Karnaval Kuramının Politik İzlekleriyle Kurgu Dışı Bir Metni İnceleme: Annie Ernaux'un Nobel Edebiyat Konuşması Örneği

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 31 - 43, 28.05.2024

Nazif Çiftçi

https://doi.org/10.58239/tamde.2024.01.003.x

Öz

“İsyankâr yazı, şiddeti ve alayıyla, boyunduruk altındakilerin tavrını yansıtmaz mı?" Bu ifadeler 2022 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Fransız yazar Annie Ernaux'un ödül töreni konuşmasında yer almaktadır. Ernaux bu konuşmasının tam metninde önemli politik açılımların yanında yazma ediminin (bir bütün olarak edebiyatın) kendine has dünyasının yıkıcı, isyankâr ve alaycı yönlerini de yansıtmaktadır. Bu çalışmada, bahse konu metnin söylediklerini somutlaştırmak adına Rus yazar ve düşünür Mihail Bahtin'in karnaval kuramının politik izlekleri dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmıştır. Karnaval ruhu gerek tarihsel arka planı gerekse Bahtin'in diyaloji, grotesk kişi/realizm/beden, heteroglossia, kronotop, çokseslilik, menippeia gibi kavramlarla zenginleştirmiş olduğu haliyle hem edebiyat kuramları açısından hem de politik izlekleri bakımından önemli bir yere sahiptir. Bahtin'in karnaval kuramıyla ortaya koyduğu ikili dünya yaşamı, Ernaux'un kurgu dışı bir metin olan ödül konuşmasında bulma gayretinde olunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karnaval, Bahtin, Ernaux, Nobel, Politika

Analyzing a Non-Fiction Text with the Political Implications of Carnival Theory: The Case of Annie Ernaux's Nobel Literature Speech

Öz

"Doesn't rebellious writing, with its violence and mockery, reflect the attitude of the subjugated?" These are the words of French writer Annie Ernaux, who was awarded the Nobel Prize in Literature in 2022. In the full text of this speech, Ernaux reflects important political insights and the subversive, rebellious and cynical aspects of the unique world of the act of writing (and literature as a whole). To concretize what the text in question says, an evaluation has been made by taking into account the political themes of the carnival theory of the Russian writer and thinker Mikhail Bahtin. The spirit of carnival has an important place both in terms of its historical background and in terms of literary theories and political themes, as Bahtin has enriched it with concepts such as dialogy, grotesque person/realism/body, heteroglossia, chronotope, polyphony, menippeia. In this study, an attempt has been made to find the place of Ernaux's prize speech, which is a non-fiction text, in the secondary world of Bahtin's carnival theory.

Anahtar Kelimeler

Carnival, Bahtin, Ernaux, Nobel, Politics

Kaynakça

• Akmanoğlu, Z. N. (2015). Annie Ernaux’nun bir kadın ve bir adam adlı yapıtlarında metinlerarasılık ve anne-kız ilişkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Atmaca, M. Ç. (2020). Mikhail Bakhtin’in ütopik materyalizmi: Karnaval ve diyalog bağlamında kairolojik bir zaman kavramsallaştırması. Kilikya Felsefe Dergisi, (1), 91-101.
• Bahtin, M. (2004). Dostoyevski poetikasının sorunları (Çev. Cem Soydemir). Metis.
• Bahtin, M. (2005). Rabelais ve dünyası (Çev. Çiçek Öztek). Ayrıntı Yayınları.
• Bahtin, M. (2017) “Karnavaldan romana” (Çev. Cem Soydemir). Ayrıntı Yayınları.
• Doğan, Z. (2008). Demirciler Çarşısı cinayeti ve Leopar adlı romanların karnaval yöntemiyle karşılaştırılmalı olarak incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Ernaux, A. (2022). Annie Enaux’un Nobel konuşması (Çev. Murat Erşen). Punctum Dergi.
• İlim, F. (2017).  Bahtin: Diyaloji, karnaval ve politika. Ayrıntı Yayınları.