II. Abdülhamid Dönemi Eğitimi ve İdeolojisi Üzerine Tartışmalar

Yıl 2008, Sayı: 12, 243 - 286, 01.09.2008

Mustafa Gündüz

Öz

Modern Türkiye'nin kurulmasında son dönem Osmanlı modernleşme hareketlerinin önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. Bu hareketler içinde II. Abdülhamid dönemi eğitim gelişmelerinin ayrı bir yeri vardır. Bu dönemde eğitim alanında nitelik ve nicelik olarak büyük bir değişim yaşanmıştır. Böylece devletin ve toplumun kaderinde yeni bir sayfa açılmıştır. Cumhuriyet'i kuran aydın, bürokrat ve asker kadroları II. Abdülhamid döneminde açılan yeni okullardan yetişmişlerdir. Bu okullara ve eğitim reformlarına yönelik geçmişten bugüne farklı bakış açılarından araştırmalar yapılmıştır. Özellikle son 20-30 sene içinde yapılan yeni araştırmalar daha önce yapılan araştırma ve yorumlara yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu araştırmada eskiden yapılan bazı araştırmalar ile yakın dönemde ve özellikle yurt dışında yapılan ve Türkçeye tercüme edilen araştırmaların bulguları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Eğitim Tarihi, Osmanlı Türk Modernleşmesi, Tanzimat, II. Abdülhamid Dönemi, Eğitim, İdeoloji, Kimlik, Milliyetçilik

Debates on Education and its Ideology during the Reign of the Hamidian Era

Öz

It is known that there are important roles of late Ottoman modernization movements
in the establishment of modern Turkey. Among these movements, educational developments
in the period of Abdulhamid II have a significant place. Great qualitative
and quantitative changes have been occurred in the field of education in this time.
Thence, a new page has opened in the fate of the state and society. Intellectual, bureaucratic
and military staff that founded the new Republic has been trained in the
newly opened schools in the period of Abdulhamid II. Lots of researches have been
done so far from different perspectives on these schools and reforms. The researches
that especially have been done in the recent 20-30 years have revealed new dimensions
and paradigms differently from the past researches. In this paper, the findings of
the researches that have been performed recently and at the past –especially performed
abroad and translated to Turkish– were comparatively discussed

Anahtar Kelimeler

History of Turkish Education, Ottoman Turkish Modernization, Education, Tanzimat, Abdülhamid II Period, Ideology, Identity, Nationalism