Osmanlı Döneminde Kıraat Meclislerinde Okunan Halk Kitapları

Yıl 2007, Sayı: 9, 401 - 446, 01.05.2007

Zehra Öztürk

Öz

Girişte önce “Kıraat Meclisi” nin tanımı ve tarihçesi ile birlikte “Şifahî Kültür” ve “Kitabî
Kültür”, “Halk Kitapları” kavramları açıklanmış, buna paralel olarak da aralarındaki
bağlantı hakkında bilgi verilmiştir. Gelişme bölümünde kıraat meclislerinde okunan
kitapların genel tanıtımı yanında konularına tasnifi yapılmıştır (Dinî-Tasavvufî
kitaplar: Mevlid, Muhammediye, Ahmediye, Müzekki’n-Nüfus, Envarü’l-Aşıkîn... gibi,
Siret-i nebîler, makteller; gaza ve cihadla ilgili kahramanlık kitapları: Hz. Ali Cenknameleri,
Hamzaname, Danişmendname, Battal Gazi Destanları...gibi; macera kitapları:
Antername...gibi; aşk hikâyeleri: Yusuf ve Zeliha, Varka ve Gülşah... gibi). Kıraat toplantılarda
okunmak üzere yazılan kitapların hangi yüzyıllarda yazıldıkları belirtilerek
kronolojik tasnifi yapılmıştır. Daha sonra ele alınan her bir eserin ulaşılabildiği kadar
yazma ve matbu nüshaları tanıtılmış, bunlar üzerinde yapılmış tez, kitap, makale gibi
yayınlardan söz edilmiştir. Sonuç bölümünde kıraat meclisleri ve sözkonusu kitaplar
hakkındaki genel değerlendirmeler yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kıraat Meclisleri, Halk Kitapları, Mevlid, Hz. Ali Cenknameleri, Danişmendname, Müzekki'n-Nüfus, Envarü'l-Aşıkîn

The History of Folk Books Literature Read in the Ottoman “Kiraat Majlis”

Öz

In the introduction, the concepts of “kiraat majlis”, “narrative culture”, “written culture”
and “folk books” are described and their historical interconnections are explained.
Then the folk books read in “kiraat majlis” (occasion) for reading are introduced generally
and classified according to their generic specialty: books of Islamic mysticism:
Mavlid, Muhammediye, Ahmediye, Müzekki’n-Nüfus, Envarü’l-Aşıkîn..., books of fighting
and heroism: Siret-i nebîs, maktels, Hz. Ali Cenknameleri, Hamzaname, Daniş-
mendname, Battal Gazi Destanları...books of adventure: Antername, love stories: Yusuf
and Zeliha, Varka and Gülşah. In progress, these books are classified chronologically,
based on the centuries they were written. This is followed by brief data on the
available manuscripts and print copies of each work and the theses and articles published about them. The article concludes with a general assessment of the folk books
read in kiraat majlis..

Anahtar Kelimeler

Kiraat Majlis, Folk Books, Mavlid, Hz. Ali Cenknameleri, Danişmendname, Müzekki'n-Nüfus, Envarü'l-Aşıkîn