Türkiye’de Hadis Araştırmaları ve Oryantalizm

Yıl 2013, Sayı: 21, 304 - 333, 01.05.2013

Fatma Kızıl

Öz

Her ne kadar üniversite seviyesindeki hadis öğretiminin başlangıcı Dârülfünûn’daki
Ulûm-i Âliyye-i Dîniyye Şubesi’ne kadar götürülebilirse de, bu yöndeki en önemli
gelişmenin 1924’de “İlâhiyat Fakültesi”nin açılması olduğu söylenebilir. Bu fakültedeki
hadis hocalarından Ahmet Hamdi Akseki ve İzmirli İsmail Hakkı’nın Batı dillerine
vâkıf olmaları nedeniyle Batı’daki İslâm araştırmalarından haberdar oldukları
anlaşılmaktadır. Fakat çalışmaları incelendiğinde, Alois Sprenger ve Ignaz Goldziher
gibi önde gelen oryantalistlerin eserlerine atıfta bulunmadıkları ve dolayısıyla söz
konusu sahadaki bilgilerinin sınırlı olduğu görülmektedir. 1933’te ilâhiyat fakültesinin
kapanmasının ardından hadis araştırmaları ve oryantalizm irtibatı açısından kayda
değer gelişme Alman akademisyenlerin Türk üniversitelerine davet edilmesi olmuştur.
Daha öncesinde 1925’te Dârülfünûn’da Alman akademisyenler görevlendirilmişse de,
İstanbul’da kısa süreli ikametleri nedeniyle etkili olmadıkları söylenebilir. 1933’de
gelen akademisyenler ise daha uzun süreli kalmışlar ve Türkiye’de yükseköğretimin
şekillenmesinde etkili olmuşlardır. Meselâ, Helmut Ritter bu akademisyenler arasındadır
ve Türkiye’deki en önemli hadisçilerden Fuad Sezgin onun danışmanlığında
doktora çalışmasını sürdürmüştür. 1949’da Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nin
açılmasıyla Tayyip Okiç’in teşviki ve etkisi neticesinde ilk nesil hadisçiler Batı’daki
hadis araştırmalarını takip etmeye ve çalışmaya başlamışlardır. Fakat bu çalışmalar
diğer fakültelerde sürdürülmemiş ve ancak 2000’lerden sonra sahada bir canlanma
yaşanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, oryantalizm, İlâhiyat Fakültesi, yükseköğretim, Dârülfünûn.

Hadīth Studies and Orientalism in Turkey

Öz

Even though hadīth education at the university level might be taken back to Ulūm-i
Âliyye-i Diniyye Branch at Dārulfunūn, it can be said that the most important
development in this respect was the opening of the Faculty of Divinity in 1924. As for
the hadīth professors at this faculty, it seems that Ahmet Hamdi Akseki and Izmirli
Ismail Hakki were aware of the Islamic Studies in the West through their fluency in
Western languages. However, close examination of their works shows that they did
not refer to pioneer works of orientalists such as Alois Sprenger and Ignaz Goldziher,
and accordingly their knowledge in this field were limited. After the closing of the
Faculty of Divinity in 1933, the most noteworthy development in terms of hadīth
studies and orientalism was the invitation of German scholars to Turkish universities.
Although in 1915 twenty one German professors was appointed to Dārulfunūn as
faculty members, it can be said that due to their short stay in Istanbul their influence
was also limited. The scholars who came to Turkey in 1933 stayed for longer periods
and took part in shaping of the Turkish higher education. Helmut Ritter was among
these scholars, and Fuad Sezgin, one of the most important hadīth scholars of Turkey,
carried his doctoral studies under his supervision. With the opening of Ankara Faculty
of Theology in 1949 the first generation hadīth scholars through the encouragement
and impact of Tayyip Okiç started to study hadīth scholarship in the West. This line
of study was not carried on at other faculties until a revival in this field has occurred
in 2000s.

Anahtar Kelimeler

Hadīth, orientalism, Faculty of Divinity, higher education, Dārulfunūn.

