Imam Hatip Schools’ Mission against “Religious” Manipulations

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 29 - 54, 01.06.2017

Yusuf Batar

https://doi.org/10.12738/talim.2017.1.0005

Öz

The main purpose of this study is to discuss the educational precautions that can be taken against the manipulative “religious” formations which are encountered these days with motion from the reality of religious abuse experienced in Islamic history. In line with this the main objective is the analysis of the functions that madrasas of the past had performed on this subject and the mission that is placed on the Imam Hatip Schools these days. The topic is covered under two subheadings. The first is religious abuse, whose actual merit is never lost. Religious abuse is primarily introduced through a conceptual analysis of what it means, through which motives it is made, and the forms it realizes. Later, examples of exploitation experienced in the process of the emerging political and social formations that have led the way in Islamic history and the measures developed against these exploitations, are analyzed particularly in an educational sense. The madrasa institution constitutes the axis of this analysis. Additionally, the problem of abuse that continues to exist today as it has in the past is contemplated over current reflections and concrete examples. The second sub-heading for this topic relates to the function that Imam Hatip Schools undertake against the issues of today that introduce the problem of abuse. In this context, the mission that Imam Hitap Schools have undertaken from what was established in the past to today , the sociological platform on which these schools are based, and the role of religious education against the currents of religious abuse that are carried out from within and without are analyzed. In particular, recent changes in form and method focus on the changes that need to occur in Imam Hatip Schools’ educational program as an educational measure against the manipulative formations that create devastating effects in the Islamic world. The method used in this study will be in the form of an evaluation of the results obtained through a detailed analysis of the data from historical records and studies performed in relation to this topic.

Anahtar Kelimeler

Religious abuse , Education , Madrasa , Imam Hatip School

“Dinî” Manipülasyonlar Karşısında İmam Hatip Okullarının Misyonu

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; İslam tarihinde yaşanan din istismarı gerçekliğinden hareketle, bugün karşı karşıya olduğumuz manipülatif “dinî” oluşumlar karşısında alınabilecek eğitsel tedbirleri tartışmaktır. Bu temel amaç doğrultusunda, geçmişte medresenin bu konuda icra ettiği işlev ve günümüzde imam hatip okullarının yüklendiği misyon tahlil edilmektedir. Konu, iki alt başlık altında işlenmektedir. Birincisi, aktüel değerini hiçbir zaman yitirmeyen dinî istismar konusudur. Öncelikle, kavramsal bir analizle; dinî istismarın ne anlama geldiği, hangi saiklerle yapıldığı ve gerçekleşme şekilleri ortaya konulmaktadır. Daha sonra, İslam tarihinde iz bırakan siyasal ve sosyal oluşumların ortaya çıkışı sürecinde yaşanan istismar örnekleri ve bunlara karşı özellikle eğitsel anlamda geliştirilen tedbirler tahlil edilmektedir. Medrese kurumu, bu analizin mihverini teşkil etmektedir. Ayrıca, tarihte olduğu gibi günümüzde de varlığını devam ettiren istismar probleminin güncel yansımaları ve somut örnekleri üzerinde de durulmaktadır. Konunun ikinci alt başlığı ise istismar sorununun günümüzde yol açtığı sorunlar karşısında imam hatip okullarının üstlendiği fonksiyonla ilgilidir. Bu kapsamda, kurulduğu tarihten bugüne imam hatip okullarının yüklendiği misyon, bu okulların dayandığı sosyolojik taban ve bu okullarda verilen dinî eğitimin içeriden ve dışarıdan yürütülen dinî istismar akımları karşısındaki rolü tahlil edilmektedir. Özellikle, son zamanlarda şekil ve yöntem değiştirerek İslam dünyasında sarsıcı etkiler yaratan manipülatif oluşumlara karşı eğitsel bir tedbir olarak imam hatip okullarının eğitim programında yapılması gereken değişiklikler üzerinde durulmaktadır. Bu çalışmada izlenecek olan yöntem, konuyla ilgili tarihî kayıtların ve yapılmış çalışmaların verilerinin analizine dayalı olarak elde edilen sonuçların değerlendirilmesi şeklinde olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dinî istismar, Eğitim, Medrese, İmam hatip okulu

