Analysis of Organizational Culture in Affiliated and Independent Imam Hatip Middle Schools

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 187 - 218, 01.12.2017

İbrahim Erdem Yusuf Alpaydın

Öz

Different opinions exist about the effects of combining secondary schools with high schools in the same building/campus under a single administration of teachers and students. Imam Hatip middle schools in Turkey can be found both on the site of high school buildings and as individual buildings. The purpose of this research is to examine how the organizational culture in these middle schools, whether independent or affiliated with a high school, differs. In this context, a mixed method consisting of a combination of quantitative and qualitative research methods has been used. The universe of the quantitative research is composed of the teachers working in Imam Hatip Middle Schools affiliated with the Tuzla, Pendik, Kadıköy, Ataşehir, and Üsküdar Districts’ Directorate of National Education. The Organizational Culture Scale was applied to a total of 298 teachers, who had been identified using appropriate sampling from this universe. In the qualitative part of the study, semi-structured interviews were held with 10 teachers and five school administrators working in independent or affiliated Imam Hatip Middle Schools. No significant difference was found for the total scores from the school culture scale with scores for any subscale according to the variables of gender, branch, school type, or seniority as applied to the teachers in the study. According to the variable of age, however, a significant difference was found in the means of these groups for the sub-dimension of information flow. During the interviews, the teachers talked about a culture common in Imam Hatip schools called Imam Hatip culture. Many teachers and administrators believe that İmam Hatip Middle Schools should be unaffiliated with high schools. Some teachers and administrators recommend that these middle schools should be taught on the same site as high schools. However, all teachers indicated the schools have cultural differences. The interviewed managers and teachers emphasized the existence of problems in crowded and affiliated schools, especially in inter-teacher communications. Teachers were said to not communicate with other groups and to be in a status race with each other. Combining middle and high school training leads to spatial distress in many schools. Teachers often think that high school students, by exhibiting adverse behavior, are a bad example to middle school students. However, high school students were also emphasized to be able to influence adolescents through exemplary behavior. Differences in regulations have been stated to lead to implementation difficulties. Legislative differences cause an overload of administrative work. Separated jobs force field checks and make communication difficult. Regulations that have been passed on disciplinary procedures, the ins and outs of specific days and weeks, course choices, and course completion have been stated as making school administration difficult. Finally, based on teachers’ views, independent management has been proposed for Imam Hatip Middle Schools in order to have an effective school culture

Anahtar Kelimeler

Education , Culture , School Culture , Imam Hatip Middle School , Imam Hatip High School

İmam Hatip Lisesi Bünyesindeki İmam Hatip Ortaokullarıyla Müstakil İmam Hatip Ortaokullarındaki Örgüt Kültürünün İncelenmesi

Öz

Ortaokullarla liselerin aynı bina/kampüs içerisinde tek yönetim altında toplanmasının öğretmen ve öğrenciler üzerindeki etkileri konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Türkiye’de İmam Hatip Ortaokulları hem bağımsız binalarda hem de liseler bünyesinde bulunabilmektedir. Bu araştırmanın amacı bağımsız ve liseyle birleşik İmam Hatip Ortaokullarındaki örgüt kültürünün nasıl farklılaştığını incelemektir. Bu bağlamda nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birleşiminden oluşan karma bir yöntem kullanılmıştır. Nicel araştırmanın evrenini Tuzla, Pendik, Kadıköy, Ataşehir ve Üsküdar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı resmi İmam Hatip Ortaokullarında çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Bu evren içinden uygun örneklem alma yolu ile belirlenen toplam 298 öğretmene Örgüt Kültürü Ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın nitel kısmında ise müstakil İmam Hatip Ortaokullarıyla bağımsız ortaokullarda çalışan 10 öğretmen ve 5 okul yöneticisi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Çalışmada öğretmenlere uygulanan okul kültürü ölçeği puanlarının cinsiyet, branş, çalıştıkları okulun şekli ve kıdem değişkenine göre toplam ölçek ile hiçbir alt boyutta anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yaş değişkenine göre ise grupların aritmetik ortalamaları arasında bilgi akışı alt boyutunda anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenler görüşmeler sırasında İmam Hatip kültürü diye niteledikleri İmam Hatip okullarında olan ortak bir kültürden bahsetmişlerdir. Birçok öğretmen ve yönetici İmam Hatip Ortaokullarının müstakil olması gerektiğini düşünmektedirler. Sonuçta, öğretmen görüşlerine dayanarak, etkili bir okul kültürüne sahip olmaları için İmam Hatip Ortaokullarının bağımsız olarak yönetilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretim, Kültür, Okul Kültürü, İmam Hatip Ortaokulu, İmam Hatip Lisesi