Kaynakça

• Adams, Charles J., “Bazı Çağdaş Müslümanların Nazarında Hadisin Otoritesi: Mevdûdi’nin Hadis Anlayışı”, çev. Nedim Alpdemir, İslâmî Araştırmalar, 1993-1994, c. 7, sy. 3-4, s. 261-290.
• Akın, Nimetullah, Alman Oryantalizmi ve Hadis, Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• -----, “Hadislerin Yazılı Kaydı ve Literatür Esaslı Bir Disiplin Olma Süreci: A. Sprenger, I. Goldziher, G. Schoeler’in Yaklaşımları”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2008, c. 6, sy. 1, s. 47-70.
• Artikbaev, Kudrat, “Rus Oryantalistlerin Hadis ve Siyer Çalışmaları”, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
• Ateş, Ali Osman, Oryantalistlerin Hz. Peygamber İle İlgili İddialarına Cevaplar, İstanbul: Beyan Yayınları, 1996.
• Aydınlı, Abdullah, Erdinç Ahatlı ve İsmail Albayrak (eds.), Oryantalizmi Yeniden Okumak: Batı’da İslâm Çalışmaları Sempozyumu, 11-12 Mayıs 2002, Adapazarı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Brown, Daniel, İslam Düşüncesinde Sünneti Yeniden Düşünmek, çev. Sabri Kızılkaya, Ankara: Ankara Okulu, 2002.
• Cook, Michael, “Erken döneme Ait Bir Fiten Metni”, çev. M. Emin Eren ve Muzaffer Tan, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2007, c. 47, sy. 1, s. 169-175.
• Dayhan, Ahmet Tahir, “İstişrâk ile İstişhâd Edilir mi? -Eleştirel Bir Bakış-”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 2, s. 7-45.
• Dere, Ali, Oryantalistlerin Hadis’e Yaklaşımları: Eleştirel Bir İnceleme, Ankara: Kitabiyat, 2006.
• Doğanay, Süleyman, Oryantalistlerin Hadisleri Tarihlendirme Yaklaşımları, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
• Dozy, Reinhart, İslâm Tarihi, çev. Abdullah Cevdet, sadeleştiren Vedat Atila, İstanbul: Gri Yayınları, 2006.
• Gökalp, Murat, “G.H.A. Juynboll’un İsnadda Muammerûn’un Rolüne Dair İddialarına A‘meş-Ma‘rûr b. Süveyd Özelinde Eleştirel Bir Yaklaşım”, Dinî Araştırmalar, 2001, c. 4, sy. 10, s. 17-36.
• Görmez, Mehmet, “Klasik Oryantalizmi Hadis Araştırmalarına Sevk Eden Temel Faktörler”, İslâmiyât, 2000, c. 3, sy. 1, s. 11-31.
• Ezer, Bekir, “Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed, Sünnet ve Hadis Hakkındaki Çalışmaları”, Yüksek Lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, 2007.
• Fueck, Johann, “Hadisçiliğin İslâmî Geleneğin Oluşumundaki Rolü”, çev. Seda Ensarlioğlu, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2003, c. 1, sy. 2, s. 145-165.
• Humphreys, R. Stephen, İslam Tarih Metodolojisi: Bir Sosyal Tarih Uygulaması, çev. Murteza Bedir ve Fuat Aydın, İstanbul: Litera Yayıncılık 2004.
• Goldziher, Ignaz, Zâhirîler: Sistem ve Tarihleri, çev. Cihat Tunç, Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1982.
• -----, Klâsik Arap Literatürü, çev. Rahmi Er ve Azmi Yüksel, Ankara: İmaj, 1993.
• -----, İslâm Tefsir Ekolleri, çev. Mustafa İslamoğlu, İstanbul: Denge Yayınları, 1997.
• -----, İslâm’da Fıkıh ve Akâid, çev. İlhan Başgöz, Ankara: Ardıç Yayınları, 2004.
• -----, “İslâm’da Hadîsin Yeri Etrafında Mücadeleler”, çev. Cihad Tunç, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1973, c. 19, s. 223-235.
• -----, “Ehli Kitaba Karşı İslâm Polemiği I”, çev. Cihad Tunç, İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, 1980, sy. 4, s. 151-169.
• -----, “İslâmiyetin İlk Zamanlarında Zühd”, çev. Hayrani Altıntaş, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1981, c. 24, s. 536-546.
