Türkiye’deki Medya Okuryazarlığı Tezlerinin Metodolojik Açıdan İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 39, 103 - 124, 24.07.2022

Serkan Bayrakcı

https://doi.org/10.55842/talid.1113616

Öz

Medya okuryazarlığı, iletişim ve eğitim bilimleri arasında yer alan ve sıklıkla bu alanlardaki bilimsel çalışmalara konu olan bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı’nın örgün eğitimde ders vermeye başladığı 2007 yılından günümüze kadar medya okuryazarlığıyla ilgili yazılmış olan 31’i doktora olmak üzere toplam 140 lisansüstü tez, metodolojik olarak incelenmiştir. Meta analiz yöntemiyle yürütülen bu çalışmanın amacı medya okuryazarlığı konusunda yazılmış tezlerin genel durumunu betimlemek ve doktora tezlerini metodolojik açıdan inceleyerek eğilimleri ve eksiklikleri ortaya koymaya çalışmaktır. Tezlerin metodolojik açıdan değerlendirilmesi, alandaki eksiklerin ve eğilimlerin ortaya konması nedeniyle önem arz etmektedir. Araştırma kapsamında medya okuryazarlığı başlıklı tezler toplanmış ve enstitü bazlı analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, medya okuryazarlığı tezlerinin neredeyse tamamının eğitim ve medya/iletişim konularında yazıldığı görülmüştür. Tezlerin eğitim bilimleri ve sosyal bilimler enstitüsü çatısı altında yer aldığı ve tezlerde çoğunlukla karma yöntem kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Veri toplama aracı olarak görüşme ve anket tercih edilirken, nitel analizlerde yazılımlardan sınırlı düzeyde faydalanıldığına ve araştırmalarda amaç, yöntem, kapsam gibi metodolojik açıklamaların genel olarak ifade edildiğine ulaşılmıştır. Ayrıca veri analizlerinde ön koşul testlerin eksikliği, uygulanan test ile yorumlar arasında farklılıklar olduğu ve veri toplama araçlarının yöntem olarak ifade edilmesi gibi metodolojik sorunlar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Medya Okuryazarlığı, Metodoloji, Medya ve İletişim, Meta Analiz

Methodological Analysis of Media Literacy Theses in Turkey

Öz

Media literacy is a field in between communication and educational sciences. The aim of this study, which is carried out using the meta-analysis method, is to describe the general state of theses written on media literacy and to attempt to reveal the trends and deficiencies of the area by examining the doctoral theses from a methodological perspective. Within the scope of this research, theses containing media literacy-related titles were collected and analyzed in accordance with their institutes. Accordingly, a total of 140 theses written on media literacy since 2007, 31 of which are doctoral dissertations, have been examined. The following conclusions have been reached as a result: almost all of the media literacy theses written on education and media/communication subjects had been gathered under the umbrella of educational sciences and social sciences institutes. They had utilized mostly mixed methods; preferred interviews and questionnaires as data collection tools and applied software only at a limited level in qualitative analysis. Moreover, methodological explanations such as purpose, method and scope were generally stated. In addition, methodological problems were identified such as the lack of prerequisite tests in data analysis, the incongruity between the applied tests and their interpretations, and the expression of data collection tools as a method.

Anahtar Kelimeler

Media Literacy, Methodology, Media and Communication, Meta Analysis, Digital Communication

Kaynakça

• Akaydın, Ş., & Çeçen, M. A. (2015). Okuma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 183-198.
• Akgöz, S., I. E., & Kan, I. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 107-112.
• Arık, E., & Arık, M. B. (2021). A Meta Analysis Study for Graduate Thesis on Media Literacy in Turkey. Online Journal of Communication and Media Technologies, 11(4), 1-16.
• Aydeniz, H. (2012). Medyayı Tanımak-1. İstanbul: AEP Uygulama ve Yaygınlaştırma Projesi.
• Bozkurt, M. (2020). Çocuk dergileriyle ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. he Journal of Social Science, 275-283.
• Christian, S. (2019). Everyday Media Literacy: An Analog Guide for Your Digital Life. Londra: Routledge Publishing.
• Cohen, o., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research Methods in Education . Routledge.
• Commission of The European Communities. (2007, 12 20). A European approach to media literacy in the digital environment. https://eur- lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM%3A2007%3A0833%3AFIN%3AEN%3APDF adresinden alındı
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. London: Sage publications.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö., & İmrol, F. (2016). Uluslararası Dergilerde Yayımlanan Eğitim Araştırmalarının Normallik Varsayımları Açısından İncelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
• Kim, T. K. (2015). T test as a parametric statistic. Korean journal of anesthesiology, 68(6), 540-546.
• Lewins, A., & Silver, C. (2014). Using Software in Qualitative Research: A Step-by-Step Guide. Sage.
• Orcan, F. (2020). Parametric or Non-parametric: Skewness to Test Normality for Mean Comparison . International Journal of Assessment Tools in Education, 255-265.
• Potter, W. (2021). Media Literacy. California: Sage Publications.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 1300-1337.
• Sezer, N. (2019). Türkiye'de Medya Okuryazarlığı Eğitimine İlişkin İlk Girişimler ve Sonrası. N. Sert, & N. Sezer içinde, Medya Okuryazarlığı Üzerine... (s. 53-144). İstanbul: Eğitim Yayınevi.