Habitat II Tartışmaları ve İstanbul’da Toplumsal Dönüşüm

Yıl 2010, Sayı: 16, 367 - 388, 01.09.2010

Alim Arlı

Öz

3-14 Haziran 1996 tarihinde İstanbul’da yapılan Habitat II toplantısında konut ve barınma sorunu küresel bir zeminde tartışılmıştır. Bu toplantının öncesi ve sonrasında İstanbul şehri kapsamlı bir toplumsal ve mekansal dönüşüm yaşamıştır. Bu yazıda önce kentsel siyaset ve kentsel ekolojideki güncel eğilimler tartışılmakta daha sonra Habitat toplantılarının tarihi ve içeriği özetlenmeye çalışılmaktadır. Daha sonra bu konular çerçevesinde İstanbul’un toplumsal ve ekonomik dönüşümü ve konut politikalarındaki güncel eğilimler eleştirel bir çerçevede değerlendirilmektedir. Konu ile ilgili mevcut literatür metinde değerlendirilmiş, ayrıca metin sonunda Habitat II ile ilgili seçici bir bibliyografya verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Habitat II, Kentsel ekoloji, İnsan yerleşimleri, Konut politikaları

Habitat II Debates and Social Transformation in Istanbul

Öz

The problem of housing and shelter was discussed in the global Habitat II conference held in İstanbul, June 3-14, 1996. Before and after this international conference, the city of Istanbul underwent an extensive transformation featuring both its social and spatial repercussions. In this study, the contemporary tendencies in both urban politics and urban ecology are primarily discussed, and consequently the history and the content of the Habitat conferences are summarized. Within the framework of these topics, the social and the economic transformation of Istanbul, and the contemporary tendencies in housing policies are critically considered. The existing literature about the subject is evaluated in the text, and a selective bibliography about Habitat II is presented in the conclusion.

