2024 Yaz Transfer Döneminde X Üzerindeki Dezenformatif Futbol Haberleri: Menajerlerin Manipülasyon Aracı Olarak Kullanımı

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 13 - 48, 30.06.2025

Berat Matyar , Meryem Altıntaş

Öz

Dijital medya araçlarının yaygınlaşması, haber üretim ve dolaşım süreçlerinde önemli dönüşümlere yol açmış; sosyal medya platformları doğrulanmamış bilgilerin hızla yayılmasına imkân tanıyarak dezenformasyonun etkisini artırmıştır. Özellikle futbol gibi geniş kitleleri etkileyen alanlarda, transfer dönemlerinde yayılan haber içerikleri sadece bilgi verme amacı taşımamakta; aynı zamanda oyuncu pazarlığı, kamuoyu yönlendirmesi ve menajer stratejileriyle ilişkilendirilmektedir.
Bu çalışma, 2024 yaz transfer döneminde X platformunda (eski adıyla Twitter) yayımlanan dezenformatif futbol haberlerini incelemektedir. Amaç; başlık, içerik ve görseller yoluyla yapılan manipülasyonları analiz etmek, menajerlerin medya üzerindeki etkisini ortaya koymak ve kullanıcı yorumları aracılığıyla dezenformasyon algısını değerlendirmektir.
Araştırma kapsamında, 15 Ağustos – 15 Eylül 2024 tarihleri arasında yüksek etkileşimli üç X hesabından (@TransferPostasi, @DeportesReports, @KramponSport) seçilen toplam 15 haber, nitel doküman analizi yöntemiyle; “aynı içeriğin farklı aktarımı”, “sansasyonel başlıklar”, “görsel-uyum analizi”, “teklif artırma stratejileri” ve “kullanıcı ifşaları” kategorileri doğrultusunda değerlendirilmiştir.
Elde edilen bulgular, transfer dönemlerinde dezenformasyonun; belirsiz kaynak kullanımı, sansasyonel başlık tercihleri ve montaj görseller aracılığıyla sistematik olarak yayıldığını göstermektedir. Menajerlerin medya üzerinden transfer süreçlerini yönlendirdiği; bazı kullanıcı yorumlarının ise bu manipülasyonları eleştirel biçimde açığa çıkardığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon , Futbol Haberciliği , X Platformu , Transfer Dönemi , Menajer Stratejileri

Etik Beyan

“2024 Yaz Transfer Döneminde X Üzerindeki Dezenformatif Futbol Haberleri: Menajerlerin Manipülasyon Aracı Olarak Kullanımı” adlı çalışma için etik kurul onayı gerekmemektedir. Bu makale Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans programında sunulan seminer çalışmasından istifadeyle üretilmiştir.

Destekleyen Kurum

Fon, destekleyici kuruluş yoktur.

2024 Disinformative Football News on X in the Summer Transfer Period: The Use of Managers as Tools of Manipulation

Öz

The widespread use of digital media tools has led to significant transformations in news production and circulation processes. Social media platforms, in particular, facilitate the rapid spread of unverified information, thereby amplifying the impact of disinformation. This situation becomes especially apparent in fields like football that attract large audiences, where news content circulated during transfer windows is not solely aimed at informing the public but is also linked to player negotiations, public opinion shaping, and managerial strategies.
This study examines disinformative football news shared on the X platform (formerly Twitter) during the 2024 summer transfer window. It aims to analyze manipulations in headlines, content, and visuals; to reveal the influence of football managers on media narratives; and to evaluate perceptions of disinformation through user comments.
The research employs a qualitative document analysis method to examine 15 news items selected from three highly interactive X accounts (@TransferPostasi, @DeportesReports, @KramponSport) between August 15 and September 15, 2024. Each item is analyzed within the categories of "different representations of the same content," "sensational headlines," "visual-content alignment," "bargaining strategies," and "user disclosures."
The findings indicate that disinformation is systematically disseminated during transfer periods through the use of vague sources, sensational headlines, and manipulated visuals. It was also observed that managers strategically influence the transfer process via the media, while certain user comments critically expose these manipulative tactics.