• -----, “Ehli Kitaba Karşı İslâm Polemiği II”, çev. Cihad Tunç, İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, 1982, sy. 5, sy. 249-277.
• -----, “Müslümanlarda Sekine Kavramı”, çev. Mehmet S. Hatiboğlu, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1983, c. 26, s. 143-153.
• -----, “Arap Dili Mektepleri”, çev. Süleyman Tülücü, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1990, sy. 9, s. 329-344.
• -----, “İspanya Müslümanları Arasında Şuubilik”, çev. Ömer Özsoy, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1996, c. 35, s. 403-423.
• -----, “Hadis’te Yeni Eflatuncu ve Gnostik Unsurlar”, çev. Ömer Özsoy, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1997, c. 36, s. 405-42.
• “Hadis Kültüründe Yer Alan İncil Parçaları”, çev. Sami Şahin, Cumhuriyet Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2008, c. 12, sy. 1, s. 485-491.
• Hallaq, Wael b., “Nebevî Hadisin Sıhhati: Yapay Bir Problem”, çev. Rahile Yılmaz, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2006, c. 4, sy. 2, s. 147-161 (Makalenin Hüseyin Hansu tarafından yapılan çevirisi için bkz. Hüseyin Hansu, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2006, c. 5, s. 9, s. 137-151).
• Hatiboğlu, İbrahim, “Osmanlı Aydınlarınca Dozy’nin Târîh-i İslâmiyet’ine Yönelik Tenkitler”, İslâm Araştırmaları Dergisi, 1999, sy. 3, s. 197-213.
• -----, “Yakın Doğu Seyahati ve Eserleri Bağlamında Ignaz Goldziher ve İslâm Dünyası ile Fikrî Etkileşimi”, Marife: Bilimsel Birikim, 2002, sy. 3, s. 107-122.
• Hatiboğlu, Mehmet S., “Batı’daki Hadis Çalışmaları Üzerine”, Uluslararası Birinci İslam Araştırmaları Sempozyumu Tebliğ ve Müzakereler, 16-18 Eylül, 1985, İzmir, 1985, s. 81-94.
• Hıdır, Özcan, “Batı’da Son Dönem Hadis Çalışmalarında Dikkat Çeken Bazı Gelişmeler”, İLAM Araştırma Dergisi, 1998, c. 3, sy. 1, s. 193-200.
• -----, “XX. Yüzyıl Oryantalist Çalışmalarda Hz. Peygamber İmajı”, İLAM Araştırma Dergisi, 1998, c. 3, sy. 2, s. 141-166.
• -----, “Batı’da Hz. Muhammed İmajı”, Diyanet İlmî Dergi, 2000, s. 297-306. -----, “Şarkiyatçıların Hadis Tarihlendirme Metotları”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2003, c. 1, sy. 1, s. 97-115.
• -----, “Harald Motzki: Hayatı, İlmi Şahsiyeti, Çalışmaları ve The Origins of Islamic Jurisprudence Adlı Eseri”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2004, sy. 4, s. 275-283.
• -----, “Oryantalizme Karşı Oksidentalizm: Hadis Oksidentalizmi -M. Fuad Sezgin ve M. Mustafa el-A’zâmî Örneği”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 1, s. 7-31 (makale hakkında yapılmış bir değerlendirme için bkz. Fatma Kızıl, “Bir Terimin Etimolojisi: ‘Hadis Oksidentalizmi’ Oksimoronu”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 2, s. 157–160).
• -----, “Oryantalizmin Günümüzde İslâmî Metinleri (Kur’an ve Sünnet) “Yeniden Okuma”daki Düşünsel ve Metodolojik Etkisi”, Dinî ve Felsefî Metinler: Yirmibirinci Yüzılda Yeniden Okuma, Anlama ve Algılama, İstanbul, 2012, c. 1, s. 11-26.
• -----, “Oryantalistlerin Sahâbeye Dair İddialarının Modern Dönem İslâm Dünyası’ndaki Sahâbe Algısına Düşünsel-Metodolojik Etkisi”, İslâm Medeniyetinin Kurucu Nesli Sahâbe -Sahâbe Kimliği ve Algısı: Tartışmalı İlmî Toplantı 27-28 Nisan 2013, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2013, s. 519-560.
• Horovitz, Josef, İslâmî Tarihçiliğin Doğuşu: İlk Siyer/Meğazi Eserleri ve Müellifleri, çev. Ramazan Altınay ve Ramazan Özmen, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Küçük, Hülya, “Dozy’nin Het Islamisme Adlı Eseri Üzerine”, Diyanet İlmî Dergi, 2006, c. 30, sy. 4, 2006, s. 63–89.