Kaynakça

• Aktay, Y. (2000). Cumhuriyet döneminde din politikaları ve din istismarı. İslâmiyat, 3(3), 37–49.
• Ateş, A. O. (2004). Din tahrifi ve istismarı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 1–40.
• Bozkurt, N. (2000). Abbasiler’de iktidarın meşruiyeti üzerine bir analiz. İslâmiyat, 3(3), 147–158.
• Chambers, N. (2004). Sermaye piyasalarında manipülasyon ve İMKB’deki örnekleri. Muhasebe ve
• Finansman Dergisi, 24, 62–72.
• Çelebi, A. (1998). İslam’da eğitim öğretim tarihi (A. Yardım, Çev.). İstanbul: Damla Yayınevi.
• Çiftçi, A. (2000). Din istismarı: Kavramsal ve kuramsal bir çalışma-sosyolojik bir yaklaşım. İslâmiyat, 3(3), 11–28.
• Ejder, Y. (2001). Hukuk sözlüğü (6. basım). Ankara: Yetkin Yayınları.
• El-İsfehâni, R. (2001). Müfredâtu-elfâzi’l-Kur’an (3. basım). Şam: Dâru’l-Kalem Yayınevi.
• Erdoğan, M. (2000). Din istismarı, hukuk ve temel haklar. İslâmiyat, 3(3), 29–36.
• EtimolojiTürkçe. (t.y.). Semere. www.etimolojiturkce.com/kelime/semere adresinden edinilmiştir.
• Evik, A. H. (2004). Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek aldatıcı hareketler yapma (Manipülasyon suçları). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Gözütok, Ş. (2002). İlk dönem İslam eğitim tarihi. Ankara: Fecr Yayınları.
• Gözütok, Ş. (2012). İslam’ın altın çağında ilim. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Güler, İ. (2000). Reel politikada dinî değer, kavram ve sembollere atıfta bulunmanın doğurduğu sorunlar. İslâmiyat, 3(3), 51–67.
• Hatiboğlu, S. M. (2000). İslâmiyat, III (Din İstismarı Özel Sayısı, Editör Yazısı). İslâmiyat, 3(3), 7–9.
• Hökelekli, H. (2011). Din psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları.
• Kılıç, R. (2011). Selçuklulardan Osmanlılara medreseler ve yönetim ilişkileri. C. Öztürk (Ed.), Prof.
• Dr. Yahya Akyüz’e Armağan: Türk Eğitim Tarihi Araştırmaları, Eğitim ve kültür yazıları içinde (s. 857–871). Ankara: Pegem Yayınları.
• Kırbaşoğlu, M. H. (1999). İslam düşüncesinde hadis metodolojisi. Ankara: Fecr Yayınları.
• Kırbaşoğlu, M. H. (2000). İstismara elverişli münbit toprak: Hadisler. İslâmiyat, 3(3), 121–137.
• Kirman, M. A. (2004). Din Sosyolojisi terimleri sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Kubbealtı Lügatı. (t.y.). İstismar. http://www.kubbealtilugati.com/sonuclar.aspx?km=istismar&mi=0 adresinden edinilmiştir.
• Küçük, A. (2016). Manipülasyonların kıskacında İslam (Sunuş yazısı). İstanbul: Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi Yayını.
• Küçük, C. (1989). Abdülhamid. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (C. I, s. 217–224). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Lodziak, C. (2003). Kapitalizm ve kültür, ihtiyaçların manipülasyonu (B. Kurt, Çev.). İstanbul: Çitlembik Yayınevi.
• Makdisi, G. (2007). İslam’ın klasik çağında din hukuk eğitim (H. T. Başoğlu, Çev.). İstanbul: Klasik Yayınları.
• Parladır, S. (1987). Medrese hakkında pedagojik bir değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IV, 151–182.
• Redhouse, (1994). İngilizce-Türkçe büyük sözlüğü. İstanbul: Redhouse Yayınevi.
• Sarıçam, İ. (2000). Klasik dönem İslam tarihinde din istismarı – Dört Halife ve Emevi Dönemi. İslâmiyat, 3(3), 139–146.
• Saydam, A. (2012). İletişimin akıl ve gönül penceresi algılama yönetimi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Schiller, H. (1993). Zihin yönlendirenler (C. Cerit, Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları.
• Şaylan, G. (2003). Değişim, küreselleşme ve devletin yeni işlevi. Ankara: İmge Kitabevi.
• T. C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı. (2016, Ekim). Dini İstismar Hareketi FETÖ/PDY Olağanüstü Din Şûrası Kararları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. https://webdosya.diyanet.gov.tr/anasayfa/UserFiles/Document/TextDocs/9a7d78e1- 1513-4ef7-b294-e24dd4151b33.pdf adresinden edinilmiştir.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. (t.y.). Öğretim programları. http:// dogm.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/14 adresinden edinilmiştir.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (t.y.a). İstismar. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&kelime=%C4%B0ST%C4%B0SMAR adresinden edinilmiştir.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (t.y.b). Manipülasyon. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.591bf9a321f023.83938512 adresinden edinilmiştir.
• Türk, M. S. (2014). Algı yönetimi ve iletişim: Algının ötesinde bir gerçeklik var mı? B. Karabulut (Ed.), Algı yönetimi içinde (s. 13–38). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Wikipedia. (t.y.). Ilımlı İslam. https://tr.wikipedia.org/wiki/Il%C4%B1ml%C4%-%20B1_%C4% B0slam adresinden edinilmiştir.