Mübeccel Kıray'dan Bize Kalan

Yıl 2008, Sayı: 11, 587 - 610, 01.05.2008

Fahrettin Altun

Öz

Mübeccel Belik Kıray, 1960 sonrasının Türk sosyolojisinde, nicel sosyoloji geleneği içerisinde yer alan ve bu anlamda Türkiye'nin toplumsal gerçekliğini kavramaya çalışan en önemli simalardan birisidir. Kıray, Türkiye'nin II. Dünya Savaşı'ndan sonra dönüşen toplum yapısını ve bu dönüşüm süreci ile birlikte gündeme gelen sorunları irdelemiştir. Değişim sürecinin yönünü temel hareket noktası olarak değerlendiren ve bu bağlamda en genelde toplumsal değişme konusu üzerine eğilen Kıray, dönemin Türk sosyolojisinin diğer önemli figürleri gibi, toplum olarak çağdaşlaşma yönündeki bir toplumsal değişme sürecinin içerisinde bulunduğumuz kabulünden hareket etmiş ve bu bağlamda sosyolojik ilgi alanlarını belirlemiştir. Kıray bu sorunsallar etrafında daha ziyade kırsal kalkınma konusu ile ilgilenmiş ve bu konu etrafında bir çok saha araştırmasını Türk sosyolojisine kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Behice Boran, Toplumsal Yapı, Ereğli, Modernleşme, Kalkınma, Gelişme, Toplumsal Değişme

What We Have After Mübeccel Belik Kıray

Öz

Mübeccel Belik Kıray, one of the most eminent figures of qualitative sociological tradition of Turkey from 1960's onwards, mainly tried to understand social reality of Turkey in line with the modernization paradigm of the post-War Western social theory. She commited herself to gain a true perspective on the changing character of Turkish social structure and its fundamental problems arising in the transformation of Turkey. Throughout her academic life she chiefly concerned with the analysis of social change from tradition towards modernization. However according to her Turkish society was experiencing another phase between modernization and tradition, which can be named as transitonal one and it left a serious and critical burden on the shoulders of Turkish society. She thought that primary social problems of the society will be solved if the aim of modernization is going to be succeded. That explains why she choose the "rural development" as a principle research area. Her main contribution to Turkish sociology is to show that how qualitative sociological researchers can be well organized and pursued effectively. She also raised or affected a lot of young Turkish sociologists who currently try to continue their academic studies with the reference to Kıray's understanding of sociology and methodology. This study dwells on her sociological studies and tries to put them in the proper place within the contemporary Turkish sociology by presenting a short biography of Kıray, and then analysing her studies critically.

Anahtar Kelimeler

Behice Boran, Social Structure, Ereğli, Modernization, Development, Social Change

Kaynakça

• Ere¤li: A¤›r Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabas›, Ankara: Devlet Planlama Teflkilat› Yay., 1964.
• Örgütleflemeyen Kent: ‹zmir, Ankara: Sosyal Bilimler Derne¤i Yay., (2. bs.., ‹stanbul: Ba¤lam Yay., 1998).
• Seçme Yaz›lar, (Mübeccel B. K›ray Toplu Eserleri 5), ‹stanbul: Ba¤lam Yay., 1999.
• Social Stratification as an Obstacle to Development, New York: Praeger Pr., 1970 (J. Hinderlink ile birlikte).
• Toplumbilim Yaz›lar›, Ankara: G.Ü.‹.‹.B.F. Yay., 1982.
• Toplumsal Yap› Toplumsal De¤iflme, ‹stanbul: Ba¤lam Yay., 1999.