An Overview of Literary Adaptations in Turkish Cinema

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 36, 583 - 592, 17.12.2020

Zeynep Çetin Erus

Öz

Literature has been a valuable source for cinema since its very first days. In Turkey a number of adaptation films have been made following the first example of Ahmet Fehim’s adaptation of Hüseyin Rahmi Gürpınar’s Mürebbiye in 1919. In the article an overview of literary adaptations in Turkey is provided in a periodical framework. In general adaptations are varied and are mostly chosen based on preferences of directors and producers. In times when popular cinema is flourishing, popular works are more often adapted and in times when cinema has difficulty in finding an audience artistic values of literary work is more noticeable.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, adaptations from literature, history of cinema in Turkey

Türkiye Sinemasında Uyarlamalara Genel Bir Bakış

Öz

Edebiyat sinemanın ilk günlerinden başlayarak sinema için önemli bir kaynak olagelmiştir. Türkiye’de 1919 yılında Ahmet Fehim’in Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın aynı adlı eserinden uyarladığı Mürebbiye filmiyle ilk örneğini gördüğümüz uyarlama filmler takip eden yıllarda da devam etmiştir. Yazıda geçtiğimiz yüzyılda Türkiye’de çekilen uyarlama filmler dönemler itibarıyla ele alınmaktadır. Genel hatlarıyla uyarlamalarda çeşitlilik görülmekte ve uyarlanan eserler yönetmen ve yapımcıların tercihlerine göre belirlenmektedir. Sinemanın büyük kitlelere ulaştığı yıllarda daha popüler eserler uyarlanırken sinemanın seyirci kitlesinin azaldığı yıllarda eser ve filmin sanatsal değeri ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uyarlama, edebiyat uyarlamaları, Türkiye sinema tarihi

Kaynakça

• Çakır, Süreyya, “Türk Sineması Bağlamında Sinema-Yazın İlişkileri”, Doktora Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2003.
• Çetin, Zeynep, “Bir Anlatı Formu Olan Romanın Sinemaya Uyarlanması”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 1999.
• Çetin Erus, Zeynep, Amerikan ve Türk Sinemalarında Uyarlamalar Karşılaştırmalı Bir Bakış, İstanbul: Es Yayınları, 2005.
• Erus, Zeynep ve Burçay Erus, “The rise of domestic popular film production with new audience and changing industry structure: The case of popular cinema in Turkey”, European Journal of Communication, 2020.
• Durmaz, Filiz, “Romandan Sinemaya Uyarlamalar (1960-1986)”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2013.
• Kale, Fuat, “TRT Yerli Edebiyat Uyarlamaları”, TRT Akademi, 2019, c. 4, sy. 7, s. 126-147.
• Kale, Özlem, Türk Romanının Yeşilçam Macerası, İstanbul: Dijital Sanat Yayıncılık, 2010.
• Katz, Ephraim, The Film Encyclopedia, New York: Harper & Row Publishers, 1979, s. 19.
• Rentschler Erich, German Film and Literature, London: Methuen, 1986, s. 5.
• Sayın, Aylin, “Türk Sinemasında Edebiyat Uyarlamaları ve Bu Uyarlamaların Toplumsal Yapıyla Etkileşimi”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2005.
• Ünser, Orhan, Kelimelerden Görüntüye, İstanbul: Es Yayınları, 2004.