Focus on Understanding the Qur'an Subject and Concept: Tawhid

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 661 - 689, 30.10.2021

Nihat Demirkol , Hasan Yılmaz

https://doi.org/10.31121/tader.963451

Cited By: 2

Öz

The Qur'an is a set of divine laws concerning the happiness of mankind in the world and the hereafter. The Qur'an, as it is a universal book, is the last legacy of divine address to humanity. In this context, the Qur'an has established decisive principles for every stage of human life and built society on these principles. The most important principle of the Qur'an, the last divine address, is tawhid. Our work is aimed at demonstrating how the most important principle of this heritage, tawhid, is systematically interspersed with the Qur'an. In this context, tawhid is the focus and concept of the Qur'an. Although it is not included in the Qur'an in the form of "Tevhid", the messages given by the nass take shape around the principle of tawhid. The concept of tawhid, which refers to the unity of Allah as a word, semantically affects the verses. Because some of the focus concepts in the verse passages have been interpreted as tawhid. Tawhid In addition to adding meaning and value to other deeds, The Qur'an also warns people about the concept of shirk, which is the opposite of tawhid, and directs them to tawhid. While the main subjects of the Qur'an are classified by the authors and the commentatör, in addition to the fact that the first mentioned subject is tawhid of all prophets throughout history to their ummah. Therefore, it is noteworthy that tawhid is the main theme in systematic classifications and divine invitations. In the article, we tried to analyze the principle of tawhid, which shaped the message of the nass, in adding meaning and value to other deeds. Another theme targeted in our study is that we try to semantic pattern of meaning that tevhid is the focus subject and concept by identifying some concepts interpreted by the commentatör.

Anahtar Kelimeler

Qur, comment, tawhid, deeds, value

Kur’an’ın Anlaşılmasında Odak Konu ve Kavram: Tevhid

Öz

Kur’an, insanlığın dünya ve ahiret saadetini ilgilendiren ilahi yasalar bütünüdür. Kur’an, evrensel bir kitap olduğu gibi, ilahi hitabın insanlığa son mirasıdır. Bu bağlamda Kur’an, insan hayatının her safhası için belirleyici ilkeler koymuş ve toplumu da bu ilkeler üzerine bina etmiştir. Son ilahi hitab olan Kur’an’ın en önemli ilkesi ise tevhiddir. Bu çalışmamız ise tevhidin Kur’an’a sistematik bir şekilde nasıl serpiştirildiğini ortaya koymaya yöneliktir. Bu bağlam da tevhid, Kur’an’ın odak konusu ve kavramı olmaktadır. “Tevhid” şeklinde Kur’an’da yer almamasına rağmen, nasların verdiği mesajlar tevhid ilkesinin etrafında şekil almaktadır. Kelime olarak Allah’ın birliğini ifade eden tevhid kavramı, semantik olarak da naslara etki etmektedir. Zira ayet pasajlarının içindeki bazı odak kavramlar tevhid olarak yorumlanmıştır. Tevhidin diğer amellere anlam ve değer katmasının yanında, Kur’an tevhidin karşıt anlamlısı olan şirk kavramı üzerinden de insanları uyararak tevhide yönlendirmektedir. Müfessir ve müellifler tarafından Kur’an’ın ana konuları tasnif edilirken, ilk zikredilen konunun tevhid olmasının yanı sıra, tarih boyunca bütün peygamberlerin ümmetlerine yaptıkları ilk davet de tevhid ilkesidir. Dolayısıyla tevhidin sistematik tasniflerde ve ilahi davette ana tema olması dikkate değer bir husustur. Makalede nasların mesajına şekil veren tevhid ilkesinin, diğer amellere anlam ve değer katmasının da analizini yapmaya çalıştık. Çalışmamızda hedeflenen bir diğer tema ise müfessirler tarafından tevhid olarak yorumlanan bazı kavramları tespit edilerek, tevhidin odak konu ve kavram olduğuna yönelik anlambilimsel bir mana örgüsünü oluşturmaya çalışmamızdır.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, Tefsir, Tevhid, Ameller, Değer