Kaynakça

• Alemdar, M. Y. ve Köker, N. E. (2013). Öğrencilerin okul kültürü algısı üzerine ampirik bir araştırma: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi örneği. Global Media Journal, 3(6), 230–261.
• Ayık, A. ve Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429–446.
• Balcı, A. (2002). Etkili okul, okul geliştirme, kuram uygulama ve araştırma (3. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayrak, C. (2011). Toplumsal bir sistem olarak okul: Eğitim sosyolojisi (A. Boyacı, Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Başaran İ. E. (2008). Örgütsel davranış. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• Berkes, N. (2002). Türkiye’de çağdaşlaşma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Deveci, H. (2008). Eğitim bilimine giriş (M. Gültekin, Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Dündar, F. G. (2008). Çocuklarını İmam Hatip Lisesine gönderen anne babaların İmam Hatip Liselerini tercih nedenleri ve beklentileri (Yozgat ili örneği) (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara).
• Emiroğlu, A. (2016). Türkiye’de din eğitimi bağlamında İmam Hatip Okulları (1924–1980) (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Elazığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2(2), 63–79.
• Gürbüz, D. (2013). Algılanan örgüt kültürü ve lider üye etkileşiminin işe adanma üzerinde etkisi (Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Habegger, S. (2008). Role in successful schools: Creating a positive school culture. Principal, 88(1), 42–46.
• Kamburoğlu, B. (2011). Popüler kültür-din eğitimi ilişkisi: İmam Hatip Liseleri örneği (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Köse, S., Tetik, S. ve Ercan, C. (2001). Örgüt kültürünü oluşturan faktörler. Celal Bayar Üniversitesi. İ.İ.B.F. Dergisi, 7(1), 219–242.
• Maslowski, R. (2001). School culture and school performance: An explorative study into the organizational culture of secondary schools and their effects. Twente University Press.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği. 24 Haziran 2017 Resmî Gazete, Sayı: 30106.
• Nal, S. (2005). Demokrat Parti’nin 1950–54 dönemi din siyaseti. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(3), 137–171.
• Owens, R. (1987). Organizational behavior in education. New Jersey, NJ: Prentice-Hall.
• Schein, E. H. (1985). Organizational culture and leadership: A dynamic view. San Francisco, CA: JosseyBass.
• Stoll, L. (1998). School culture. School Improvement Network’s Bulletin, 9(10), 9–14.
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler Ankara: Pegem Akademi.
• Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Turan, S. (2006). Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları bildiriler kitabı. Ankara: Eğitimciler Birliği Sendikası.
• Ünsür, A. (2005). Kuruluşundan günümüze İmam–Hatip Liseleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Vural, Z. B. A. (2003). Kurum kültürü ve örgütsel iletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Wren, D. J. (1999). School culture: Exploring the hidden curriculum. Adolescence, 34(135), 593–596.
• Yavuz, F. (1969). Din eğitimi ve toplumumuz. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Yıldırım, C. (2015). İmam Hatip Liselerinde okul kültürü algısı (Diyarbakır örneği) (Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Yücel, H. A. (1974). Türkiye’de orta öğretim. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.