Anahtar Kelimeler

Disinformation , Football Journalism , X Platform , Transfer Window , Managerial Strategies

Kaynakça

• Aydın, A. F. (2020). Post-truth dönemde sosyal medyada dezenformasyon: COVID-19 (yeni koronavirüs) pandemi süreci. Asya Studies, 4(12), 76-90.
• Bingöl, F. (2018). Yeni medya ve spor gazeteciliğinde etik sorunlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Dahi, A. (2022). Gerçek-sonrası dönemde sosyal medya dezenformasyonu ve sahte haberler: Türkiye’de COVID-19 salgını örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğu, H. M. (2018). Futbolcu menajerliği sözleşmesinde menfaat çatışması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24(1), 400–414.
• Erdem, Ö. O. (2010). Futbolun bir ideolojik aygıt olarak kullanılması ve bunun medyadaki yansımaları. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğan, E., Uyan-Semerci, P., Eyolcu-Kafalı, B., & Çaytaş, Ş. (2022). İnfodemi ve bilgi düzensizlikleri: Kavramlar, nedenler ve çözümler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• İnce, M. (2017). Türk spor basınında asparagas haber ve spor ekonomisine etkileri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 547-563.
• Karlova, N. A., & Fisher, K. E. (2013). A social diffusion model of misinformation and disinformation for understanding human information behaviour. Information Research, 18(1), paper 573. http://InformationR.net/ir/18-1/paper573.html (Erişim tarihi: 01.04.2025).
• Kırdemir, B. (2020). Türkiye’nin dezenformasyon ekosistemi: Genel bakış. Siber Politikalar ve Dijital Demokrasi, Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi EDAM, 4, 1-29. https://www.jstor.org/stable/resrep26095 (Erişim tarihi: 03.04.2025).
• McEnnis, S. (2023). Here we go: Fabrizio Romano's influencer-sports journalism on Twitter and its implications for professionalism. Journal. Media, 4, 430–444.
• Özsoy, S. (2012). Türkiye’de bilişim teknolojisi ile değişen spor gazeteciliği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (41), 81-102.
• Özel, S., & Alkan, E. (2023). Spor gazeteciliğinde asparagas haber sorunu: Twitter’da aktif spor gazetecilerinin sosyal medya ve Twitter gazeteciliği bağlamında asparagas haberlere yaklaşımı. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (63), 187-209.
• Özsoy, S., & Ekşioğlu, Y. (2009). Türkiye’de spor medyasında etik. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (9), 45-64.
• Paşa, Y. C. (2021). Türkiye’de futbol menajerliği üzerine nitel bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Pınarbaşı, T. E., & Astam, F. K. (2020). Haberin dönü(ş)ümü: Sosyal medya gazeteciliği pratikleri. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 5(1), 70-87.
• Rojas Torrijos, J. L., & Mello, M. S. (2021). Football Misinformation Matrix: A Comparative Study of 2020 Winter Transfer News in Four European Sports Media Outlets. Journalism and Media, 2(4), 625-640.
• Social Media and Football Fandom (2018). Plymouth Marjon University Sites. https://sites.marjon.ac.uk/kippaxcj/56-2/ (Erişim tarihi: 14.04.2025).
• Sucu, İ. (2021). Habercilikte haber erişiminde geleneksel medyadan yeni medya platformlarına dönüşüm. Kadim Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 52-68.
• Tarakcı, H. N. (2025). Sosyal medyada dezenformasyon kavramına bibliyometrik bir bakış. Erciyes İletişim Dergisi, 12(1), 115-138.
• Toktay, Y. (2019). Sosyal medyada dezenformasyon, manipülasyon ve propaganda etkisi: Zeytin Dalı Harekâtı örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis (IDS Practice Paper In Brief 13). Institute of Development Studies, https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4. (Erişim tarihi: 23.04.2025).
• Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policymaking (Vol. 27). Council of Europe, https://rm.coe.int/information-disorder-report-november-2017/1680764666 (Erişim tarihi: 19.04.2025).