Anahtar Kelimeler

Istanbul, Habitat II, Urban ecology, Human settlements, Housing policies

Kaynakça

• Açıkgöz, Özkan, “Küreselleşme, Şehir ve Küreselleşmenin Bir Boyutu Olarak Habitat Toplantıları”, Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi SBE Sosyoloji Anabilim Dalı, 2006.
• Alatan, Haluk, “Isocarp Stk ve Habitat II Üzerine”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 343-347.
• Alkan, Ayten, Türkiye’de 1980’den Sonra Dar Gelirlilerin Konut Sorunu ve Konut Kooperatifleri, Ankara: Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği Yayınları, 1998.
• Cansever, Turgut, Habitat II Konferansı İçin Şehir ve Konut Üzerine Düşünceler, İstanbul: Hak-İş Araştırma Dizisi, 1995.
• Cooke, B. ve Uma Kothari, Katılım: Yeni Bir Zorbalık mı?, çev. Ahmet Çiğdem, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 2003.
• Davis, Mike, Gecekondu Gezegeni, İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
• Denisenko, Ludmila: “Habitat ve Yönetişim”, Sivil Toplum İçin Kent, Yerel Siyaset ve Demokrasi Seminerleri, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi (WALD), 1999, s. 251-265.
• Dinçer, Ömer, “Birleşmiş Milletler Konferansları ve Habitat II Hazırlık Çalışmaları Üzerine Bir Tartışma”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 74-84.
• Erim, Aydan, “15 Haziran 1996 ve Sonrası”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, sy. 8, Mart-Nisan 1996, s. 98-101.
• Ertürk, Hasan, “Sürdürülebilir Kentler”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, MartNisan 1996, sy. 8, s. 174-178.
• Eryılmaz, Bilal, “Kentleri Yönetilebilir Kılmak”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 179-185.
• Gülöksüz, Yiğit, “Habitat II Kent Zirvesi”, İstanbul, Ocak 1996, s. 52-57.
• Güvenç, Murat (ed.), Eski İstanbullular, Yeni İstanbullular, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları, 2009.
• Habitat II Kent Zirvesi: İstanbul’96 Uluslararası Bilimsel Toplantılar, İstanbul: İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1996.
• Habitat II Türkiye Ulusal Raporu, Sürdürülebilir Kalkınma ve Yönetişim, İstanbul: IULA-EMME Yayını, 2002.
• Hazır, Sezai, “Gençlik Kozası”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, sy. 8, MartNisan 1996, sy. 8, s. 355-358.
• “İnsan Yerleşimleri İçin İstanbul Deklerasyonu”, çev. M. Ürgüplü, A. T. Dinç, Türkiye Mühendislik Haberleri, Mayıs 1996, sy. 383, s. 34-37.
• Keyder, Çağlar (ed.), İstanbul: Küresel ile Yerel Arasında, İstanbul: Metis Yayınları, 2000.
• Özsahakyan, Nazar, “Evrensel Değerler Kozası”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 362-367.
• Şencan, Hüner, “Habitat II Küresel, Bölgesel, Ulusal, Yerel ve Başlıca Sivil Toplum Kuruluşlarının Ürettikleri Raporlar Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 85-88.
• Tekeli, İlhan, “Habitat II İstanbul Konferansından Ne Türdeki Beklentiler Gerçekçidir”, Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8, s. 68- 73.
• Tekeli, İlhan vd., Katılımcı Demokrasi, Kamusal Alan ve Yerel Yönetim, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1994.
• Yeni Türkiye Habitat Özel Sayısı, Mart-Nisan 1996, sy. 8.
• Yıldırım, Ferzan (ed.), Gençlik ve Kent Yönetimi, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1994.
• Yırtıcı, Hakkı, Çağdaş Kapitalizmin Mekansal Örgütlenmesi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005.
• http://www.toki.gov.tr/
• http://www.toki.gov.tr/habitat/habitat/index.html
• http://www.toki.gov.tr/habitat/dokumanlar/index.html
• “A safe city is a just city”, Özel sayı, Habitat Debate, United Nations Human Settlements Programme, September 2007, c. 13, no. 3.
• Analytical Perspective of Pro-poor Slum Upgrading Frameworks, United Nations Human Settlements Programme, 2006.
• “Cities - magnets of hope: A look at Global Migration Problems”, Özel sayı, Habitat Debate, United Nations Human Settlements Programme, September 2006, c. 12, no. 3.
• Financing Urban Shelter: Global Report on Human Settlements 2005, London: United Nations Human Settlements Programme, 2005.
• Implementing The Habitat Agenda: Urban Management Programme City Consultation Case Studies, Published For The Urban Management Programme by Unchs (Habitat), Nairobi, Kenya, 2001.
• Istanbul Declaration on Human Settlements: The Habitat Agenda, http://www. unhabitat.org/declarations/ist-dec.htm
• Rental Housing: An essential option for the urban poor in developing countries, United Nations Human Settlements Programme, Nairobi, 2003.
• State of the World’s Cities 2008/2009 Harmonious Cities, London-Sterling-VA: United Nations Human Settlements Program, 2008.
• Sustainable Cities Programme: 1990-2000: A decade of United Nations Support for Broad-based participatory management of Urban Development, Nairobi-Kenya: United Nations Human Settlements Program, 2001.
• The Habitat Agenda Goals and Principles, Commitments and the Global Plan of Action, United Nations Human Settlements Programme, Nairobi, 2003.
• The Challenge of Slums: Global Report On Human Settlements 2003, United Nations Human Settlements Programme, Nairobi, 2003.
• “Towards sustainable energy in cities”, March 2006, Özel sayı, Habitat Debate, United Nations Human Settlements Programme, c. 12, no. 1.
• http://www.unhabitat.org/pmss/
• http://www.endhomelessness.org/content/article/detail/3668
• http://www.cyc-net.org/cyc-online/cycol-0904-Homelessness.html