• Juynboll, G.H.A., Modern Mısır’da Hadis Tartışmaları, çev. Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2000.
• -----, Oryanyalistik Hadis Araştırmaları: Makaleler, çev. Mustafa Ertürk, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001.
• -----, Hadis Tarihinin Yeniden İnşası, çev. Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• -----, “İlk Devir İslâm Tarihinde Kurrâ’ Kavramı”, çev. Yusuf Alemdar, Nüsha: Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 2003, c. 3, sy. 11, s. 139-152.
• -----, “İslâm’ın İlk Döneminde Kur’an Kıraatı (=Okuma)nın Durumu”, çev. Yusuf Alemdar, Nüsha: Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 2004, c. 4, sy. 12, s. 77-88.
• -----, “Erken Dönem Hadîs Literatüründen Hareketle İlk Fukahâ Hakkında Bazı Mülâhazalar”, çev. Rahile Yılmaz, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2009, c. 7, sy. 1, s. 123-124.
• Juynboll, G.H.A., Joseph Schacht, Harald Motzki, İsnad Analiz Yöntemleri, çev. Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
• Kahraman, Hüseyin, “Oryantalistlerin Fıkhî Hadislerin Menşei ile İlgili Görüşleri ve Tenkidi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, c. 15, sy. 2, s. 45-76.
• Kızıl, Fatma, “Oryantalistlerin Hadislerin Menşeini Tespite Yönelik Yöntemleri”, Yüksek Lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
• -----, Müşterek Râvi Teorisi ve Tenkidi, İstanbul: İSAM Yayınları, 2013.
• -----, “Oryantalizm Sempozyumu, Edward W. Said ve Düşündürdükleri”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 1, s. 143–156.
• -----, “Fazlur Rahman’s Understanding of the Sunnah/Hadīth -A Comparison with Joseph Schacht’s Views on the Subject-”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2008, c. 6, sy. 2, s. 31-45.
• -----, “Goldziher’den Schacht’a Oryantalist Literatürde Hadis ve Sünnet: Bir Okulun Yaşayan Geleneği”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2009, c. 7, sy. 2, s. 45-62.
• -----, “Avrupamerkezciliğin Bir Yansıması Olarak Oryantalist Söylem: Kültürel Ödünç Alma Kavramı”, İnsan ve Toplum, 2013, c. 3, sy. 6, sy. 323-332.
• Kister, M. J., “Receb Ayı Allah’ın Ayıdır”, çev. Cemal Ağırman, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2000, c. 1, sy. 3, s. 197-230.
• ---, “et-Tehannüs: Kelime Anlamı Üzerine Bir Araştırma”, çev. Ali Aksu, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2000, c. 2, sy. 4, s. 215-230.
• -----, “Torbadaki Et (Bir İlk Dönem Rivayeti Üzerine Çalışma)”, çev. Enbiya Yıldırım, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, sy. 4, s. 167-178.
• -----, “İsrâiloğullarından Nakilde Bulunma Meselesi”, çev. Cemal Ağırman, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, c. 5, sy. 1, s. 125-153.
• -----, “İslâm’da Yönetimle İlgili Sosyal ve Dinî Anlayışlar”, çev. Yavuz Köktaş, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2002, c. 2, sy. 2, s. 243-271.
• -----, “Peygamber’in Pazarı”, çev. Abdullah Kahraman, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002, c. 6, sy. 2, s. 25-29.
• -----, “Mekke ile İlgili Bazı Rivayetler (Cahiliyye’den İslam’a)”, çev. Ali Aksu, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002, c. 6, sy. 2, s. 41-63.
• Koçyiğit, Talat, “I. Goldziher’in Hadisle İlgili Bazı Görüşlerinin Tahlil ve Tenkidi”, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1967, c. 15, s. 43–55.
