Azerbaycan'da Halvetîlik Arkeolojisi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 317 - 328, 03.01.2024

Fariz Khalilli

https://doi.org/10.32739/ustad.2023.4.54

Öz

Azerbaycan, Halvetîliğin oluştuğu yerdir. İlk Halvetî sufileri Azerbaycanlıdır: Pir Ömer Avahılî Şirvânî, Ahî Mirim Melhemî Şirvânî, İzzeddin Türkmânî Şirvânî, Sadrettin Hıyâvî, Pîr-i Sânî Seyyid Yahyâ Şirvânî. Şirvanşahlar Devleti, Halvetî şeyhlerini himaye etmiş, Halvetîliğin Akkoyunlu ve Osmanlı devletlerinde yayılmasına destek vermiştir. 2020 yılının başlarında Aksu kazı ekibi Şamahı ili Avahıl Köyü civarında arkeolojik kazı yaparak, kurucu şeyh Pîr Ömer’in türbesini ve türbesinin kitabesini bulmuştur. Kitabede zahid, abid, tarikat kurucusu Şeyh Ömer’in vefat tarihi de yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Halvetilik, Pir Ömer, Avahıl, Hangah

Khalwatiyya Archaeology in Azerbaijan

Öz

Azerbaijan is the place where Khalwatiyya is born. The first Khalwatiyya Sufis are Azerbaijanis: Pir Omar Avakhili Shirvani, Akhi Mirim Melhami Shirvani, Izzaddin Turkmani Shirvani, Sadraddin Khiyavi, Pir-i Sani Seyid Yahya Shirvani. The Shirvanshah State protected the Khalwatiyya sheikhs and supported the spread of Khalwatiyya in Aggoyunlu and Ottoman States. Agsu ekpedition conducted archaeological excavations in Avakhil Village of Shamakhi region in early 2020 and found the tomb of the founder sheikh Pir Omar and the inscription of his tomb. Besides, the inscription contains the death date of Sheikh Omar, who is a hermit, worshiper and owner of the sect.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Khalwatiyya, Pir Omar, Avakhil, Khanqah

Kaynakça

• Terbiyet, Mehemmedeli. Danişmendan-i Azerbaycan. Bakü: Azerneşr, 1987. Ulu, Mahmut. “IX/XV. Asır Osmanlı Toplumunda Halvetîlik ve Halvetîler”. Doktora, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021).