Cultural Discussions in the Context of Media and Communication Studies in Turkey (1980-1992)

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 38, 609 - 630, 31.12.2021

Banu Sayar Tahsin Eren Sayar

Öz

In this study, the debates on the changes in the cultural field by the mass media and the media communication studies in Turkey between the period of 1980-1992 were determined and evaluations were made. Within the scope of the study, Ertuğrul Özkök's (İletişim Kuramları Açısından Kitlelerin Çözülüşü ile Sanat, İletişim ve İktidar), Nabi Avcı's (Kitle Kültürü: Enformatik Cehalet), Deniz Güler's (Eğitim İletişimi Kurumu Olarak Çocuk Televizyonu ve Uygulamaları İle Bir Model Önerisi) , by Ünsal Oskay (Çağdaş Fantazya: "Popüler Kültür Açısından Bilim-kurgu ve Korku Sineması), Emre Kongar (Kültür ve İletişim), Ahmet Haluk Yüksel (Atatürkçü Düşünce Sisteminde Kültürel İletişimin Modele Dayalı Boyutları), Meral Özbek (Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski) and Ahmet Oktay (Kültür ve İdeoloji),which are thought to fall within the scope of media and communication studies, are emphasized. In the examination, it has been seen that the authors, who offer different perspectives and perspectives, focus on many common points and focus on the criticism of hegemony, ideological approaches, social problems, foreign dependency and alienation. Academicians present critical perspectives and solutions to factors such as literacy rate, migration from village to city, foreign hegemonic publications, and political culture building through media. When examining the differences of opinion of the authors, it was concluded that while academicians such as Nabi Avcı and Deniz Güler argued that the educational function should be increased through the media, academicians such as Ünsal Oskay and Emre Kongar emphasized the function of basic education in breaking the hegemonic structure. Although there are some changes in the ideas of the thinkers, the similar perspectives of the solution proposals are considered as a search for a solution rather than a coincidental approach to that period.

Anahtar Kelimeler

Culture, Media and Communication, Cultural Discussions, 1980, 1992.

Türkiye’de Medya ve İletişim Çalışmaları Bağlamında Kültür Tartışmaları (1980-1992)

Öz

Bu çalışmada 1980-1992 dönemi arasında Türkiye'deki medya iletişim çalışmaları ile özellikle kitle iletişim araçlarının kültürel alanda oluşturduğu değişimlere yönelik tartışmalar tespit edilerek değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışma kapsamında Ertuğrul Özkök’ün (İletişim Kuramları Açısından Kitlelerin Çözülüşü ile Sanat, İletişim ve İktidar), Nabi Avcı’nın (Kitle Kültürü: Enformatik Cehalet), Deniz Güler’in (Eğitim İletişimi Kurumu Olarak Çocuk Televizyonu ve Uygulamaları İle Bir Model Önerisi), Ünsal Oskay’ın (Çağdaş Fantazya: "Popüler Kültür Açısından Bilim-kurgu ve Korku Sineması"), Emre Kongar’ın (Kültür ve İletişim), Ahmet Haluk Yüksel’in (Atatürkçü Düşünce Sisteminde Kültürel İletişimin Modele Dayalı Boyutları), Meral Özbek’in (Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski) ve Ahmet Oktay’ın (Kültür ve İdeoloji) medya ve iletişim çalışmaları kapsamına girdiği düşünülen çalışmaları üzerinde durulmuştur. Yapılan incelemede farklı bakış açısı ve perspektif sunan akademisyenlerin ortak birçok nokta üzerinde yoğunlaşarak hegemonya eleştirisi, ideolojik yaklaşımlar, toplumsal sorunlar, dışa bağımlılık ve yabancılaşma sorunu üzerinde durdukları görülmüştür. Akademisyenler bu kavramlar üzerinden okuma yazma oranı, köyden kente göç, dış kaynaklı hegemonik yayınlar ve medya üzerinden politik kültür inşası gibi unsurlara eleştirel bakış açısı ve çözüm önerileri sunmaktadır. Düşünce farklılıklarına yönelik inceleme yapıldığında Nabi Avcı ve Deniz Güler’in medya aracılığıyla eğitim işlevinin arttırılması gerektiğini savunurken Ünsal Oskay ve Emre Kongar’ın ise hegemonik yapının kırılmasında temel eğitimin işlevine vurgu yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bu dönemde çalışma yürüten söz konusu akademisyenlerin fikirlerinde birtakım değişiklikler olmasına karşın çözüm önerilerinin benzer perspektiflerde olması o döneme ilişkin tesadüfi bir yaklaşım olmaktan ziyade bir çözüm arayışı olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Medya ve İletişim, Kültürel Tartışmalar, 1980, 1992.