• Köktaş, Yavuz, Hadis ve Sünnette Oryantalist Yaklaşımlar: İddialar ve Gerekçeler, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Köktaş, Yavuz, “Yabancı Dilde Yayımlanan Bazı Hadis Makaleleri”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2002, c. 2, sy. 2, s. 55-63.
• Kramers, J. H., “Maniheist Eğilimli Bir Hadis: Âkiletül-hadir”, çev. Fatma Kızıl, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004, c. 2, sy. 2, s. 107-118.
• Kuzudişli, Bekir, Hadis Rivâyetinde Aile İsnadları, İstanbul: İham-İşaret Yayınları, 2007.
• -----, “Oryantalizm ve Hadisle İlgilenen Bazı Oryantalistler”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2003, sy. 7, s. 141-172.
• -----, “Hadīth of Man Kadhaba ‘Alayya and Argumentum e Silentio”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 2, s. 47-71.
• Landau-Tasseron, Ella, “Periyodik Reform: Müceddid Hadisi Hakkında Bir İnceleme”, çev. Zülfikar Durmuş, İslâmî Araştırmalar, 1992, c. 6, sy. 4, s. 261-278.
• Laoust, Henri, “Ahmed b. Hanbel”, çev. İsmail Kayaoğlu, Diyanet İlmî Dergi, 1977, c. 16, sy. 1, s. 18-31.
• Lecomte, Gérard, “İslâm’da ‘İhtilâf’ın Tekâmülüne Bir Örnek: Şâfiî’nin ‘İhtilâfu’l-Hadîs’inden İbn Kuteybe’nin ‘Muhtelifu’l-Hadîs’ine”, çev. İbrahim Kâfî Dönmez, İslâm Medeniyeti, 1981, c. 5, sy. 1, s. 3-37.
• Levi-Provençal, Évariste, “Sahihi Buhari’nin Mağrib Nüshasının İncelenmesi”, çev. Sadık Cihan, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1986, sy. 1, s. 59-76.
• Maas, Paul, Barbara Bordalejo, Jan Just Witkam, Stemmatik: Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı, çev. Murteza Bedir, İstanbul: Küre Yayınları, 2011.
• Melchert, Christopher, “Hadis Ravisi Olarak İlk Zahidler”, çev. Süleyman Doğanay, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2007, c. 8, sy. 9, s. 413-425.
• Motzki, Harald, Batıda Hadis Çalışmalarının Tarihi Seyri, çev. Bülent Uçar, İstanbul: Hadisevi, 2006.
• -----, İsnad ve Metin Bağlamında Hadis Tarihlendirme Metodları, çev. Bekir Kuzudişli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• -----, “İbn Şihâb ez-Zührî’nin Fıkhı: Bir Kaynak Tenkidi İncelemesi”, çev. Fatma Kızıl, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2005, c. 3, sy. 2, s. 129-168.
• -----, “Kur’an’ın Cem’i: Son Dönem Metodolojik Gelişmeler Işığında Batılı Görüşlere İlişkin Yeni Bir Değerlendirme”, çev. Selim Türcan, Gazi Üniversitesi Hitit İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, c. 5, sy. 10, s. 131-163.
• -----, “Hicrî I. Asırdaki Sahîh Hadislerin Kaynağı Olarak Abdürrezzâk esSan‘ânî’nin Musannef’i”, çev. Bekir Kuzudişli, Hadis Tetkikleri Dergisi 2007, c. 5, sy. 1, s. 117-141.
• Muranyi, Miklos, “Erken Dönem Tabakāt Literatüründe Sikadan Zayıfa Geçiş: Ricâl İlmine Metinlerarası Bir Yaklaşım”, çev. Fatma Kızıl, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2010, c. 8, sy. 2, s. 145-153.
• Nagel, Tilman, “Hadis ya da Tarihin İmhası”, çev. Ali Dere, İslâmî Araştırmalar, 2002, c. 10, sy. 1-4, s. 163-167.
• Özafşar, Mehmet Emin (ed.), Oryantalist Yaklaşıma İtirazlar, Ankara: Araştırma Yayınları, 1999.
• Özkan, Halit, “Common Link and Its Relation to the Madār”, Islamic Law and Society, 2004, c. 11, sy. 1, s. 42-77.
• Powers, David, “İslâm’ın İlk Döneminde Vasiyetler”, çev. Halit Özkan, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004, c. 2, sy. 1, s. 105-125.
• Robson, James, “Sahîh-i Müslim Nüshalarının Rivayeti”, çev. Talât Koçyiğit, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1955, c. 4, sy. 3-4, s. 8–20.
