Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İslâm Mezhepleri Tarihi Yazıcılığı

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 29, 39 - 78, 01.02.2019

Osman Aydınlı

Öz

İslâm Mezhepleri Tarihi, İslâm Düşüncesi’nin teşekkülü sürecinde kendi geleneğini çok erken bir dönemde oluşturmayı başaran bir disiplindir. Bu alanda
kaleme alınan Makâlât, Fırak ve Milel-Nihâl adı verilen eserler, mezheplerin ve düşünce ekollerinin görüşlerini bulabileceğimiz kitaplar olmuştur. Kendine özgü
metodu ve edebiyatı (literatürü) olan Makâlât ve Fırak geleneği, temel İslâmî ilimler açısından aktif ve belirleyici bir konuma sahip olmasına rağmen zaman
içerisinde ihmal edilmiştir. Bununla birlikte bu disiplinin itikâdî ve siyasî düşünce ekollerini; doğuşuna etki eden faktörler, gelişim süreçleri ve İslâm düşüncesine
katkıları bağlamında tanımlayan, anlayan, açıklayan ve zihniyet analizleri yapan bir bilim dalı olarak günümüzde oldukça mesafe aldığı görülmektedir. Farklı dönemlerden geçerek günümüze değin gelen bu geleneğin önemli aşamalarından biri de Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadar olan süreçtir. Bu makalemizde sözü
edilen dönemde telif edilen Makâlât ve Fırâk kitapları tespit edilmeye, mezhepleri anlamaya yönelik yapılan tasnifler belirlenmeye ve eserlerde takip edilen metotlar
değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

osmanlı, mezhep, tarih

Kaynakça

• Osman Aydınlı, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İslâm Mezhepleri Tarihi Yazıcılığı, Ankara: Hititkitap Yayınları, 2008