yayınları, 1998.
• Ulutaş, Şükrü. Kur’ân-ı Kerîm’de Anlatılan Helâk Olmuş Kavimlerin Ortak Özellikleri. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Verlag, J. B. Metzler. “Lexikon des Mittelalters”. Peste. Stuttgart: Weimar, 1999.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili: Yeni Mealli Türkçe Tefsir. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Yeprem, Mustafa Saim. Mâtürîdî’nin Akîde Risâlesi ve Şerhi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
• Yıldız, İbrahim. Kur’ân İnsan ve Yanılgı -psikososyal bir okuma. Bursa: Emin Yayınları, 2019.
• Yılmaz, Ali Rıza. Kur’ân-ı Kerîm’de Âsi Kavimlerin Helâk Oluş Sebepleri ve Ortak Yönleri. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil). İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 2001.