Teşekkür

Kolaylık diliyorum

Kaynakça

• Abduh, Muhammed, Durus mine'l-Kur’an, Lübnan: Daru İhyai'l-‘Ulum, 1984.
• Abdulbakî, Muhammed Fuad, el-Mu’cemu'l-Müfehres li Elfazi'l-Kur'ani'l-Kerim, Kahire: Dâru'l-Hadis 1946.
• Altuntaş, Halil, “Kur’an Söyleminde Tevhid İlkesi”, Hz. Peygamber Tevhid ve Vahdet, Ankara: DİB Yayınları, 2016.
• Askerî, Ebu Hilal, Mu’cemu Furuku’l-Lugaviyye, byy: Müessesetu Neşri’l-İslamiyye 1992.
• Aydın, Mustafa, Kur’ânî Kavramlar, İstanbul: Pınar Yayınları, 2010.
• Begavî, Muhammed b. el-Ferrâ, Me'alimu't-Tenzil, Beyrut: Dâru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 1999.
• Beydâvî, Nasıruddin Ebu Said Muhammed, Envaru't-Tenzil ve Esraru't-Te'vil, Beyrut: Dâru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 1998.
• Bilgin, Abdülcelil, Kur’an’ı Tanımak Tarih-Dil-Yorum, Ankara: Araştıma Yayınları, 2018.
• Bilgiz, Musa, Hayat Rehberi Kur'an, Ankara: Gece Akademi Yayınları, 2019.
• ___”Kur'an'da Amellerin Değer Yönünden Mukayesesi”, Atatürk Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, Erzurum, 2003.
• Cürcanî, Ebu'l-Hasen Ali b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerif, et-Ta'rifat, Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, 1983.
• Çelik, Ahmet, “Kur'an'da ‘Tevhid’ Kavramının Semantik Alanları”, Atatürk Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, 17, Erzurum, 2002.
• Demir, Şehmus, Kur’an’ın Temel Hedefi, Ankara: Fecr Yayınları, 2009.
• Demir, Yılmaz, Şehmus –Hasan, “Kur’an’i Konu, Kavram ve Sure Tefsirine Metodik Bir Yaklaşım”, EKEV Akademi Dergisi, 7/14, 2003.
• Demirci, Muhsin, Kur'an Tefsirinde Farklı Yorumlar, İstanbul: İFAV Yayınları, 2017.
• Düzgün, Şaban Ali, “Kur'an'ın Tevhid Felsefesi”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 2005.
• Ebu Davud, Süleyman b. İshak es-Sicistani, es-Sünen, Beyrut: el-Mektebetu'l-Asriyye, tsz.
• İbn Düreyd, Ebu Bekr Muhammed b. el-Hasan, Cemheretu'l-Luga, Beyrut: Dâru'l-'ilmi li'l-Melayin, 1987.
• Ezherî, Muhammed b. Ahmed, Tehzibu'l-Luga, Beyrut: Daru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 2001.
• Ezraî, Muhammed b. Alauddin İbn Ebi'l-İzz, Şerhu'l-Akadeti't-Tahaviyye, Beyrut: byy, 1988.
• Farabî, Ebu İbrahim İshak b. İbrahim, Mu'cemu Divani'l-Edeb, Kahire: Dâru'ş-Şa’b, 2003.
• Ferrâ, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Me'ani'l-Kur'an, Mısır: Daru'l-Mısriyye, tsz.
• Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur'an, çev. Alparslan Açıkgenç, Ankara: Fecr Yayınları, 1987.
• ___ İslam, Çev., Mehmet Dağ-Mehmet Aydın, Ankara: Selçuk Yayınları, tsz.
• Ferahidî, Halil b. Ahmed, Kitâbu'l-‘Ayn, Bağdat: Mektebetu'l-Hilal, 1985.
• Fîruzabadî, Tahir b. Muhammed, Tenviru'l-Mikbas min Tefsiri İbn Abbas, Lübnan: Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, tsz.
• Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Ahmed, Cevahiru'l-Kur'an, Beyrut: Dâru'l-Afaki'l-Cedide, 1981.
• Hamidullah, Muhammed Kur'an-ı Kerim Tarihi, çev., Salih Tuğ, İstanbul: İFAV. Yayınları, 1993.
• Karaman, Hayrettin vd., Kur'an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yayınları, 2012.
• Kanar, Mehmet, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları, 2011.
• Hitti, Philip Khuri, Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, çev., Salih Tuğ, İstanbul: İFAV, 1980.
• İbn Aşur, Muhammed b. Tahir, et-Tahrir ve’t-Tenvir, Tunus: Daru Tunusiyye, 1984.
• İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev.: Süleyman Ateş İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, tsz.
• İbnu’l- Cevzî, Ebu'l-Ferec Cemaleddin b. Abdurrahman, Zâdü'l-Mesîr fi 'İlmi't-Tefsîr, Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-Arabi, 2001.
• İbn Kesîr, Ebu'l-Fida İsmail, Tefsiru'l-Kur'an'i'l-Azim, Riyad: Daru't-Tayyib, 1999.
• İbn Mâce, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, Beyrut: Dâru İhyai’l-Kutubi'l-Arabi, tsz.
• İbn Manzur, Ebu'l-Fazl Muhammed b. Cemaluddin el-Ensarî, Lisanu'l-‘Arab, Beyrut: Dâru's'Sadr, 1993.
• İbn Faris, Ebu'l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyya, Mu'cemu Mekayisi'l-Luga, Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1979. Rağıb el-Isfehanî, Müfredatu Elfazi'l-Kur'an, nşr. Nedim Mar’şlî, Beyrut: Dâru'l-Fikr, tsz.