• -----, “Sünen-i Ebû Dâvûd Nüshalarının Rivayeti”, çev. Talât Koçyiğit, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1958, c. 5, sy. 1-4, s. 173-182.
• -----, “İbn İshâk’ın İsnad Kullanışı”, çev. Talât Koçyiğit, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1962, c. 10, s. 117-126.
• -----, “Hasen Hadislerin Çeşitleri”, çev. Talât Koçyiğit, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1963, c. 11, s. 109-118.
• -----, “Sünen-i İbn Mâce’nin (Nüshalarının) Rivâyeti”, çev. Musa Erkaya, Dinî Araştırmalar, 2005, c. 8, sy. 23, s. 287-298.
• “Hadisin Tedvin ve Tasnifi”, çev. Musa Erkaya, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, c. 12, sy. 1, s. 119-133.
• -----, “Haber-i Vâhidler”, çev. Musa Erkaya, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, c. 16, sy. 1, s. 215-228.
• Sarıçam, İbrahim ve dğr., İngiliz ve Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed Tasavvuru, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2011.
• Schacht, Joseph, İslâm Hukukuna Giriş, çev. Mehmet Dağ ve Abdulkadir Şener, Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1977.
• -----, “Peygamberin Sünneti Tabiri Hakkında”, çev. Mehmet S. Hatiboğlu, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1970, c. 18, s. 81-84.
• -----, “Eski Hukuk Mekteplerinde Hadisler”, çev. Selahaddin Eroğlu, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1986, c. 28, s. 143-158.
• -----, “Şâfiî’nin Hayatı ve Şahsiyeti Üzerine”, çev. İshak Emin Aktepe, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2005, c. 3, sy. 1, s. 119-127.
• -----, “Hadislerin Yeniden Değerlendirilmesi”, çev. İshak Emin Aktepe, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, c. 5, sy. 2, s. 135-144.
• -----, “Klasik İslâm Hukuk Teorisi ve Hadislerin Rolü”, çev. Yüksel Macit, Hikmet Yurdu, 2009, sy. 3, s. 345-354.
• -----, “İslâm Hukukuna Sosyal Bakış”, çev. Bülent Uçar ve Hakkı Arslan, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sy. 15, s. 101-126.
• -----, “Mutezile”, çev. Yüksel Macit, Hikmet Yurdu, , 2011, c. 4, sy. 8, s. 173-176.
• -----, “Şia Hukuku”, çev. Yüksel Macit, Hikmet Yurdu, 2011, c. 4, sy. 8, s. 177-185.
• -----, “Haricî Hukuku”, çev. Yüksel Macit, Hikmet Yurdu, 2012, c. 5, sy. 9, s. 177.
• Watt, W. Montgomery, Hazreti Muhammed: Peygamber ve Devlet Kurucu, çev. Hayrullah Örs, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1963.
• -----, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara: Umran Yayınları 1981.
• -----, Hazreti Muhammed Mekke’de, çev. Azmi Yüksel ve Rami Ayas, Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1986.
• -----, “Oryantalistlerin İslâm Araştırmaları”, çev. Talip Küçükcan, Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi, 1992, c. 7, s. 411–423.
• -----, “Tanrı Sûretinde Yaratılma: İslâm Kelâmına Dair Bir Araştırma”, çev.
• Hüseyin Kahraman, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, sy. 21, s. 253–261.
• Welhausen, Julius, İslâm’ın En Eski Tarihine Giriş, çev. Fikret Işıltan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1960.
• -----, Arap Devleti ve Sükutu, çev. Fikret Işıltan, Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1963.
• Yücel, Ahmet (ed.), Oryantalistlerin Gözüyle İslâm: Yaklaşımlar-Örnek Metinler, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
• Yücel, Ahmet, Oryantalistler ve Hadis, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.