Türkiye’de Memlükler Dönemi Hadis Çalışmaları

Yıl 2013, Sayı: 21, 41 - 88, 01.05.2013

Ferhat Gökçe

Öz

İslâmî ilimler tarihinin hicrî üçüncü asırdan sonra ikinci altın çağı olarak kabul edilen Memlükler döneminde, İslâmî ilimler bütün şubelerinde büyük bir inkişaf göstermiştir. Yaklaşık iki buçuk asır (649-923/1250-1517) hüküm süren Memlükler devleti, oldukça parlak kültürel ve ilmî bir harekete sahne olmuş, Memlükler döneminde yetişen İslâm âlimleri, İslâmî ilimler ve İslâm kültür tarihi için emsalsiz bir miras bırakmışlardır. Öyle ki İslâm tarihinin hiçbir döneminde bu dönemdeki kadar çok ve hacimli eser yazılmamıştır. Bu dönem bilhassa büyük şârihleri ve ansiklopedistleri ile ön plana çıkmıştır. Memlükler dönemi, hadis âlimleri ve bu âlimler tarafından hadis ilimlerinin hemen her alanında yazılmış eserlerin çokluğu bakımından son derece zengindir. Ülkemizde Memlük dönemi hadis âlimleri ve eserleri üzerine tercüme, kitap, makale ve tebliğlerden oluşan pek çok çalışma yapılmış, ancak şu ana kadar eksik bırakılan çalışmalar da olmuş, özellikle hadis tarihi alanında bu dönem ihmal edilmiştir. Bu makalede Memlükler dönemini hadis ilmi açısından ele alan, Memlükler döneminde yetişen hadis âlimleri ve eserleri üzerine hazırlanan Türkiyedeki çalışmalar tespit edilmekte ve değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Memlükler, Hadis, Türkiye, Hadis Literatürü.

Turkish Hadīth Studies on Mamluk Period

Öz

In Mamluk period which is considered as the second golden age after the third century of Hijra in the history of Islamic sciences, a great development in all branches of Islamic sciences was notiecable. During the Mamluk period, approximately two and a half centuries (649-923/1250-1517), a quite brilliant cultural and scientific movement took the stage. Islamic scholars grown up in Mamluk period have left a unique legacy for the history of Islamic culture and Islamic sciences. There is no period in the whole history of Islam comparable to Mamluk period in the sense of achievement in producing numerous and voluminous works. This period came to the fore particularly with its large principal commentators and encyclopaedists. Mamluk period is extremely rich in abundance of hadīth scholars and literary works written by the hadīth scholars in almost every field. Although many works were conducted on the Mamluk period in contemporary Turkey, especially with special reference to some famous scholars of this period and their works, there still is a need to write the history of this period with a focus on hadīth studies. In this article, works conducted on the Mamluk period with special attention to Hadīth field are studied, enumerated, and evaluated.

Anahtar Kelimeler

Mamluks, Hadīth, Turkey, Hadīth Literature.