Öz
İslam dininin kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim 610 yılında başlayan ve 23 yıl süren
bir vahiy süreciyle Arapça olarak indirilmiştir. Başka dilleri konuşan topluluklara
tebliğ süreciyle birlikte Kur’an-ı Kerim’in ilk kısmi tercümeleri VII. yüzyılda Hz. Muhammed
zamanında yapılmaya başlanmıştır, ancak Kur’an’ın ilk tam çevirisinin tarihi
konusunda kesin bir görüş birliği olmamakla birlikte, genel görüş VIII. yüzyılda yapıldığı
yönündedir. VII. yüzyıldan günümüze geçen süreç göz önüne alındığında
Kur’an-ı Kerim’in aralarında Türkçe’nin de bulunduğu yüzlerce dile sayısız defa
çevrildiği görülmektedir. İlk Türkçe Kur’an tercümesinin tarihi konusunda da farklı
görüşler mevcuttur. Bu tarihi, bir kısım ilim insanı X. yüzyıla, bir grup akademisyen
ise Türki dillere yapılan ilk satır arası Kur’an tercümeleri temelinde XIII. yüzyıla dayandırmaktadır.
Osmanlı döneminde yapılan tercümeler ise Tanzimat dönemi ve
sonrasında yoğunlaşmaktadır. Bu yazının konusu 1923 yılında Cumhuriyet’in ilanından
itibaren yapılan Kur’an’ın Türkçe tercümeleridir. Bu tarihten günümüze kadar
geçen 90 yıllık süreçte 500’ün üzerinde Kur’an tercümesinin üretildiği görülmektedir.
Bu sayı içerisinde yeniden çeviriler, tıpkıbasımlar, gözden geçirilmiş nüshalar bulunmaktadır.
Araştırma kapsamında, Kur’an tercümelerinin başlıklarında kullanılan ve
tercüme/çeviri, tefsir, te’vil, meâl ve sadeleştirme şeklinde beş kategori altında toplayabileceğimiz
kavramlara değinilecek, ancak inceleme genelinde “tercüme” bir
şemsiye terim olarak tüm bu yazım pratiklerini kapsayacak şekilde kullanılacaktır. Bu
literatür tarama çalışmasında, kitap kapakları, önsözler ve bu alanda çalışan akademisyenlerin
ürettiği metinler temelinde yan metinler incelenmiş; Kur’an’ın Türkçe
tercümeleri hakkında aktarım pratiklerinden, metodolojik yaklaşımlara, eser analizlerinden
tercüman profillerine değin çeşitli konularda üretilmiş olan çalışmaların
tanıtılması amaçlanmıştır
Anahtar Kelimeler
Öz
The Qur’an, the holy book of Islam, was revealed in Arabic between the years, 610-632.
The first partial translations of the Qur’an began in the seventh century in parallel to
the beginning of religious invitation during the time of Prophet Muhammad. Despite
the lack of an absolute consensus, the common view holds that the first translation of
the Qur’an was completed in the eighth century. Since then, the Qur’an has been
translated for numerous times into hundreds of languages including Turkish. There
are different views on the timing of the first completed translation of the Qur’an into
Turkish as well. Some scholars argue that it was in the tenth century, while others,
with reference to the first interlinear translation into Turkic languages, claim that it
can be dated to the thirteenth century. Translations in the Ottoman Empire, on the
other hand, seem to have greatly increased with the Tanzimat (Reform) period. This
article deals with the translations of the Qur’an into Turkish after the Declaration of
the Republic in 1923. Since then, more than five hundred translations have been
produced in Turkish. This number includes retranslations, re-editions, facsimiles as
well as new translations. Within the scope of this study, different terms used to classify
these translations such as tercüme (translation), tefsir (exegesis), te’vil (explanation),
meâl (synopsis of meaning) and simplification will be briefly visited, but tercüme
(interpretation) will be used as an umbrella term to refer to all kinds of translationrelated
writing practices. The aim of this literature review is to present secondary
works on Turkish Qur’an translations that have been carried out on several aspects
of the issue including methodological approaches, translation criticisms, and the
profiles of translators.
Anahtar Kelimeler
Qur’an Translation Meâl Exegesis Te’vil Translation Retranslation.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA56ZR54CZ |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Eylül 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Sayı: 19 |