• Kırca, Celal, “Kur’an’ı Anlamada Dil Problemi”, Kur’an Mesajı; İlmi Araştırmalar Dergisi, 1/9, 1998.
• Kılıç, Sadık, “Nesnellikle Öznellik Arasında Yorum”, İslami Araştırmalar Dergisi, 9/1-4, 1996.
• Korkmazgöz, Ramazan “Tevhidi Bozan Bir Olgu Olarak Şirk: Kur'an'da Şirkin anlam Alanı” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2020.
• Karagöz vd., İsmail, Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
• Kubat, Mehmet, Kur'an'da Tevhid, İstanbul: Beka Yayınları, 2014. Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebi Bekr, el-Câmi' li-Ahkâmi'l-Kur'ân, Kahire: Dâru'l-Kutubi'l-Mısriyye, 1964.
• Macit, Nadim, Kur'an ve Hadise Göre Şirk ve Müşrik Toplum, Konya: Damla Matbaacılık, 1992.
• Mahallî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr, Celaleddin Muhammed b. es-Suyutî, Tefsiru'l-Celaleyn, Kahire: Daru'l-Hadis, tsz.
• Muhammed b. Abdulvahap, Tevhid Risaleleri Külliyatı, Çev. Heyet, İstanbul: Neda Yayınları, 2019.
• Muhammed, Gazzâlî, el-Mehâviru'l-Hamse li'l-Kur'ani'l-Kerim, Kahire: Dâru's-Sahve, 1989.
• Maturidî, Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud, Akaid Risalesi, çev., Yusuf Ziya Yörükan, İstanbul: Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Yayınları, 1959.
• ___ Te'vilat-u Ehli's-Sünne, Lübnan: Dâru'l-Kutubu'l-İlmiyye, 2005.
• Maverdî, Ebu'l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habib el-Basrî, en-Nüket ve'l-Uyun, Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, tsz.
• Mücahid b. Cebr, Tefsiru Mücahid, Mısır: Daru'l-Fikri'l-İslamiyye, 1989.
• Nesefî, Ebu'l-Berekat Abdullah b. Muhammed, Medariku't-Tenzil ve Hakaiku't-Te'vil, Beyrut: Daru'l-Kelimu't-Tayyib, 1998.
• Okuyan, Mehmet, Kur'an'da Vucuh ve Nezair, Samsun: Etüt Yayınları, 2001.
• Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde Tevhid, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
• Pazarlı, Osman, Din Psikolojisi, İstabul: Remzi Kitabevi, 1982.
• Razî, Fahruddîn, Mefâtihu'l-Ğayb, Beyrut: Dâru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 1999.
• ___ Şerhu Esma-i’l-Hüsnâ, Kahire, 1978.
• Razî, Muhammed b. Ebu Bekr, Muhtaru's-Sıhah, Beyrut: el-Mektebetu'l-Asriyye, 1999.
• Reşid Rıza, el-Vahyu'l-Muhammedi, Mısır: ez-Zehra'u li'l-Arabi, 1989.
• Sabunî, Muhammed Ali, Safvetu't-Tefasir, Kahire: Daru's-Sabuni, 1997.
• Said Nursî, İşârâratu'l-İ'caz fi Mezânni'l-Îcâz, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• ___ Mektubat, İstanbul: Rnk Yayınları, 2012.
• Sa'lebî, Ebu İshak İbrahim, el-Keşf ve'l-Beyan an Tefsiri'l-Kur'an, Lübnan: Daru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 2002.
• Sa'lebî, Ebu Zeyd Abdurrahman b. Muhammed, el-Cevahiru'l-Hisan fi Tefsiri'l-Kur'an, Beyrut: Daru İhyai't-Turasi'l-Arabi, 2001.
• Semerkandî, Muhammed b. Ebi Leys Nasr, Bahru'l-Ulum, Beyrut: Daru'l-Fikr, 1996.
• Sinanoğlu, Mustafa, “Şirk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Suyutî, Celaluddin, ed-Durru'l-Mensur fi't-Tefsiri bi'l-Me'sur, Beyrut, tsz.
• Şanlıbaba, Fikret, Mülkün Karıştırılması, Ankara: Nuhbe Yayınları, 2019.
• Şevkani, Muhammed b. Ali, Fethu'l-Kadir, Dımaşk: Daru İbn Kesîr, 1994.
• Taberî, Muhammed b. Cerir, Câmi'u'l-Beyân 'an Te'vîli Âyi'l-Kur'an, Beyrut: Müessesetu'r-Risale, 2000.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, es-Sünen, Beyrut: Dâru'l-Garbi'l-İslamî, 1998.
• Topaloğlu, Bekir vd., İslam'da İnanç Esasları, İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2010.
• Tunç, Cihat, “Şirk (Ortaklar Edinmek) ve Günah Problemi”, Erciyes Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001.
• Uzun, Şerife, 16. Yüzyıl Klasik Türk Edebiyatında Tevhid, Ankara:Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013. Yurdagür, Metin, Ayet ve Hadislerde Esma-i Hüsna (Allah’ın İsimleri), İstanbul: Marifet Yayınları, 2006.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul: Eser Kitabevi, 1971.
• Yılmaz, Hasan, Anlam ve Yorum Bağlamında Kur’an’ın Anlaşılması, Ankara: Gece Akademi Yayınları, 2019.
• ___ Kur’ân’ın Konu Tertibi ve İçerik Tahlili, Ankara: Fecr Yayınları, 2019.
• Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Abdillah, el-Burhan fi Ulûmi'l-Kur'an, Beyrut: el-Mektebetu'l-Asriyye, 1972.