Kaynakça

• Aşkun, İnal Cem, “Atatürk’te Zafer Düşüncesi ve Toplumsal Boyutları” Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 1991, c. 9, sy. 9, s. 1-9. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/150194 [Erişim Tarihi: 08-12-2021]).
• Aşkun, İnal Cem, “Cumhuriyetimizin Temeli: Atatürkçü Düşünce” Atatürk Yolu Dergisi, 1997, c.5, sy. 20, s. 387-397. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/20683 [Erişim Tarihi: 08-12-2021]).
• Aşkun, İnal Cem, “T.Ö.E.F.'den İletişim Bilimleri Fakültesine”, Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 1980, c. 3, sy. 3, s. 1-28. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/150015 [Erişim Tarihi: 08-12-2021]).
• Aşkun, “İnal Cem, Türk Kültür ve Sanat Yaşamının Yeni Bir Kurumu: Sinema Ve Televizyon Yüksek Okulu”, Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 1979, c. 1, sy. 1, s. 1-22. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1505335 [Erişim Tarihi: 08-12-2021]).
• Avcı, Nabi, Eğitim ve Verimlilik Sempozyum Tebliğleri, Sivas: Sivas Kemaleddin İbn-i Hümam Vakfı Yayınları, 1994.
• Avcı, Nabi, Kitle Kültürü Enformatik Cehalet. Ankara: Rehber Yayıncılık, 1990.
• Erdoğan, İrfan, Korkmaz Alemdar, Öteki Kuram Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi, Ankara: Erk Yayınları, 2005.
• Güler, Deniz, “Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film”, Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 1989, c. 5, sy. 1, s.168-169. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1504030 [Erişim Tarihi: 08-12-2021]).
• Güler, Deniz, “Eğitim İletişimi Olarak Çocuk Televizyonu ve Uygulamaları İle Bir Model Önerisi” Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1990.
• Güngör, Nazife, (ed.) Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Dil Kültür Eğitim, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Kongar, Emre, Kültür ve İletişim. İstanbul: Say Yayınları, 1986.
• Köse, Aynur, “Geleneksel İle Modern Arasındaki Kültürel Boşluk: 80’lerdeki Toplumsal Değişimi Mizah Üzerinden Okumak” Milli Folklor, 2016, c. 28, sy. 111, s. 116-135. (https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=111&Sayfa=116 [Erişim Tarihi: 25-11-2021]).
• Oktay, Ahmet, Kültür ve İdeoloji, İstanbul: Gür Yayınları, 1987.
• Oskay, Ünsal, “Azgelişmişlerde Değişim ve Kitle Haberleşmesi” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1968, c. 23, sy. 02, s. 273. (https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/51668 [Erişim Tarihi: 07-12-2021]).
• Oskay, Ünsal, Çağdaş Fantazya Popüler Kültür Açısından Bilim-Kurgu ve Korku Sineması. İstanbul: Der Yayınları, ts.
• Oskay, Ünsal “Gelişme Açısından Kültür Değişimi” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1972, c. 27, sy. 4, s. 259. (https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/51903/4786.pdf?sequence=1&isAllowed=y [Erişim Tarihi: 07-12-2021]).
• Oskay, Ünsal, Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri XIX. Yüzyıldan Günümüze Kuramsal Bir Yaklaşım, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2014.
• Oskay, Ünsal, “Popüler Kültür Açısından İdeoloji Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1980, s. 35, sy. 1, s. 247. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/52070/5009.pdf?sequence=1&isAllowed=y [Erişim Tarihi: 07-12-2021]).
• Özbay, Murat, “Bilim ve Kültür Aktarıcısı Olarak Yazı” Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 2005, c. 2, sy. 2, s. 71. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/326935 [Erişim Tarihi: 07-12-2021]).
• Özbek, Meral, “A Case of Modernization and Popular Identity”, Rethinking Modernity and National Identity in Turkey”, (eds. Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba), Washington: University of Washington Press, 1997, s.211.
• Özbek, Meral, Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski. İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
• Özdemir, İlker, “Political Role Of The Popular Culture: The Debate In Turkey As Illustrated By Ahmet Oktay’s And Unsal Oskay’s Approaches”, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi Ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, 1996.
• Özkök Ertuğrul, İletişim Kuramları Açısından Kitlelerin Çözülüşü, Ankara: Tan Yayınları, 1985.
• Özkök, Ertuğrul, Sanat İletişim ve İktidar, Ankara: Tan Yayınları, 1982.
• Sever, Mustafa, “1980 Sonrası Türkiye’de Kültürel Ve Toplumsal Değişme” Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2019, c.2, sy. 3, 1-10. (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/869806 [Erişim Tarihi: 25-11-2021]).
• Şahin, M. Cem, “Türkiye’de Gençliğin Toplumsal Kimliği ve Popüler Tüketim Kültürü” GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005, c. 25, sy. 2, s. 157-181. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/77256 [Erişim Tarihi: 25-11-2021]).
• Yüksel, Ahmet Haluk, Atatürkçü Düşünce Sisteminde Kültürel İletişimin Modele Dayalı Boyutları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, 1987.