Bosna-Hersek’teki Osmanlı Tarihi Çalışmaları

Yıl 2010, Sayı: 15, 231 - 244, 01.05.2010

Fatma Sel Turhan

Öz

Osmanlı Bosnasına dair Boşnak tarihçilerin yapmış olduğu akademik çalışmalar, bir eyalet olarak Bosna’nın ne kadar zengin bir tarihi-kültürel birikime sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Osmanlı Bosnasına dair öne çıkan konular, İslamlaşma ve buna bağlı bölgede yaşanan sosyo-kültürel hareketlilik, Osmanlı defterlerinin tasnif ve tahlili, Osmanlı’nın bölgede uyguladığı iktisadi düzen, toprak sistemi ve idari-askerî yapılanma, Osmanlı döneminde Boşnak kimliği ve Osmanlı Türkçesinin Boşnak diline etkileri şeklinde sıralanabilir. Bununla birlikte çalışmaların daha ziyade 15. ve 16. yüzyıla ait olması, belli başlıklar etrafında kümelenmesi ve metodolojik açıdan tahlilden ziyade tasvire yönelinmesi, yeni yöntem ve başlıkların devreye sokulmasını ve 17. ve 18. yüzyıla dair daha çok çalışmanın yapılmasını gerekli kıl- maktadır. Bosna’nın, özellikle Şarkiyat Enstitüsü çevresinde şekillenen güçlü bir tarih yazıcılığı geleneğine sahip olduğu özellikle belirtilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Bosnası, Boşnak Tarih Yazıcılığı, İslamlaşma, Siyasi Tarih, Sosyal Yapı, Demografi, İktisat Tarihi, Yönetim, Askerî Tarih, Kimlik ve Dil.

Studies of Ottoman History in Bosnia-Herzegovina

Öz

The academic studies of Bosniak historians about the Ottoman Bosnia well reflect the rich historical- cultural heritage of the Bosnian province. The main issues related to the Bosniak historiography of Ottoman Bosnia can be classified as the Islamization process in Bosnia and socio-cultural mobility based on this development, the Ottoman defters, their classification and analysis, the economic structure of Bosnia during the Ottoman Empire, the land tenure system and administrative-military organization, the Bosniak identity during the Ottoman era, and the effects of Ottoman Turkish language on Bosniak language. However, there is a strong need for new studies focusing on particularly the 17th and 18th centuries, since most available studies are based on the 15th and 16th centuries and concentrated on restricted topics. Moreover, methodologically speaking, this available literature follows a descriptive approach rather than providing strong analysis. It should also be noted that there is a strong Bosniak historiography tradition in Bosnia, shaped mainly by the Oriental Institute.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Bosnia, Bosniak Historiography, Islamization, Political History, Social Structure, Demography, Economic History, Administration, Military History, Identity and Language.