Öz
Osmanlı Mimarlık tarihi üzerine yazılı kaynakların eksikliği, mimarlık kuramını ve
mimarlık düşünce tarihini anlamakta önemli bir engel olarak belirmektedir. Ancak,
anlamaya yönelik bu sorunun temeli mimarlık tarihi yazımına dair çok daha önemli
bir noktaya dokunmaktadır. Mimarlığın düşünce tarihindeki yerini yadsıyan bu
bakış, mimarlık kuramına yaklaşımı da problemli bir hale getirmiştir. Osmanlı
dönemine ait mimarlık üzerine iki önemli yazılı eser uzun yıllar bu söylem doğrultusunda
ele alınmıştır. Kültürel bağlamdan temellenen mimari anlamlar dünyasına
girebilmek için bu iki temel kaynak çok geniş yorum olanağı sunmaktadır. Bu kaynaklardan
birincisi Mimar Sinan’a ait olan yazma eserlerdir. İkinci önemli kaynak
ise, 1614 yılında, Cafer Efendi tarafından Mimar Mehmet Ağa’nın yaşamıyla ilgili
olarak yazılan Risale-i Mimariyye isimli kitaptır. Bu literatür yazısında Risale ile ilgili
birinci derece kaynaklar ve genel mimarlık tarihi kitaplarında ve makalelerde
Risale’ye referans veren çalışmalar tanıtılacaktır. Bu yolla, Risale’nin şu ana kadar
yapılmış genel mimarlık tarihi araştırmalarındaki yeri yanında, Osmanlı mimarlık
tarihindeki yaklaşımların ve dönüşümlerin Risale izdüşümünde ortaya konulabilmesi
de amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Öz
The scarcity of architectural treatises in Ottoman architectural history has made understanding the theoretical basis of architecture a problematic undertaking. Ultimately, the greatest obstacles to this line of inquiry stem from a fundamental flaw in the reading of the architectural historiography of the period. Positivist approaches, which de-contextualize architecture from the history of ideas, have led to many misconceptions about what one might define as an Ottoman architectural theory. The reading of two critical texts through such discourses has given rise to many questionable assumptions about the relation between theory and practice. In order to understand architectural meanings stemming from cultural contexts, these texts provide invaluable insights. The first text is the autobiographical memoirs of the Ottoman chief architect Mimar Sinan, narrated by his friend, the poet-painter Mustafa Sâî Çelebi in the sixteenth century. The second, surprisingly understudied text is Risale-i Mimariyye (A Book on Architecture) written by Cafer Efendi in 1614. In this article, primary sources related to Risale-i Mimariyye, as well as the second¬ary sources that give reference to the Risale, will be introduced and critically evalu¬ated. I believe that such an examination of the Risale within the sphere of architec¬tural literature will also reveal some simultaneous transformations in Ottoman his¬toriography.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA44SG27JZ |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2009 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Mayıs 2009 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Sayı: 13 |